bugün

mertlerin şahı anlamına gelen kelime heralde
bu deyişin kaynağı hemavaz albümünde : Mehmet Mustafa Dede (Alevi Deyişi Elbistan) olarak gösterilmiştir.
softalar çoğaldı haddini aştı
od düştü sineme yüreğim pişti
şimdi gayret şah-ı merdan'a düştü
beklerim yolların gel efendim gel

pir sultan abdal
(bkz: şahmeran)
alevi deyişidir:

"kün!" deyince var eyledi on sekiz bin alemi

şah-ı merdan cûşa geldi, sırrın aşikar eyledi:
"yağmuru yağdıran benim" deyi ömer'e söyledi
ol demde şimşek balkıyıp yedi sema gürledi

hem sakidir, hem bakidir nur-ı rahman'ın ali
yetiş carımıza kurtar meded mürüvvet ya ali

ömer vardı hak muhammed katına dedi: "eyle beyan,
hazret ali midir ol arşa gürleyan,
çarh-ı gerdunun elinden sırr-ı hikmet eyleyen?"

hak muhammed buyurdu ki: "yektir ali, bir" dedi
"hem evveli, hem ahiri, her şeye kadir" dedi
"ali'ye şirk koşanlar mutlaka kafir" dedi
sabahat akkiraz ın insanı ağlattığı, ağlayamayanın da tüylerini diken diken ettiği deyiş.

dost dost,
şah-ı merdan coşa geldi sırrın aşikar eyledi
yağmuru yağdıran benim diye adem'e söyledi
ol demde şimşek balkıyıp yedi sema gürledi
hem sakidir, hem bakidir nur-i rahman'ım ali
yetiş carımıza kurtar medet mürvet ya ali

dost dost,
kün deyin kün deyince var eyledi onsekiz bin alemi
hem yazandır hem bozandır levh-i mahvuz kalemi
küllü dertlerin dermanı yaraların melhemi
hem sakidir, hem bakidir nur-i rahman'ım ali
yetiş carımıza kurtar medet mürvet ya ali

dost dost,
sefil alim akıl ermez hikmetine ali'nin
sarraf olan kıymet biçer gevher ile lalının
nice aşığa maşuk oldu, aklın aldı delinin
hem sakidir, hem bakidir nur-i rahman'ım ali
yetiş carımıza kurtar medet mürvet ya a

http://www.youtube.com/watch?v=UvRJDqHYkyM
bir alevi türküsüdür. sabahat akkiraz ve kardeş türkülerden dinlenesi türkü.

şah-ı merdan cûşa geldi, sırrın aşikar eyledi:
"yağmuru yağdıran benim" deyi ömer'e söyledi
ol demde şimşek balkıyıp yedi sema gürledi

hem sakidir, hem bakidir nur-ı rahman'ın ali
yetiş carımıza kurtar meded mürüvvet ya ali

ömer vardı hak muhammed katına dedi: "eyle beyan,
hazret ali midir ol arşa gürleyan,
çarh-ı gerdunun elinden sırr-ı hikmet eyleyen?"

hak muhammed buyurdu ki: "yektir ali, bir" dedi
"hem evveli, hem ahiri, her şeye kadir" dedi
"ali'ye şirk koşanlar mutlaka kafir" dedi
kardeş türkülerin en güzel yorumladığı eserdir tek kelimeyle. insan içinde coşku uyandırır ve semaha durmak gelir.
hazreti "hüseyin"dir.
hazreti ali dir. kerrem allahu veccehu. merdlerin şahı anlamındadır.

bir diğer farsça ismi (bkz: şir i yezdan)
dinle dinle bıkmadığımdır.
aleviler için hz.ali anlamına gelendir.
bu sözlükte bunu bilmeyipte alevilik hakkında yorum yapan o kadar insan var ki...
sefil ali nin bir deyişidir ve feyzullah çınar tarafından okunmuştur.

http://www.youtube.com/watch?v=Jmen5G3X00E
https://www.youtube.com/watch?v=M8aMOD3zp5M

böyle bir deyiş vardır. sunni inancına göre şirk koşmanın allahı vardır bu deyişte * hz aliye tanrısallık atfeden bir deyiştir. ben severek dinlerim.

not: dinsiz
--spoiler--
ömer vardı hak muhammed katına dedi: "eyle beyan,
hazret ali midir ol arşa gürleyan,
çarh-ı gerdunun elinden sırr-ı hikmet eyleyen?"

hak muhammed buyurdu ki: "yektir ali, bir" dedi
"hem evveli, hem ahiri, her şeye kadir" dedi
"ali'ye şirk koşanlar mutlaka kafir" dedi

--spoiler--

Özellikle kardeş türküler yorumu harika olan deyiş..
Halk dilinde Hz.Ali'nin adıdır.
Kelime anlamı; mert-yiğit
Köken; Farsçadır
merdan, mert kelimesinin çoğuludur. şah-ı merdan da "mertlerin şahı" anlamına gelir. hz. ali'ye atfedilmiştir. sabahat akkiraz da bu güzel deyişi muhteşem yorumlamıştır, insanın tekrar tekrar dinleyesi geliyor. ağzına sağlık.
(bkz: sarı hoca)