die verwandlung

"gregor samsa bir sabah uyandığında.." ile başlayan franz kafka kitabıdır.

her büyük yapıt gibi mitoslaşma eğiliminin gölgesinde kalmış, küçük burjuva duyarlığının kurbanı olmuş metindir. bunun bir başka örneği tutunamayanlar'dır.

ötekileştirme hakkında ilginç ve bir o kadar komünist düşünce zerrecikleri barındıran kafka kitabı. sıkıcı olmamakla beraber anadolu annesinin değerini anlamanızı sağlayacak olayları barındırır içerisinde.

franz kafka tarafından yazılmış, novella denen türde eserin adıdır. gregor adlı zengin bir adamın bir sabah uyanıp kendini böceğe dönüşmüş bulması ile başlar. gelişen olaylarla hayatının sonuna bir böcek olarak erişecek olan gregor'un yaşadığı içsel dönüşüm anlatılır.

franz kafka nın zamansızlık kitabı.

hayrete düşürür.kitapta gregor samsa nın böceğe dönüşmesinden daha ilginç olan şey; ailesinin bunu oldukça normal karşılamasıdır.

kafkanın alışılagelmiş sıradışı kitaplarının en çok bilinenidir. kitapta gregor adlı kahramının böceğe dönüşümü ve ailesi tarafından dışlanması işlenmektedir. aile kavramına modern eleştiri konusunda başyapıt sayılabilir. piyasada çok fazla çevirisi olmasına rağmen can yayınlarından okunması tavsiyedir.

okan bayülgen in radyo trafikte saat 23te okuduğu kafka kitabı. dinleyerek okumak gerçekten farklı oluyormuş. daha dört gün sürecek kafka okumaları.

mantık hatasından dolayı okuduğumda kötü bir kitap sanmıştım ancak sonra benim cahil olduğumu farkettim. franz kafka çok büyük usta.

kafka'nın bir sabah uyandığında kendini dev bir böcek olarak bulan bir adamın hikayesini anlattığı kitap.

"Kafka'nin gerçekte hemen tüm eserlerinde var olan gülmece öğesi, burada da eksik değildir: Çünkü burada sözü edilen 'hayvan', asil ya da olmasi gereken 'insan'dir." -Ahmet Cemal

--spoiler--
Dönüşüm, Değişim veya Metamorfoz (Almanca özgün adı: Die Verwandlung), Franz Kafka'nın uzun öyküsü.
ilk olarak 1915 yılında yayımlanmıştır. Kafka'nın en popüler eseri sayılabilir. Öykü, Gregor Samsa'nın bir sabah kendini dev bir böceğe dönüşmüş bulmasıyla başlar ve hayatındaki değişiklikleri anlatarak devam eder.

Gregor Samsa öykünün ana karakteridir. Ailesinin geçimi için gezici bir pazarlamacı olarak ağır bir şekilde çalışmaktadır. Bir sabah büyük bir böcek olarak uyanır.
Grete, Gregor'un küçük kız kardeşi ve dönüşümden sonra bakıcısıdır. Başlarda Grete ve Gregor'un iyi bir ilişkisi vardır ancak zamanla bu ilişki azalır. En başta onu beslemek ve odasını temizlemek için Grete gönüllü olsa da öykü ilerledikçe daha sabırsız olup, inadına ve kasıtlı bir biçimde odaya pis yemekler getirir. Keman çalar ve konservatuvara gitme hayalleri kurar. Gregor da, bu hayali gerçekleştirmek için çalışmaktaydı ve Noel arifesinde bunu açıklayacaktı. Gregor'un dönüşümünden sonra aileye gelir sağlamak için bir dükkânda tezgahtar olarak çalışmaya başlar. Öykünün başında sempatik gözüken karakter zamanla bu sempatisini kaybeder.
Gregor'un babasının Gregor'un patronuna büyük bir borcu vardır. Bu yüzden, Gregor işinden nefret etse de işinden ayrılamaz. Bay Samsa, Gregor'un çalıştığı zamanlarda tembel ve yaşlıdır. Ancak dönüşümden sonra Gregor para kazanamadığı için çalışmaya başlar.
Samsalar gelir elde etmek için birlikte yaşamak için üç kiracıyla anlaşırlar. Çok huysuz ve kirliliğe dayanamazlar. Gregor'u fark edip; olağanüstü büyüklükte bir böcek olduğuna inanırlar ve aileyi dava açmakla tehdit ederler.

