hıdırellez

ermenilerin "surp* sarkis günü" olarak kutladığı gün. adı sarkis olanların da isim günüdür.

hızır aleyhisselam'ın yeryüzüne inip darda olanlara ve dileği bulunanlara yardım ettiğine inanılan, dolayısıyla dileklerin kağıda yazılıp gül dalına asılarak bir gece bekletildiği gün. bu yüzden, her zaman ama özellikle de hıdırellez zamanı dilencilere kötü davranmamak, onları hor görmemek gerektiği sıkı sıkı tembihlenir aile büyükleri tarafından. çünkü inanışa göre hızır a.s. yeryüzüne her yıl dilenci kılığına bürünerek inmektedir. "hor görme garibi hızırdır belki" deyişi de burdan gelmektedir.

hiç olmazsa bir günlüğüne * çingene olmayı dilediğim, özellikle kırklareli de ölmeden bir kere yaşanması gerektiğine inandığım, dünyanın orgazmik eğlenceleri arasında ilk 5 e gireceğine inandığım hadise

tam olarak bu gecedir.dileğini çizersin bir kağıda sonra gece gül ağacının dalına asarsın sabah olunca da geri alıp saklarsın beklersin ki dileğin gerçekleşsin.ama şimdi bu zamanlarda şehirlerde o kadar kolay değildir belki de gül ağacı falan bulmak eğer yakınlarda varsa bir gül ağacı dilek dilenir batıl inanç falandır ama bir şey kaybettirmez*

sezen aksunun seslendirdiği güzel şarkı.

Bugüne ait ateş yakılıp üzerinden atlanılması, oyuncak evler yapıp gerçeğine kavuşulacağının düşünülmesi.. gibi âdetler halkın iyilik temennilerinden ibaret arzulardan sayılırlar. Kesinlik arz eden gerçekler olarak kabul edilmezler ve islami değildir.

eskişehir de kutlanmayan, kutlanamayan gelenek. **
annemin deyişi ile hızır ile ilyas efendimizin buluştuğu gece.
bu günün gecesinde dilekler tutulur; mümkünse denize atılır, gül ağacının altına gömülür. toprağa şekiller çizilir; ev, araba, üniversite kapısı ... gibi
en eğlencelisi ateşler yakılır da üstlerinden atlanır.
izmirde sabaha kadar deniz kenarında şarkıdır, türküdür, ateş başında sohbettir her türlü eğlence ile kutlanır. *

Hz. Musa zamanında bir hükümdarın tek oğlu kendini dini hizmete verir, babasının hükümdarlığı, saltanatı şan ve şöhreti onu tatmin etmez... ve hükümdarın oğluna kerametler ihsan eylenir... geçtiği yerler, bastığı topraklar, yürüdüğü yol kenarları, oturduğu kuru zeminler yemyeşil olur... bahar çiçekleri açmaya başlar arapçada yeşilin adı "hazr" olduğundan çorak yerlerin yeşerdiğini gören halk "buradan bastığı yeri yeşillendiren genç geçmiştir." anlamında "hızır geçmiştir" diyerek gence "hızır" adını verirler. Artık halkın dilinde "hızır" adını almış bu genç, mayısın başlarında görmeyi çok istediği ilyas peygamberle bir buluşma gerçekleştirir. bu buluşmaya büyük değer veren halk, iki sevilen insanın buluştuğu bu günü hızır-ilyas bayramı "hıdırellez" olarak adlandırmıştır.

halk arasında piknik günüdür.

dünyada kutlanan bir barış günüdür. bu günde insanlar en sevdikleri hayvanları öperler. acaip bişidir. bu sene krizden dolayı ertelenmiştir. yoksa hıdırellez hazretleri, beni her sene kasım ayının ikinci altısında kutlayın deyu buyurmuştur.

