tevrat

tevrat 3 bolumden olusur, bunlar:

- tora (tanridan gelen kutsal kitap)
- neviim (peygamberler kitabi)
- ketuvim (kral davut ve kral suleymanin ilahileri)

tora'yi cogu din kitabindan ayiran sey, tora'da peygamberler bile insandir. hata yaparlar, ve yaptiklari hatalar hic cekinilmeden yazilir. kimse super kahraman degildir. ayrica bos yere hic bir sey soylenmez. torada soylenen her seyin bir mesaj icerdigine inanilir... dunyanin yaradilisi ile baslar ve musanin olumu ile son bulur.

neviim, peygamberler tarafindan yazilan ve tanridan gelmeyen kitaptir. musanin olumunun ardindan yeusua liderliginde israel ogullarinin israel topraklarina girisi ile baslar. 12 kabile de kendi sehilerlerini kurar. bu donem icerisinde sehir devletleri izlenir ve yoresel kahramanlar cikar. bunlara yargiclar denir, en meshurlari, simson'dur herhalde. israel ogullari tek bir cati altinda kral saul birlestirir. ameleklerle girilen savasta tanrinin emirlerine karsi gelerek kral agagi bagislar ve amelek soyunu kurutmaz. bunun icin kralligi kaybetmekle cezalandirilir, ve kral david bir sonraki kral olur. david doneminde bir suru toprak ele gecirilir, ve ulke cok gelisir. kendisi dunya ustundeki en buyuk tapinagi insa etmek istesede tanri elleri kana bulandigi icin izin vermez. david olunce oglu suleyman kral olur, israel kralligi en buyuk zenginligini yasar. 700 esi 700 tane de metresi vardir, dunyanin her bir yerinden krallar suleymanin dehasini dinlemek icin gelirler. iste bu donemde buyuk tapinak insa edilir. karisinin etkisi altinda kalan suleyman 2 tane de putperest tapinagi yaptirir, bunun uzerine cezalandirilir ve oglu rehavam zamaninda karallik ikiye bulunur, israel ve yehuda kralliklari. israel kralligi yozlasir ve belli bir sure sonra putperest olur, yeuda kralligi kendi kimligini surdermeye devam etmeye calisir. babil lideri nebukatnetzar tarafindan yahudiler surulur ve kutsal mabet yikilir. 80 sene sonra yirmiya ve yesaya liderliginde israel topraklarina surgunden geri doner ve ikinci tapinagi insa ederler. 80 senesinde titus kralligindaki roma israel topraklarini isgal eder ve butun yahudileri surer. Bu sekilde 2000 sene suren buyuk yahudi surgunu baslar...

Ketuvim: Genellikle kral davidin yazdigi teilimler ve selomonun yazdigi siirlerin oldugu kitaptir. Hiristiyanlar bir suru duayi kral davidin eserlerinden araklamistir.