vietnam savaşı

1955-75
vietnam'ın birliğini ve bağımsızlığını sağlamak için komünistlerin önderliğinde
abd'ye ve güney vietnam'daki rejime karşı yürütülen mücadele.

abd nin ayar yediği fakat milyonlarca sivili de arada katlettiği harp

(bkz: richard nixon)

(bkz: good morning vietnam)
(bkz: platoon)
(bkz: full metal jacket)
(bkz: Apocalypse Now)

abd nin gercek yuzunu gosteren savaslardan birisidir. 1965 yılından 1973 yılına kadar surmustur. bu savas sonucunda vietnam gibi kucuk bir ulkeye abd super gucu kelimenin tam manasıyla saplanıp kalmıs bu savasta halkının da destegini kaybetmistir. 68 kusagının dogmasına da bu savas vesile olmustur.abd vietnama birden saldırmamıs bu durum yavas yavas gelismistir.

1954 cenevre anlasmasıyla asyada bir cok ulke bagımsızlıgını almıstır. vietnamda bu ulkelerden biridir ancak vietnam kuzey ve guney olarak ikiye bolunmus durumdadır. kuzey vietnam komunist rejimle yonetilmekte ve rusya ve cinin altında komunist rejimin sınır karakolu konumunda bulunmaktaydı. abd de guney vietnama kendi sınır karakolu olabilir gozuyle yaklastı ve bu ulkeyle daha da yakından ilgilenmeye basladı.

güney vietnamda 1955de yapılan bir referandumda imparator bao dai düşürüldü ngo dinh iktidara geldi. amerikanın koyu bir sempatizanı olan dinh amerikayı arkasına aldı* ve abd dinh iktidara geldikten hemen sonra guney vietnamı tanıdı. dnhin abd ziyaretinde de abd acıkca komunizmi yıkıcı faaliyetler icinde oldugunu belirtti.

gene cenevre anlasmasına gore guney ve kuzey vietnam 1956 yılında her iki ulkede de yapılacak secimler sonrası birlesecekti. ancak 1956 yılında dinh iktidarı kaybedebilirim endisesiyle secimi yapmadı bu durum kuzeyde rahatsızlıga yol actı. kuzey 1957 yılına kadar bekledi ve bu tarihten dinhi devirmek icin terorizm dahil faaliyetlerde bulundu.

bu faaliyetler mustakbel karakolunun kaybetmek istemeyen abd de rahatsızlıga yol actı ve abd bu durum hakkında acıklamalar yaptı bu acıklamalar kısaca guney vietnamın onemi uzerineydi ve guney vietnamın komunist rejime girmesinin asya icin ciddi tehlike demek oldugu uzerineydi. bu acıklamalarla aabd vietnama tam olarak bulasmıs olmaktaydı.

1959 yılında abd guney vietnama askeri danısmanlarını yolladı 1960 yılındaki baskanlık secimlerinde kennedy secimi kazandıgında yaklasık 1000 olan bu sayı kennedy oldugunde 17.000 civarındaydı. kennedy nin baskanlık doneminde de hukumet yetkilileri guney vietnama geziler yapmıs durumu yerinde incelemislerdir.

bu arada dinh de guneyde iktidarını korumak icin halka baskısını arttırmıstı abd nin desteklerine ragmen en sonunda iktidardan darbeyle indirildi ve basa general duong van gecti.
kennedy suikastinden sonra basa yasa geregi johnsen gecti. ve 1964 yılında vietnam gemilerinin mad dox adlı american destroyerine saldırısıyla abd fiilen savasa girmis oldu. ve 1965 yılında abd kuzey vietnamı bombalamaya basladı. 3 yıl suren bombardıman sonuc vermeyince 80 bin kisilik ilk abd birligi vietnama gonderildi zamanla bu sayı 600 bin askere dayanacaktır.

abdnin vietnamda kayıpları artınca kamuoyundan da sesler gelmeye basladı. yukarda belirtilecegi uzre cok karmasık ve haksız olan nedenleri sindiremeyen halk giderek sesini yukseltti. bu surecte abd avrupadanda onay alamadı ve vietkonglarla yapayalnız kaldı.