Kitabın Türkçe çevirisinde "Ungeziefer" kelimesi "Böcek" olarak çevrilmiştir, ancak bu tam olarak anlamı karşılamaz. Orta Almanya'da Ungeziefer'ın kelime anlamı "kurban edilmeye uygun olmayan kirli hayvan"dır ve bazen "haşere" anlamında kullanılır. Kafka, Gregor'u belirli bir şey olarak etiketlemek istememiş, sadece Gregor'un dönüşümünden duyduğu tiksintiyi göstermek istemiştir.
Kafka'nın yayımevine 25 Ekim 1915'te gönderdiği ve ilk baskının kapak resmi ile ilgili sıkıntılarını anlattığı mektupta "Böcek" (Insekt) kelimesini kullanmış ve "Kapakta böcek olmasın. Uzaktan bile görülmesin" der. Bu Kafka'nın Gregor'un dönüştüğü yaratık hakkında belirgin bilgi vermeme isteğini gösterirken; çevirmenlerin "Böcek" kelimesini kullanmasına neden olmuştur.
"Ungeziefer" bazen "hamamböceği", "bokböceği", "kınkanatlı böcek" ya da daha belirli şekilde çevrilmiştir. "Bokböceği" (Mistkäfer) öykünün sonunda temizlikçi tarafından kullanmıştır ancak anlatan kendini böyle betimlememiştir. "Ungeziefer" Samsa ve çevresi arasındaki ayrılığı simgeler; temiz değildir ve bu yüzden dışlanmalıdır.

Bütün Kafka çalışmaları gibi Dönüşüm de farklı şekillerde yorumlanmıştır. Stanley Corngold, "Eleştirmenin Çaresizliği" adlı kitabında 130 farklı açıklamaya yer vermiştir. Birçoğu "toplumun farklı olana yaptığı muamele" etrafında toplanmıştır. "Yaşamdan kopmanın verdiği yalnızlık ve gelecekten herhangi bir şey ummamak" da bu açıklamalar arasındadır.
Bazıları da öykünün insan varlığının saçmalığının üzerinde durduğunu belirterek; varoluşçuluğa gönderme yapar.
--spoiler--

“Tanrım,” diye düşündü, “Ne zor bir meslek seçmişim! Gece gündüz yollardayım. işle ilgili telaşlar evdeki asıl işle ilgili olanlardan çok daha büyük, üstelik bir de sırtıma şu seyahat belası yüklenmiş durumda, tren bağlantılarıyla ilgili kaygılar, düzensiz, kötü yemekler, sürekli değişen, asla uzun sürmeyen, asla içten olmayan bir ilişki trafiği… Şeytan görsün yüzlerini!

bir franz kafka kitabıdır. sabah uyandığında kendisini bir böcek olarak bulan bir adamın hikayesini anlatır. okudukça makinalaştığınızı düşünürsünüz , okudukça aslında gitgide sistem tarafından yutulup etkisiz hale getirildiğinizi görürsünüz, okudukça yanınızda olan ya da öyle görünen insanları düşünürsünüz, okudukça hayatınızı nasıl, ne kadar dolu , ne kadar işe yarar geçirdiğinizi düşünmenizi sağlayan yapıttır.

metamorfoz veya dönüşüm, kafka'nın uzun öyküsü. bir takım yanılgılara istinaden, roman değil öykü olduğunu belirtmek gerekir.

franz kafkanın kendisinin de çok beğenemediği bu kitabında ele aldığı karakterler ile, ailenin samimiyetsiz bağından bahseder. gregor samsa ailesinin tek başına geçimini üstlenmiştir. Bir sabah uyandığında böceğe dönüştüğünü farkettiğinde en çok düşündüğü şey bir böcek olmak değil de; babasına ve patronuna ne hesap vereceğiydi. O öldüğündeyse hizmetçi kadın tarafından çöp kutusunu boylamıştı ve ailesinin düşündüğü tek şey daha rahat etmek ve kızları grete’yi zengin biriyle evlendirmekti.

(sistem sebebiyle)modern aile bağlarının zayıflığını anlatan bir öykü. bir annenin, merakından; "verin bi de ben okuyayım, niymiş bu? incemiş zaten." deyip, okuduktan sonra; "ne anladın allaaşkına anne?" sorusuna da:

-işte kimseden kimseye fayda yok, dırnağan varsa başını gaşı diyo bu kitap, hamam böceği olma yani..." şeklinde cevap vererek oldukça güldürmesine sebep olan kitaptır.

kafka amca gelir akla...

çevirmen ahmet cemal'in son sözünden bir cümle kitapla ilgili en güzel özettir şüphesiz.

"birey olmasını başaranlara düşman kesilen son toplumlar ve bu toplumların en güçlü temeli olan, çocuklarının hep iyiliğini, gerçekte ise sürekli köleliğini isteyen son aile yapıları yer yüzünden silinene değin, kafka'nın dönüşüm'ü geçerliliğini ve güncelliğini koruyacaktır."

insana hayatı sorgulatan mükemmel kitap. bugün tekrar okudum o rahatsız edici duygu tavan yaptı yeniden. keşke bir sabah ben de böcek olarak uyansam dedirtti yine.

