preveze deniz savaşı

hilal taktiğinin denizde de işe yaradığını gösteren savaştır...

çok güzel küfür olarak kullanılabiliecek yerde yapılan savaştır.

hadi lan (bkz: preveze)

barbarossa bunları okusaydı gemideki forsa küreklerini götünüze sokardı büyük ihtimall.

1538 yılında kazanılan akdenizdeki osmanlı egemenliğini pekiştiren bir savaştır.

ananızı da pekiştirmişler galiba eksiye bakılırsa.

türk tarihinin ilk büyük deniz savaşıdır. yukarıda da belirtildiği gibi atalar can verir, torunlar dalga geçer. yazık..

***

28 Eylül 1538 tarihinde Yunanistan'ın kuzeybatısındaki Preveze'de Osmanlı Donanması ve Papa III. Paulus'ün çabalarıyla bir araya gelen Haçlı donanması arasında gerçekleşen deniz muharebesi. Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması, Amiral Andrea Doria komutasındaki Haçlı Donanması'nı imha etti. Bu deniz muharebesi sonucunda Akdeniz'de Osmanlı Donanması'na karşı koyabilecek bir donanma kalmadı ve Türk hakimiyeti başlamış oldu.

1537'de, büyük bir Osmanlı donanmasını komuta eden Barbaros Hayreddin Paşa; Venediklilerden Ege ve Yunan denizlerinde bulunan Siros, Aegina, Ios, Paros, Tinos, Kerpe, Kasos ve Nakşa adalarını alarak Nakşa Dükalığı'nı Osmanlı topraklarına kattı. Daha sonra yine Venediklilerin elinde bulunan Korfu Adası'nı kuşattı ve o sıralar ispanyol toprağı olan italyan çizmesinin güney ucundaki Calabria sahillerini tahrip etti.
Bu tehdit üzerine Papa III. Paulus şubat 1538'de, Barbaros Hayreddin Paşa'yı durdurmak için ispanyol imparatorluğu, Venedik Cumhuriyeti, Ceneviz Cumhuriyeti, Papalık Devleti ve Malta Şövalyeleri kuvvetlerinden Kutsal ittifak adını verdiği bir Haçlı donanması oluşturmayı başardı.

Barbaros Hayreddin Paşa'nın komutası altında 122 kadırga ve galyot ile 12.000 levent vardı. Kutsal Birlik donanması ise 112 kadırga, 50 kalyon ve 140 barka olmak üzere 300 küsür (bazı kaynaklara göre 600 küsür) parça idi ve 60.000 askeri taşıyordu. Haçlı donanmasının kumandanı, o sıralar Kutsal Roma Cermen imparatoru Şarlken'in hizmetinde olan Cenevizli Amiral Andrea Doria idi.

Kutsal Birlik donanması Korfu Adası yakınlarında bir araya geldi. Amiral Marco Grimani komutasındaki Papalık filosu ve Vincenzo Capello komutasındaki Venedik filosu ilk gelenlerdi. 22 Eylül 1538'de de Andrea Doria beraberindeki ispanyol-Ceneviz filosu ile onlara katıldı.
Doria varmadan önce Grimani, birlikleri Preveze Kalesi yakınlarında karaya çıkarmayı denedi. Ancak Osmanlı kuvvetleriyle peş peşe birkaç defa karşılaşarak kayıp vermesi üzerine Korfu'ya çekildi. O esnada Barbaros hala Ege'deki istanköy Adasındaydı. Ancak o da Osmanlı donanmasının geri kalanıyla birlikte demir aldı ve yolu üzerindeki Kefalonya Adasını ele geçirdikten sonra Preveze'ye vardı.
Sinan Reis, Barbaros Hayreddin Paşa'ya askerleri Arta Körfezi'nin girişinde bulunan ve Preveze'ye yakın bir konuma sahip olan Actium'a yerleştirme önerisinde bulundu. Barbaros ilkin bu fikre karşı çıksa da, daha sonra bu hamlenin Türk zaferini garanti altına alacağı anlaşıldı. Actium'daki kaleyi tutan Türk askerleri Barbaros'un filosunu topçu ateşiyle desteklerken Doria'yı da gemilerini sahilden uzakta tutmaya zorlayacaktı.
Haçlıların zafer elde edebilmeleri için Actium'a asker çıkarmaları gerekiyordu. Ancak Grimani'nin giriştiği ilk hücumda geri püskürtülmesinden sonra Doria, karada da bir bozgun yaşamaktan korkuyordu. 25 ve 26 Eylül'de iki kez daha, ancak bu sefer Actium'un tam karşısındaki Preveze Kalesi'ni hedefleyerek, askerlerini karaya çıkarma girişiminde bulunan Haçlılar, Murat Reis tarafından geri püskürtüldü.
Ters bir rüzgarın onları Türklerin bulunduğu kıyılara sürüklemesinden korkan Doria'nın gemilerini sahilden epey uzakta tutması Barbaros Hayreddin Paşa'ya avantaj sağlıyordu. Bu duruma düşmek istemeyen Doria, 27 Eylül'ü 28 Eylül'e bağlayan gece 30 mil güneye hareket etti ve rüzgar dindiğinde Lefkada Adası yakınlarındaki Sessola'ya demirledi. O gece Doria ve komutanları ellerindeki en iyi seçeneğin inebahtı'ya doğru bir saldırı düzenlemek ve Barbaros'u savaşmaya zorlamak olduğuna karar verdiler.