johnson kastıra kastıra sonunda vietnamla barıs gorusmelerini baslattı ve bu gorusmeler ilerleyince 1968 de bombardıman durduruldu.

baskan olarak nixon basa gectiginde abd 30.000 kayıp vermisti ve hala 550 bin dolaylarında asker vietnamda bulunmaktaydı.nixon ise cekilme politikası uyguladı askerlerini yavas yavas cekerken vienama yapılan bombalamayı arttırdı amac vietnamı anlasmaya zorlamaktı.1971 yılında cekilen asker sayısı 200 bin dolaylarındaydı.

1973 yılında bombardımanında etkisiyle pariste bir anlasma yapıldı ve savas sona erdirildi abd bu savasta 55 bin asker kaybetti. buna gore guney ve kuzey vietnamın sınırları cenevre anlasmasındaki gibi olacaktı. ayrıca iki tarafta kendi kaderine ve siyasi rejimine kendisi karar verecek abd olaya mudehale etmeyecektir. abd de kuzeye acılan yaraların kapanması icin yardım edecekti.*

bu savastan sonra asya iyice karısmıstır kuzey guneyi ele gecirmis. sonra vietnam kampuchea ya saldırmıs sonra da cin vietnama saldırmıstır.kısaca america sıcıp bırakmıs ortamda herkse tuttugunu durumu olusmustu. *

(bkz: modern devlette bireysellesmenin onemi)

john rambo gibi 5 tane abd askeri olsaydı vietnamlıların kazanamayacagı savastı. *

gayri nizami harp sanatının vietkonglu gerillalarca başarıyla uygulandığı savaştır.Bu savaştan sonra abd ordusu gayri nizami harp tekniklerine karşı çözümler üretmeye yönelmiştir.

dünya'da 68 hareketi'ni etkileyen en önemli olaylardan biridir.

vietnam pt botlarının amerikan donanmasına ait bir gemiyi vurduğu iddiasıyla başlayan savaştır. lakin hiçbir resmi kayıt bu iddiayı doğrulamaz, yani abd'yi ikinci dünya savaşı'na sokan yapay saldırı pearl harbour'un bir benzeri de vietnam için uygulanmıştır. ancak bir farkla tamamen hayal ürünü olarak.

(bkz: zeitgeist)

abd' nin her zaman yaptığı gibi burnunu soktuğu bir savaştır. düzeni getirecek ya aklınca, kendisi çok düzenli bir ülke imajı vermekte sanki. boku bokuna yapılmıştır.

abd'nin ortalama 1,60 boyundaki vietnamlara pek belli etmeselerde kaybettiği savaştır. (bkz: kol gibi girmek)

amerikaya odun gibi giren, askerlerinin kafayı yemesini sağlayan savaştır. demek ki küçük diye küçümsemeyecekmişiz düşmanı, önemli olan işleviymiş.

savaş özürlü abd nin kaybettiği savaş.

abd'nin tam anlamıyla bir yenilgisi olmadığı sadece geri çekildiği savaştır. geri çekilmesinin sebebi ise gerilla savaşında ki başarısızlığıdır.

anımsamak ve anımsatmak için ;

"ho ho ho chi minh , iki üç daha fazla vietnam, ernesto ya bin selam..!"

hayvani ayrıntılarıyla insanı dehşete sürükleyen savaştır.

usa savaşa girmeden önce, halihazırda savaşmakta olan fransa'ya nükleer bomba vermeyi teklif etmiş, fransa ise "giren çıkan bize olur, bölgede çok fazla askerimiz var." cevabıyla öneriyi reddetmiştir.

sonrasında usa birlikleri yeraltı tünelleri, bubi tuzakları, intihar saldırıları gibi gerilla taktiği kullanan düşman karşısında "ezer geçeriz." mantığının sökmediğini görmüş, gayri nizami harbe daha beter bir şekilde karşılık verme kararı almıştır.