HIZIR iLE iLYAS' IN YILDA BiR KEZ BULUŞTUĞU GÜNDÜR, BUGÜNDÜR. BAHÇELERDE KIRLARDA SOFRALAR KURULUR VE BU SOFRAYA HERKES NE YiYORSA HIZIR iÇiN DE KONUR HATTA HIZIR iÇiN TABAK KAŞIK FALAN BiLE KONUR SOFRAYA. HIDRELLEZ BEREKET GETiRiR DÜNYAMIZI AYDINLATIR DERTLER DERMAN BULUR HERKES HIZIR DAN TÜM TEMiZ KALBiYLE iYi DiLEKELRDE BULUNUR BUGÜN. EN KÖTÜSÜ DE BUGÜN ÇALIŞMAKTIR HAFTAiÇiNE DENK GELDiĞi iÇiN. DiLERiM BiR GÜN HIDRELLEZ RESMi TATiL OLUR VE TÜM iNSANLAR KIRLARDA BiR ARAYA GELiP ŞARKILAR SÖYLER EĞLENiRLER.

ilk yaz bayramı.

şimdi bu sene istanbulda düzenlenen şenliklere el atalım.
ilk olarak bu yıl ahırkapı sokaklarından, sahil tarafına geniş bir alana taşınmış, sultanahmet ramazan festivallerine dönmüş, bu şenliklere kesinlikle belediyeyi dahil etmeyin, sıçar sıvar, bir bakarsınız hıdırellez bir ramazan bayramı kutlaması olmuş, alkol yasak, dans yasak, aman ha.

ikincisi, şenlik organizasyonu tam anlamıyla fiyasko, öyle böyle değil, kupon satışı iki-üç noktada yapılıyor, buralarda iki görevli, bir kuyruk en az 150 kişi en az 1 saat beklemen gerekiyor, kupon alabilmek için.

üçüncüsü; ulaşım, şimdi ben kadıköyden gelmek için, eminönü vapura binip, oradan taksiyle alana ulaşırım, geri dönüş saat 23:00 eminönünden kadıköy ulaşımı yok, motorla beşiktaş, beşiktaştan motorla üsküdar, üsküdardan kadıköy, en az bir-birbuçuk saat oysa ahırkapı -kadıköy direkt deniz ulaşımı 10 dakika hadi ben yakın sayılırım, ya kartal'dan, ümraniye'den gelmek isteyenler ne yapacak.

yani organizasyon tam bir felaket, illa büyük bir organizasyon firması bu işi alıp profosyonel olarak düzenleyip bunu iyice metalaştırması mı gerekiyor, kendi kendimize festival dahi düzenleyemeyecek miyiz.

bir daha gelmem hıdırelleze.

dört mevsimde bir bahar olur sevdiğim
baharım sensin...
gitme
ey yüreğimi serinleten
sabah meltemim,
gitme
ey gönlümde açan
civardangezer...
gitme ki karanlığa gömülmesin dünyam...
gel aydınlat
bahar biterse öleceğim...
gördüğüm son bahar,
sevdiğim son çiçek olacaksın
ne olur çıkar beni
ayrılığın kefeninden,
gidişin matem oldu,
gel de hıdırellezi kutlayalım...

dileklerini kağıda yazıp, toprağa çizip,gül ağacına bağlayıp veya denize atan insanların gerçekleşeceğine inandıkları gece.