Şafak sökerken Türklerin üzerilerine doğru geldiğini gören Doria çok şaşırmıştı. Barbaros Hayreddin Paşa da demir alıp güneye ilerlemişti. Turgut Reis 6 büyük galyotla beraberdi ve sol kanat kıyıya iyice sokulmuştu. Sayıca az Osmanlı kuvvetlerinden böylesine cesur bir saldırı beklemeyen Doria, Grimani ve Capello'nun baskılarına rağmen, ancak 3 saat sonra demir almak ve savaşa hazır olmak için emir verebildi.
iki donanma nihayet 28 Eylül 1538'de, Arta Körfezi'nde, Preveze açıklarında birbirlerine nişan aldı.
Rüzgarın olmaması Doria'nın zararınaydı. Muazzam silahlara sahip Venedikli devasa sancak gemisi Galeone di Venezia rüzgarsızlık yüzünden kıyıdan 4, Sessola'dan 10 mil açıkta hareketsiz kalmıştı. Haçlı gemileri Galeone di Venezia'nın yardımına koşmak için çabalayadursun, Osmanlı kadırgalarınca etrafı sarılan gemi, saatlerce süren çetin bir çarpışmada Osmanlı gemilerine epey hasar verse de ele geçirilmekten kurtulamadı.
Nihayet rüzgar esmeye başladığında Haçlı donanması harekete geçti. Doria ilk olarak Türkleri denize çekmek üzere tasarlanmış birkaç manevra gerçekleştirdi. Sicilya valisi Ferrante Gonzaga karma filonun sol kanadını, Malta Şövalyeleri sağ kanadını tutuyordu. Doria en hızlı kadırgalarından dört tanesini Gonzaga ve Malta Şövalyeleri'nin arasına, ön merkez cepheye yerleşmiş olan yeğeni Giovanni Andrea Doria'nın komutasına verdi. Doria'nın kadırgalarıysa onların arkasında, Grimani ve Capello'nun yönetimindeki Papalık ve Venedik kadırgalarının ise önünde uzun bir hat oluşturacak biçimde yerleşmişti. En arkada ise Alessandro Condalmiero (Bondumier) komutasındaki Venedik kalyonları ile Francesco Doria komutasındaki ispanyol-Portekiz-Ceneviz kalyonları barkalar ve destek gemileriyle birlikte konuşlandırılmıştı.
Osmanlı donanması Y şeklinde bir dizilişe sahipti. Barbaros; Sinan Reis, Cafer Reis, Şaban Reis ve oğlu Hasan Reis (daha sonra Hasan Paşa) ile beraber merkezdeydi. Seydi Ali Reis sol kanada, Salih Reis sağ kanada komuta ediyordu.

kaynak: viki.

meksika yerlilerini soykırıma tabi tutan hernan cortes'De haçlı donanması komutanlarındandır.

28 Eylül 1538 de (bkz: kanuni) döneminde Akdeniz de üstünlüğün sağlandığı günümüzde donanma günü olarak kutlanan çok büyük deniz başarılarımızdan. bundan sonrada 1560 da bi seferimiz vardır;cerbe ondada kuzey afrika da üstünlük sağlanmıştır ki bu da prevezeden sonraki en büyük 2.deniz seferimizdir.

yunanlılara karada koymaktan sıkıldığımız zamanlar da bu sefer denizde de koyalım dediğimiz savaş.

osmanlı denizciliğinin zirvesidir.

Bir tarafda dönemin en güçlü donanması ve en büyük amirali andre doria diğer tarafda ise barbaros hayreddin paşa ve haçlı donanmasının 10 da 1'i kadar askere ve 10 da 1'i kadar topa sahip bir osmanlı ordusu.
işin şaşırtıcı tarafı haçlı donanmasının önemli bir kısmını kaybederken osmanlı ordusu bir tane gemi bile kaybetmedi.Büyük komutandır barbaros.Toprağı bol olsun.

Şanlı bir zaferin denize olan inancı.

Düşman andrea doria mahvoldu.

Prezervatiften akilda kalan savastir. Yalan mı ?