(bkz: operation phoenix)

abd'nin rezil olmasına rağmen, sinema filmlerinde kendini çok büyük başarı sağlamış gibi göstermesiyle dogmatik beyinlerin abd'yi üstün olarak gördüğü savaştır.

iki tarafında ele geçirdikleri esirlere yapmadığı işkence kalmayan savaş. amerikan askerleri ele geçirdikleri esirleri helikopterden aşağı atarlarmış. aşağı attıkları mesafe ne çok fazla ne çok az. bu sayade acı çekerek ölmesi sağlanırmış.

görsel

ayrıca en az 2000 adet amerikan helikopteri vurulmuştur. yani siz düşünün o zamanlarda amerika'nın ne kadar helikopter ürettiğini.

görsel

ve son olarak efsane olmuş fotoğraf:

görsel

tarihin en büyük helikopter savaşı.

vietnam'da 11.826 helikopter hizmet etti.
5087 helikopter düşman ateşi ve kazalarda kaybedildi.
bölgede görevlerin yükünü çeken 7013 huey helikopteri savaşta hizmet etti. (bell 1957-1975 arası toplam olarak 10.005 huey üretmişti)
toplam kaybedilen helikopter pilotu sayısı 2202
pilot olmayan mürettebat sayısı 2704
takriben 40.000 civarında helikopter pilotu vietnam'da görev yapmıştı.
huey'lerde ölen kişi sayısı toplam 2709 = 1074'ü pilot, 1103 pilot olmayan mürettebat, 532 amerikalı yolcu
huey'ler 7.531.955 uçuş saatine vietnam'da ulaşıyorlar (1966-1975 arası)
ah 1 gunship (cobra) 1.038.969 uçuş saatine ulaşıyor.

çift kutuplu dönemin 2 süper gücünden birisi olan birleşik devletlerin kendi rejminin bekasını sağlamak ve artan çin-sovyet yakınlaşması tehlikesini bertaf etmek gayesi ile giriştiği amerikan tarihinin en yersiz ve hazin saldırısı(sovyetlerin 79 da başlayıp bir türlü çözümleyemediği afganisan işgali gibi iki ultra gücün saplandığı bataklık). savaşın süregeldiği uzun yıllar boyunca; hiçbir şey elde edilemedi, gerillacılık yönünden güçlü, sovyet silahı ve gönüllü sıfatındaki çin askerlerinin yardımı ile birleşik devletlere kök söktüren vietnamlılar milyarlarca dolarlık mühimmat ve asker kaybına neden oldular. marlon brando nun ölümsüzleştirdiği; apocalypse now isimli eserde, askerin hezeyanlarını, endişelerini, memleketlerine duyulan özlemlerine dile getirişi yönünden manidardır. abd televizyonları bu savaşı hiç istemedi, hiçbir zaman ekrana tank ve ışıltılı silah taşımadı. kayıpları sıcak savaşın buhranlarını, benlik kavgasına kurban giden masum vietnam köylüsünü ekrana getirdi,
bununla birlikte; ilk kez abd başkanı, senatodan yetki almaksızın bir saldırıya karar vermiştir. sonradan senatodan geçer not alsa da, askerlerin geri çekilişi yıllarca sürmüştür. birleşik devetler yerde sürünen psikolojisini, sscb nin dağılışına yakın patlak veren körfez savaşı ndaki tutumları ile dengelemiştir, ırak savaşı ile yitirmiş.

bu savaşın tamamen amerikan'ın bir yanlış anlaması üzerine çıktığını ve sonunda göt kadar vietnam'ın dönüp dolaşıp amerika'nın götüne girdiğini biliyor muydunuz?

bunu the fog of war'da dönemin savunma bakanı kendi ağzından anlatıyor.

(bkz: norman morrison)

dünyanın jandarması amerika'nın demokrasi götürmek için uydurduğu savaşlardan biridir.

bir sürü filmi yapılmış amerikaılar işgalci değil özgürlük savaşsıymışta biz bilmiyormuşuz.