------- kafka'dan kurt wolff yayınevine (prag, 25 ekim 1915) --------

son mektubunuzda, dönüşüm'ün kapağını ottomar starke'nin yapacağını yazıyorsunuz. daha çok illüstrasyonla uğraştığı için, starke'nin tutup böceği çizmek isteyebileceğini düşündüm. sakın ha, lütfen buna engel olun! etkinlik alanına karışmak istiyor değilim, sadece doğal olarak hikayeyi daha iyi tanıdığım için rica ediyorum. böceğin kendisi çizilemez. bir kere olsun uzaktan bile gösterilemez. böyle bir niyeti yok da benim ricam gülünç kaçıyorsa -çok daha iyi. ricamı kendisine ulaştırır ve üzerinde durulması konusunda ısrar ederseniz size büyük bir gönül borcu duyacağım. kapak resmi için önerilerde bulunmama izin verecek olursanız, şu sahneleri önerirdim; kapalı kapının önünde duran anne ve babayla bürodan gelen müdür yardımcısı ya da daha iyisi anne, baba ve kızkardeş aydınlık odada durmuş bekliyorlar, o kapkaranlık odaya açılan kapı da açık...

------- kafka'dan kurt wolff yayınevine (prag, 25 ekim 1915) --------

kitabın farklı yayınevlerinden çıkmış kapakları :
can yayınları : görsel
kitap zamanı yayınları : http://static.idefix.com/cache/0/270/339553
oda yayınları : http://www.gunlukkitap.com/28584/30414-28584.jpg
athena yayınları : görsel
versus yayınları : http://static.idefix.com/cache/0/270/348501
imge kitapevi : görsel

bu büyük "ricaya" rağmen, ısrarla hamamböceğiyle resmetmek istemek ise kafka'nın anısına ne büyük bir küfür ne büyük bir cinayettir everest yayınları? : görsel

--spoiler--
“Gregor Samsa bir sabah huzursuz düşlerden uyandığında, kendini yatağında dev bir böceğe dönüşmüş olarak buldu.”

Franz Kafka, bu cümleyle başlıyor dönüşümü anlatmaya; ancak anlatmak istediği kendi dönüşümü mü yoksa, toplumca baskılanan hayat koşulları, ekonomik durum, ailevi yaşam gibi toplumsal bir dönüşüm mü?

Gregor Samsa, ailesinin geçimini sağlamak ve bu arada babasının çalıştığı şirketin patronuna olan borcunu ödemek için gezici pazarlamacılık yapmaktadır. Bir sabah uyandığında, kendini bir böceğe dönüşmüş olarak bulur; ancak bu durumu umursamaz. Onun için önemli olan, işe geç kalmış olmasıdır. Ailesi durumunu merak eder, iş yerinden temsilci gelir; herkes işe neden geç kaldığını merak etmektedir. Bir süre sonra, karşılarında Gregor Samsa yerine bir böcek bulurlar.

Gregor Samsa’nın bakıcılığını kız kardeşi Grete üstlenir. Ailede kimse çalışmamaktadır. Gregor Samsa’nın babası otoriter kişiliğe sahiptir. Kız kardeşinin keman tutkusu vardır. Ailesi için önemli olan Gregor Samsa’nın bir böceğe dönüşmüş olması değil, artık geçimleri için gerekli olan paranın sağlanamayacak olmasıdır.

Gregor Samsa ise ailesini düşünmektedir. Nasıl geçinecekleri onun için önemlidir. Kendisini bu haliyle kabul ettirmeye, kimseyi ürkütmemeye çalışır. Odasına sadece kız kardeşi girip çıkmaktadır. Sabahları ve akşamları yiyecekler bırakmakta, odasını temizlemekte; ancak Gregor Samsa’yı görmeye tahammül edememektedir.

Gregor Samsa’nın hayatı ailesinin geçimini sağlamak ve babasının borcunu ödemeye çalışmaktan ibarettir. Tek eğlencesi yaptığı çerçevelerdir. Onun haricinde sosyal bir yaşamı yoktur. Böcek olduktan sonra, çalışma koşullarının zor olduğunu düşünmeye başlar, kendine yeni eğlenceler yaratır, Gregor Samsa ilk defa düşünmektedir.

Ailesi Gregor Samsa’nın iyileşeceği ümidiyle hareket etmektedir. ilerleyen zamanlarda ise odasındaki eşyalar, daha rahat hareket edebilmesi bahanesiyle odasından çıkarılır. Daha sonraları ise, aynı oda, kullanılmayan eşyaların atıldığı, kir içinde bırakılan bir odaya dönüşecektir.