Büyük denizci barbaros hayrettin paşanın 70 yıllık düşman andrea doria'ya karşı aldığı büyük zaferlerdendir. andreanın büyük hataları vardır. Bu yenilgi andreanın son yenilgisi olmayacaktır.

Bu zaferin önemi haçlı donanmasının tamamen yakılması değildir. tamamen yakılmamıştır da zaten ancak haçlılar o kuvveti zor şartlar altında toplamışlardır ve toplanması uzun sürmüştür. savaşı kaybeden haçlı donanması kendini toplayamamıştır ve deniz mevsiminin geçmesi ile o donanma için ödenen paralar girilen diplomatik ilişkiler işgali planlanan bölgeler vs hepsi boşa gitmiştir. Bu seferde haçlılar o zamanlar yeni yeni kalyon kullanmışlardır. Bu yüzden rüzgarın yönünün zaferde tuzu olmuştur.

görsel

Tek fotoğrafın tanımlamaya yettiği deniz muharebesi. Yav gerçi şu bizim amiralleri görünce ben kendimden geçiyorum haçlı donanması ne yapsın? *

(bkz: barbaros hayrettin paşa)
(bkz: turgut reis)
(bkz: seydi ali reis)
(bkz: salih reis)
(bkz: sinan paşa)
Heheyt.

1538 tarihinde gerçekleşmiş olan savaş.

görsel

türk tarihinde, denizcilik tarihimizde kazandığımız en önemli zafer...
bugün preveze zaferi'nin 483. yıldönümüdür.

preveze zaferini kazandığımız yer şurası;
görsel

yunanistan'ın batı kıyısındaki preveze şehri ve buradan içeriye doğru giren arta körfezi doğal bir limandır.
arta körfezine girebilmeniz için bir tarafında preveze kalesi, diğer tarafında actium kalesi olan dar bir kıstaktan geçmeniz gerekir.
görsel

barbaros ve andrea doria'dan yüzyıllarca önce burada bir büyük deniz savaşı daha olmuş, octavianus ve agrippa'nın komuta ettiği roma donanması, marcus antonyus ve kleopatra'nın donanmasını burada mağlup etmişti.
(bkz: aktium savaşı)

tarih tekerrür mü edecekti? batının donanması, doğu'ya karşı bir kez daha mı üstün gelecekti?
27 eylül'ü, 28 eylül'e bağlayan gece yarısı hiç şüphesiz ki andrea doria için bunun cevabı evetti...
bu yüzden gemilerini aynı 1500 sene önce agrippa'nın topladığı düzende toplamış, barbaros'un da marcus antonyus'un yaptığı hatayı yapmasını beklemekteydi.
görsel

osmanlı donanması arta(narta) körfezindeydi, preveze ve aktium kalelerini geçip arta körfezine girmek haçlılar için intihar anlamına gelirdi, o gece, doria bu nedenle 30 mil güneye yelken açtı ve rüzgar dindiğinde, lefkada adası yakınlarındaki sessola'ya demir attı.
gece boyunca, o ve komutanları, en iyi seçeneklerinin inebahtı'ya bir saldırı düzenleyip barbaros'u savaşa zorlamak olduğuna karar verdiler.

doria, armadasına son derece güveniyordu.
nasıl güvenmesin ki?
andrea doria'nın emrinde 2500'den fazla topa sahip, 600'den fazla gemi vardı.
osmanlı donanması ise sadece 122 kadırga ve kalyon ile 366 topa sahipti.

o gece andrea doria ve kurmayları, savaşı kağıt üzerinde(!) kazanmışlardı...

lakin doria yine de temkinli davranıp kıyıdan uzak duruyordu, öyle ya, ters bir rüzgar esse ve doria'nın gemileri kıyıya doğru sürüklenip preveze ve actium kalelerinin top menziline girerlerse bu bir felaket olurdu.

haçlı donanmasının kıyıdan uzakta durması barbaros'a bir avantaj sağlıyordu ve barbaros, marcus antonyus gibi hata yapacak biri değildi, doğuştan denizciydi...

nitekim 28 eylül şafak vaktinde barbaros bu avantajlı konumunu kullanıp donanmasını güneye yöneltmişti, doria'nın kuvvetlerinin sol yanından da turgut reis 6 gemisi ile birlikte hücuma kalkmıştı.
görsel

andrea doria ve kurmayları bu ilk şoku atlatıp demir alma emri verene kadar aradan geçen 3 saatlik süre boyunca osmanlı donanması haçlılara bir hayli zarar vermişti, nihayet savaşa hazır hale gelen andrea doria için bir sorun daha ortaya çıkmıştı, yelkenleri şişirecek bir gram rüzgar yoktu.

