Onursuz sayılacak veya gülünç olacak bir duruma düşmekten üzüntü duymak, korkmak, mahcup olmak.Çekinmek.
(bkz: arlanmak)
bazı sahsiyetlerde yüzün kızarmasıyla kolaylıkla anlasılan bir de bu anlasılmanın yüze vurulmasıyla daha da cok utanılan ve kızarılan durum
sosyal fobili insanların günde onlarca kez maruz kaldıkları,kıpkırmızı oldukları,hoş olmayan duygu durunmu
yüze ve tene yapışmayanı makbuldur. kendimce utanıyım elaleme madara olmayalım konsepti..
imandandır.
sosyal ve ahlaki sinirlarimizi bilmemizi,sosyal onay almayacak davranislardan uzak durmamizi saglayan duygudur.
bir anda insanın yüz ifadesinin değişip saçmalaması ve eli ayana dolaşması.
sevgiliye ilanı aşk ederken takınılan tavır.
bir süre için yok olmayı istemektir.
kanımca aşılması gereken bir masumiyettir.
haya etmek.
"iman yetmiş (veya altmış) kadar daldan ibarettir. Bunların en yükseği lâ ilâhe illallah demek, en aşağısı da insana zarar veren şeyleri yoldan kaldırmaktır. Utanmak da imanın dallarından biridir."
hadis: ebu hureyre
her şeye rağmen insan olduğunu anımsatan duygudur.
çok içip dağıtılan bir gecenin ardından an itibariyle içinde bulunduğum durumu en iyi anlatan duygunun adıdır.
(bkz: oss birincisi olmak)
insan olmayan hiç bir canlı utanç duymaz, tüm tehlikelere karşı insana özgü değerler taşıyan korunma ve karşı koyma iç güdülerini bilemez. utanma duygusu incelenirken gövdesel ve ruhsal utanma duygularının birbirinden ayrılması gerekir. normal gelişme durumunda olan canlılarda cinsel utanma duygusu ilk çocukluk yıllarında uyanır. cinsel utanma duygusunun üç işleyiş şekli vardır:

1. cinsel içgüdülerin oluşmasında, libido'nun düzenlenmesinde önemli bir rol oynar, kişiyi özcinsellikten kurtarır ve eş seçimi için gerekli bir öğedir.

2. cinsel içgüdülerin doyurulmasını kişinin olgunlaştığı döneme kadar geciktirir yani diğer bir anlatımla bilinçli aşkın kaynağını meydana getirir.

3. cinsel utanma duygusu, cinsel içgüdülerin şekillenmesinden sonra, cinsel birleşmeyi bir gerçek amaç olarak gören fahişeliği, düşüncenin cinsel organlara ve konulara saplanmasını önler. kişiyi bir oranda içgüdü zayıflıklarından korur.
hugo chavez'e, che guevera'ya, deniz gezmiş'e, lenin'e tapanlarla aynı ülke kimliğine sahip olmak.
işsiz olduğunuz için para istemeye utandığınız ailenizin size para vermesi ile de oluşmakla beraber, annenizin sen utanma diye aldıracağı bir şey için büyük para verip malzemeyi getirip, para üstünü uzatığında "üstü senin olsun" demesi ve sırf sana para verebilmek için, seni kırmamak için bu yöntemini, büyük para vererek ufak malzeme aldırma işleminin sırf sana üstünü verebilmek için olduğunu aynı şeyin 3. defa olmasından sonra fark ettiğiniz anda ise zirve yapıp "ulan geberip gideyim" dedirten duygu.

anne seni çok seviyorum.
Allahın insanlara verdiği en büyük/güzel özellik ve huydur. nasibini almamış kişiler, dış kapının mandalı değil köpeği dahi olamaz.
bir başkası için utanmak ne zordur. bir başkası, hele ki en sevdiklerindense, yerden yere vuruluyorsa yaptıkları ve değişimi nedeniyle ve sen bir ucundan tutamıyorsan hiçbirşeyin onu korumak için, ne çok utanırsın onun adına. ve çaresiz kaldığın için kendi adına.ne çok.
naçizane bir şiir;

***
utanıyorum kendimden,
senden habersiz,
seni hayallerime dahil ettiğim için.
***
ar damarının çatlamamasıdır.
Niye gülüyorsun? Yüzüme gülüyorsan, kader utansın. Kıyafetime gülüyorsan sen utan!
ne zaman utansam başımı kaşırım.

kafayı kaşımak, kanatmadan!