sağçı sanatçı olur mu sorunsalı

engin ardıç'ın 03.09.2005 tarihli yazısı.
turgut özakman vasıtasıyla bütün yarı aydınlara varilen bir ayardır.
artık bu geyiği yapanlara uzun uzadıya açıklama yapmak yerine sadece yazıyı göstermek yeterlidir.

başlığı da konuyu da ahmet kekeç'ten arakladım, artık kusuruma bakmayacak... turgut özakman, "sağcı sanatçı olur mu, ben hiç duymadım" demiş de, ahmet de dalgasını geçiyor.

ahmet haksız. sağcı sanatçı olmaz.

örneğin nazi partisi'ne "yakınlığıyla" bilinen ve ustası wilhelm furtwaengler'in kendisiyle "küçük k" diye alay ettiği herbert von karajan, büyük bir orkestra şefi değildi, kendisi berlin'de dönercilik yapardı.

gene aynı partinin üyesi leni riefenstahl sinema yönetmeni değildi, kreuzberg'de fahişelik ederdi.

ama sayın özakman herhalde "sanatçı" derken "yazar" demek istemiştir.

haklıdır. dostoyevski, roman yazarı değildi, saint-petersburg'da apartman kapıcısıydı.

balzac da paris'te kahve garsonu.

louis-ferdinand celine deseniz, zaten "pratisyen" doktor.

henry de montherlant, saint-germain takımında sol açık oyuncusu.

françois mauriac tramvay biletçisi, georges bernanos hamal.

leon daudet, charles maurras, paul bourget gibi adamlar o zamanın meşhur sirk palyaçoları...

"goncourt biraderler", jules ve edmond, adları üstlerinde, birader.

lucien rebatet, robert brasillach, henri beraud, pierre drieu la rochelle gibi adamları türkiye'de enis batur'dan başka kimse tanımayabilir, oralara hiç girmeyelim.

ama belki örnekleri fransa'dan vermek yanlış. almanya'ya bakalım.

ernst jünger'in doğru dürüst okuma yazması yoktu, siemens fabrikasında "akort" çalışıyordu.

avusturya'ya gelirsek de, heimito von doderer, viyana belediyesinde çöpçülük yapıyordu.

italya'da da gabriele d'annunzio roman ve şiir yazmaz, napoli sokaklarında kapkaççılık ederdi.

hele knut hamsun, oslo'da otopark kâhyası.

amerika'ya gidersek ezra pound basket pivotu... gene rusya'ya dönersek, soljenitsin votka yapımcısı.

ama belki de sayın özakman kefereyi değil, türk şair ve yazarlarını kastediyor.

evet, yahya kemal kıpkızıl bir komünistti. mehmet akif de haliç'te kayıkçı.

necip fazıl, cağaloğlu'nda köfteci.

ismet özel oto sanayi sitesinde tamircidir, sezai karakoç da hamam tellağı.

nihal atsız kokoreç satardı. sevinç çokum evlere temizliğe gider. cengiz dağcı da kumkapı'da sandal kiralardı.

tarık buğra'nın ne iş yaptığını bulamadım, çakmaklara gaz doldurduğunu söyleyenler de var, evlere tüpgaz getirip götürdüğünü de.

ama sanat deyince belki tiyatroyu da katmak gerekiyor...

muammer karaca, vasfi rıza zobu, cüneyt gökçer gibi adamlar menderes ve demirel'den nefret eden solcu sanatçılardı.

sinemada da öztürk serengil bir tkp militanıydı galiba...

turgut özakman haklı... sağcı sanatçı olmaz...

turgut özakman mı? hani şu "duvarların ötesi" adlı oyunu, humphrey bogart ile fredrich march'ın oynadıkları, william wyler'in "the desperate hours" (ümitsiz saatler) filminden gereğinden fazla etkilenmiş yazarımız değil mi o yahu?

(bkz: balzac)
(bkz: salvador dali)
bunlarda sanatçıdır, fakat görüşlerini ne kadar desteklersiniz orası size kalmış bir durumdur.

büyük sanatçıların hepsinin sosyal demokrat ve aydın olduklarını dikkate alırsak, sağcıdan sanatçı olmaz denemez belki ama az sayıda çıkar ya da nadiren diyebiliriz.

sanat tarafsızlık ilkesi içinde yönlendirilmeli , paylaşımlar buna göre olmalıdır . bu bağlamda sanat bir görüşü ve düşünceyi yansıtabilir , bir nevi halk kültürlerini bunların motiflerini içerir ama asla tarafsız kılınmalıdır .

sağcılar genelde sessiz kalıp "bana dokunmayan yılan bin yaşasın" dedikleri için solcular kadar başarılı olamamışlardır. ancak sanatçıları da sağcı solcu diye ayırmakta ne kadar doğru orasını da gelin siz çözün.

"sanatçı" olmak başka olabilmeyi gerektirir, doğasında bu var diye düşündüren sorunsala sağcı sanatçı olur mu sorunsalıdenir.
ama vatan üzerine aynı vatanseverlikle sağcıda şiir yazabilir solcuda.
o şiiri yaratan duygu, emek ve sevgi kimsenin tekelinde değildir; ne sağcının ne solcunun. vatan sevgisinin kimsenin tekelinde olmadığı gibi...
sanatçının sağcısıda olur solcusu da ama şu deli gönlüm de der ki:
iktidar yalakasına da sanatçı diyemem ya, yeter bu kadar, suyu bulandırmayalım iyisi mi?

(bkz: tanrı)

Akşener sağcıların başını öne eğdirmedi kopardı. Artık solcuların gözünde sağcılar dönektir.

Yok
benim gözümde dönek değil dik duruş sergilemiştir helal olsun masa çöp doluydu iyi oldu.

Canlı bomba üzerine destan yazan solcular galiba bu mırıltılarını sanat diye görüyor. Engin ardıç ilk entryde içinde gezdirmiş salakların. Ot, bok, böcek güzellemesi yapıp sanat sananları kafa yine basmaz da neyse.

elbette olur. zaten vardır. bu ülkenin çoğunluğu sağ görüştendir. sanat dünyasında da sağ görüşlü sanatçı sayısı çoktur. tabi sanat denince aklına sadece recep ivedik filmi, sanatçı denince çok popüler birkaç kişi ve bazı magazin figürleri aklına gelenlerin bunu bilmemeleri ya da gerçeği kabullenememeleri şaşırtıcı değildir. (bkz: sağçı sanatçı olur mu sorunsalı