Franz Kafka, sabah uyandığında fiziksel olarak yaşadığı dönüşümü değil; aile bireyleri içindeki dönüşümü anlatır. Fiziksel dönüşümü Gregor Samsa için bir uyanıştır. Her ne kadar fiziksel olarak bir hayvana dönüşse de, içindeki insanlık her geçen gün büyür. Gregor Samsa’nın içindeki insanlık büyüdükçe, ailesinin içindeki insanlık giderek yok olmakta, fiziksel olarak bir böcek görünümü almasalar bile, içten içe çürüyen, kokuşmuş bir hal almaktadırlar.

Aile içindeki en büyük dönüşümü, kız kardeş Grete Samsa üzerinde görürüz. ilk başlarda, kardeşinin bakımını üstlenen, onunla ilgilenen Grete Samsa, kendi ayakları üzerinde durmaya başladıktan sonra giderek Gregor Samsa’yla ilgilenmemeye başlar. En sonunda ise, ondan kurtulmak için çareler arar.

Sosyal yapının çıkarlar dengesi üzerine kurulduğuna dair en çarpıcı örneklerden birini gözler önüne serer. Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar kitabında anlattığı, insanın aslında bir böcek olduğu tezi, Franz Kafka tarafından belli oranda tekrar ele alınır. Gregor Samsa’dan beklenen menfaat yok oldukça, Gregor Samsa’da yavaş yavaş ailesi için yok olur.

Gregor Samsa’nın böceğe nasıl dönüşebileceğin kendisi dahil kimse tarafından sorgulanmaması, kendisinin zaten bir böcek olarak görüldüğünü gösterir. Bunun bize gösterdiği, bahsedilmek istenilen dönüşümün aile bireyleri tarafından yaşandığıdır.

Franz Kafka, Dönüşüm ile, küçücük bir kitaba dünyaları sığdırıyor.

--spoiler--

dönüştükten sonra işini kaybetmesi değil de işini kaybetmesini dönüşümünün başlangıcı olarak kabul etmek lazım. gregor samsa , o güne kadar sabahın köründen gecelere kadar dur durak demeden tek başına çalışıp ailesine bakan gregor samsa işini kaybettikten sonra kısa sürede ailesinin kendisini dışlamasını ve onlar için bir yük olmasını anlatan bir dönüşüme uğramıştır. hamamböceği de olduğu değil ona hissettirdikleri vücut. dışarıdan sert duran ama aslında çaresiz bir adamın halet-i ruhiyesi. kısacık ama rahat okunan bir öykü değil. en güzel kapak da versus yayınlarının bence bu böceklinin. ve tabi unutmadan;

(img:#291959)

alm. ''değişim - dönüşüm'' anlamındaki kelime. dönüşlü bir fiil olan ''sich verwandeln'' kelimesinden türetilmiştir.

kitap olan dönüşüm ya da diğer bir tabirle değişim ise, her topluma her yüzyıla kolayca uyarlanabilecek, bir çırpıda okunuyormuş gibi görünse bile, franz kafka'nın mükemmel ''iç dünya betimlemeleri'' ile efsane olmuş kült bir eserdir.

yaşadığınız şehrin en işlek bir caddesine çıkıpta kafanızı çevirdiğinizde, kaç tane gregor samsa var diye hiç düşündünüz mü?

insanlara faydan dokunuyorsa onların herhangi bir ihtiyacını karşılıyorsan, sevilirsin, sayılırsın. eğer bir faydan dokunmuyorsa ve hatta zararın dokunuyorsa insanlar tarafından yavaş yavaş dışlanırsın. ilişki bu duruma geldiğinde artık onların umrunda olmuyorsun ve gözlerinde bir böcek olarak görünüyorsun sadece. bu da kitaptan benim çıkarımım.

tamamı anlaşılır kelime ve cümlelerden oluşmasına ve son derece kısa olmasına rağmen dünyanın en ağır ve sindirilmesi en zor öykülerinden olan eser.

Bir insanın böceğe dönüşmesiyle bir böceğin insana dönüşmesi arasındaki ayrımı düşündüren franz kafka'nın başyapıtır. Gregor Samsa'nın bir böceğe dönüşmüş olması mıdır bizi sarsan şey? Pek çok olasılık sıralanabilir ama farklı bir okumayla bir böceğin insana dönüşmesi durumunda da yani insanın sahip olması gereken düşünce, his vs... şeylere sahip olmasıyla yaşadığı durumun çıkılmazlığını anlaması ve insanlığından ötürü utanmasıdır.

gregor samsa karakteriyle tanışmamıza vesile olan şaheser.