buna mukabil osmanlı kadırgaları kürekler sayesinde hızla hareket ediyor ve andrea doria'nın gemilerini tek tek savaş dışı bırakıyordu.

bu sırada venedik amiral gemisi olan devasa boyutlardaki galeone di venezia osmanlı kadırgaları arasında kalmıştı.

venedik amiral gemisinin kuşatıldığını gören diğer haçlı gemileri o yöne doğru yardıma gittiler, bu esnada rüzgar çıkmıştı, andrea doria rüzgarla yelkenleri şişen kalyonlarını hızla manevra yaptırarak avantajlı konuma geçmek istedi.

haçlı filosunun sol kanadında sicilya valisi ferrante gonzaga, sağ kanadında malta şovalyelerinin gemileri vardı.
merkezde ise andrea doria ve yeğeni giovanni doria bulunuyordu. merkezin hemen gerisinde ise grimani ve capello'nun papalık ve venedik kadırgaları, onların hemen arkasında alessandro condalmiero (bondumier) komutasındaki venedik kalyonları ve francesco doria komutasındaki ispanyol-portekiz-ceneviz kalyonları bulunmaktaydı.

osmanlı donanması ise y şeklinde bir dizilişe sahipti.
barbaros, oğlu hasan reis, sinan reis, cafer reis ve şaban reis ile birlikte merkezdeydi.
seydi ali reis sol kanada, salih reis sağ kanada, murat reis, güzelce mehmet reis ve sadık reis ile turgut reis arka kanada komuta ediyordu.

osmanlı donanması ilk olarak haçlı filosunun sağ ve sol kanatlarına saldırdı.
işte bu anda andrea doria, osmanlı donanmasının merkezine hücum etmekte tereddüt etti, rüzgarın yeniden azalmasını fırsat bilen barbaros, haçlı donanmasının tam merkezine hücum ederek, adamlarını haçlı gemilerine çıkarmaya başladı. andrea doria ateş üstünlüğü avantajını kullanmak istese de bunda başarısız oldu.
görsel

gün sonunda, türkler 128 gemiyi batırdı, yok etti veya ele geçirdi ve yaklaşık 3.000 esir aldı. buna karşılık türk donanması tek bir gemi dahi kaybetmemişti. lakin devasa venedik amiral gemisi galeone di venezia'yı kuşatan birkaç osmanlı gemisinde ciddi hasar vardı.

ertesi gün, 29 eylül şafağında haçlı donanması komutanlarının savaşıp bir önceki günün intikamını alalım önerisini andrea doria reddetti ve osmanlı donanması ile yeniden savaşa tutuşmak yerine korfu adasına doğru yelken açtı.

kimbilir belki de andrea doria 29 eylül günü savaşsaydı bir önceki günün hesabını görebilirdi, yahut da yine aynı şekilde hezimete uğrayıp donanmasının geri kalanını da kaybedebilirdi. doria risk almamayı seçti ve böylece barbaros'un zaferi kesinlik kazanmış oldu...

preveze; denizcilik tarihimizin şüphesiz ki en büyük başarısıdır. zaten preveze'den sonra bir de cerbe'de deniz zaferi kazandık, ondan sonra da bir daha deniz zaferi kazanamadık avrupalılara karşı ve denizciliğimiz sürekli gerilemeye başladı ve nihayet abdülhamid döneminde donanma haliç'te çürümeye mahkum edildi...

preveze zaferinin en önemli sonucu, zaferden iki sene sonra venedik ile imzalanan barış antlaşmasıdır.
bu antlaşma ile osmanlı venedik'e ait olan dalmaçya ve mora kıyılarındaki adaları, ege ve tüm doğu adriyatik adalarının kontrolünü ele geçirmiş, ayrıca venedik'ten 300 bin duka altın savaş tazminatı almıştır.

yukarıda da bahsettiğim gibi, preveze deniz muharebesi, doğu ile batı'nın aynı yerde 1500 yıl aradan sonra ikinci kez kapışmasıdır.
aktium'da agrippa ve marcus antonyus'un filoları neredeyse birbirine denk kuvvetlerdi, preveze'de ise haçlı donanması osmanlı'nın neredeyse 3 katıydı.
barbaros hiç şüphesiz ki marcus antonyus'un 1500 sene önce yaptığı hatadan bir ders çıkarmış, coğrafi konumunun avantajını en ince ayrıntısına kadar kullanmış ve bir zafer kazanmıştı.

zaferden sonra barbaros acaba; "şimdi marcus antonyus'un öcünü aldık" demiş midir? bilmiyoruz...
(bkz: hektor un öcünü aldık)

preveze zaferimizin 483. yıldönümü kutlu olsun.
enginleri mavi vatan yapan denizlerdeki efsane atalarımızın ruhları şad olsun...
görsel

#tarih