subjektif kısma gelirsek..
ben her sene kaçırırdım bu hıdırellezi. olacağına da inanmazdım ya, 'ya olursa' mantığıyla yine de kaçırmak istemezdim. ikinci kez yakalayabildiğim hıdırellez bu yıldı. ilki taa çocukkendi, kaç yıl önce kim bilir. bir kağıda tek bir kelime yazdım.onu da türkiyenin diğer ucundaki bir gül dalına bağladım. ilk kez gerçekten dileyerek, inanarak, isteyerek bağladım. aynı saatlerde bir dostum da kendisi için bi kelime ve benim için benim yazdığım kelimenin aynısını bir kağıda yazmış. ve başka 8 kağıt daha. toplam 9 kağıdı 9 farklı gül ağacının dibine gömmüş. ertesi gün kağıtları çıkarıp çantasına atmış ve bizim tatil için buluşma noktamız olan taa ayvalığa getirmiş. ilk gn biz gelmeden onları denize atmış. tatil dönüşü fark etmiş ki bir tanesi eksik,birini almamış. bakmış ki almadığı bizim dileklerin olduğu kağıt. çok şaşırmış. onu alıp çantasına koymuş. sonra o kağıt çantada kaybolmuş. bir sonraki tatil durağı olan mersinde çantaya başka bir şey için bakarken birden o kağıt pat diye düşmüş çantadan. sevinmiş, kağıdı alıp hemen kalenin ordan denize bırakmış.. kağıt denizde kaybolmuş gitmiş..

bizim dilekler mi?
bizim dilekler olmadı..

ağlayarak yazdığım bu salak entrye burada son verirken çıkarımı yapayım da tam olsun; dilekleri atacağınız deniz akdeniz olmayacak. olmuyor yoksa.

sezen aksu'nun düğün ve cenaze albümündeki "artık gelsin şu bahar" şarkısı. mutlaka sözleri görmek gerek kartonetten, unutmamak gerek. çünkü dinlerken anlayabilene aşkolsun.

doğum günüme tekabül eden gereksiz günlerden birisi.

gündüz hazırlık yapılır, pikniğe gidilecek gibi. sonra gece meydanda toplanırlar. herkes getirdiği yemeği koyar ortaya. ateş yakarlar, şarkı türkü söylerlerler. dileyen de dilek tutar.

çocukken gül ağaçlarına asılan madeni paraları araklayıp meybuz yediğimiz, baharın gelmesini temsil eden güzel gün.

bir diğer bahar bayramı için

(bkz: nevruz)

izmir'de kutlanmasına pek alışık olduğumdan o tarihte başka bir şehirdeysem içime bir üzüntü, bir özlem dolmasına neden olan gün. nitekim her şehirde kutlanmaz.

küçüklüğümün nadir eğlencelerindendir hıdır ve ilyas'ın göğe yükseldiği bahar bayramı. sokakta ateş yakılır, üstünden atlayanlar izlenir, dilekler tutulur, gerçekleşmesi beklenir.

baharın gelişinin kutlanışıdır; zira hızır yardım edendir; ilyas da bereket sembolüdür. bir de bu dönemde baharın gelmesi şerefine şükür sunmak için oruç tutulur

Dileklerin kumsala ve dalgalara emanet edildiği çocukluğu özleten gün. bir de ateşi görmüş bünyeler gecenin köründe sucuk ekmek yapardı ki kalabalık, ateş, kumsal ve sucuk ekmek birleşimi güzel bir gece olurdu.*

-hıdır'ı elleyek mi?
-yok ellemeyek
-elleyek la!
-tamam hıdır ellez!

rumeli kökenlilerin daha bir çoşkulu kutladığı bahar bayramıdır. Sabah erkenden yumurta kaynatılır yalnız kaynatılan yumurtaların içine soğan kabuğu atılır, yumurtaların kabuğu kırmızı bir renk alır. Börekler, tatlılar falan hazırlanır ve piknik yapılır. Küçük çocukların poposuna tepsi ile hafif bir dokunulur ki çabuk büyüsünler diye(ne alakaysa). Bununla beraber pek çok etkinlik daha yapılır gün içinde.

Kısacası güzel, eğlenceli ve unutulmazdır, gerçi günümüzde kalmadı artık böyle etkinlikler. hıdrellez'in en iyi kutlanabileceği yer rumeli topraklarıdır.

Hızır'ın ilyas'la, bizim de umutlarımızla buluştuğumuz gün. inanın, inanmayın bir dilek tutun bugün. iyi geliyor.