veda

hindu dininin kutsal metinlerinden her birine denir.
ne zaman yazıldıkları kesin olarak bilinememektedir. edebi açıdan büyük değer taşırlar.
4 çeşittir:
1-rigveda
2-samaveda
3-yayurveda
4-atharvaveda

fazla uzatılmaması gereken, bırınden, bır yerden, işten, sevgiliden ayrılınacagı zaman yapılan bir cesit seremoni..

(bkz: son vedanın adını elveda koydum)

sevgiliden ayrılınıyorsa eğer, çok zor olan durumdur.
yaşanılanlara bakıp gülümsemek gerekir aslında, ama kim yapabilmiştir ki bunu.
kısa kesilmesi gerekir.
(bkz: elveda)

hani o, bırakıp giderken seni;
bu öksüz tavrını takınmayacaktın?
alnına koyarken veda buseni,
yüzüme bu türlü bakmayacaktın?

hani ey gözlerim, bu son veda da,
yolu kaybeden yolcunun dağda,
birini cağırmak için imda da,
yaktığı ateşi yakmayacaktın?

gelse de en acı sözler dilime,
uçacak sanırdım birkaç kelime...
bir alev halinde düştün elime,
hani ey gözyaşım, akmayacaktın?

Orhan Veli ORHON

bir orhan veli şiiri. şöyledir:

VEDA

Yolum asfalt,
Yolum toprak,
Yolum meydan,
Yolum gökyüzü
Ve ben neler düşünüyorum!..
Aşkı, yağmuru,
Tramvay sesini,
Otelciyi...
Ve bir mısra mırıldanıyorum
Sıcak bir yemek lezzetinde..

*

Postacı, jandarma ve işsiz
Hâlâ gidip geliyorlar.
Yalnız Niyazi oturuyor,
Rahmetli Süleyman Efendinin oğlu,
Kahvede.
Ajans dinliyor, düşünüyor.-
«Harp olur mu,
Kıtlık olur mu?» diye.
Yahut o da biliyor,
Yakında muharebeye gideceğini

bir kenan ışık-zerrin özer düeti. şöyledir:

"Kenan ışık"
Konuş sevdiğim
Yüreğinin şarkısını söyle bana
Gece karanlık, yıldızlar bulutların arkasında yitip gitmiş
Rüzgar iç çekiyor yaprakların arasında
Bırak çözeyim saçlarını, kulaklarımı göğsüne bastırayım
Ve orada o tatlı yalnızlıkta gözlerimi kapatıp
Kalbinin mırıltılarını dinleyeyim yüzüne hiç bakmadan

"Zerrin Özer"
Bende bakamam
Dayanamam gözlerine, tut ellerimi
Gitme aşkım gitme böyle ne olur gitme
Böyle sensiz çaresiz bırakma beni

"Kenan ışık"
Söylediklerin bitince
Sessiz oturalım hiç kımıldamadan
Yalnız ağaçlar fısıldaşsın karanlıkta
Ve öylece bitsin gece
Birbirimizin gözlerine bakıp, ayrı ayrı yollara gidelim
Konuş sevdiğim...
Yüreğinin şarkısını söyle bana

"Zerrin Özer"
Kim bırakmış kim
Kim bırakmış seni söyle, tut ellerimi
Gitme aşkım gitme böyle ne olur gitme
Böyle sensiz çaresiz bırakma beni

"Kenan ışık"
Güller duruyordu gecenin içinde
Sarı güller...
Ne olur koparma, dedim
O kadar güzel duruyorlar ki orada
Ah!... dedin, biz de birlikte güzeldik
Ve koparıp gülleri bıraktın ellerime

cogu zaman incitir.

vedadan sonra söylenecek söz..!!
'kalan yalnız kalırsa,giden vefasız demektir!!'

çok güzel bir ismail cem şiiri

çok ileri bir tarihte
çok yaşlı olarak
sessizce ayrılmalıyım
kimseye pek gözükmeden
ve kimseyi rahatsız etmeden.

masamın üzerinde
dünden kalmış işler
tamamlanmış yazılar
okunmayı bekleyen kitaplar
ve anılar ve umutlar.

filleri kuyruğundan çekerek
tepeleri aşırtmaktı görevim
günler bitti filler tükenmedi
ben elimden geleni yaptım
gerisini siz tamamlayın.

boşa geçmedi hayatım
daha fazlası olabilirdi ama
buna da şükür demeliyim
işte sevgili dostlar
ben böyle veda etmeliyim

835 satır'dan bir nazım hikmet şiiri, sanırım 1930 tarihli. mayakovski şokunu yeni yeni atlatmış nazım'ın merdivenli dizeleri sözlüğün yazı karakterinin kurbanı oldu, aha;

hoşça kalın
dostlarım benim
hoşça kalın!

sizi canımda
canımın içinde,
kavgamı kafamda götürüyorum.

hoşça kalın dostlarım benim
hoşça kalın...

resimlerdeki kuşlar gibi
dizilip üstüne kumsalın,
mendil sallamayın bana.
istemez..

ben dostların gözünde kendimi
boylu boyunca görüyorum...

a dostlar
a kavga dostu
iş kardeşi
a yoldaşlar a!!.
tek hecesiz elveda..

geceler sürecek kapımın sürgüsünü,
pencerelerde yıllar örecek örgüsünü.
ve ben bir kavga şarkısı gibi haykıracağım
mapusane türküsünü.

yine görüşürüz
dostlarım benim
yine görüşürüz...

beraber güneşe güler,
beraber dövüşürüz...

a dostlar
a kavga dostu
iş kardeşi
a yoldaşlar a..!.
elveda..!......

(bkz: hoşçakalın dostlarım)

güpegündüzün kırıldı cam
penceremde veda
çınarın yaprağa anlattığından
gün - bütün bir ceset gibi
bahçede $imdi

penceremde yas
çekildi özsular içerlere
çokça cam kırığı kıyı ve duvarlardan
a$tığı gün.

ilhami çiçek..

Bu şehirden gidiyorum
Gözleri kör olmuş kırlangıçlar gibi
Gururu yıkılmış soy atlar gibi
Bu şehirden gidiyorum

insanlar taş gibi bana yabancı
Ağaçlar bensiz hüküm giyecek bulvarlarda
Bir tambur bir yalnızlığı anlatıyorsa
O ışıksız pencereden
Ben onu bile bile duymuyor gibiyim.

Bu şehirden gidiyorum
Gömerek geceyi içime
Sabahın hüznünü beklemeden
Gidiyorum bu şehirden. *

ekseriyetle; iki kişilik bir oyunun son sahnesidir.
kimi için; galebe
kimi içinse; hezimet.

en kötüsü el'vedadır...el olur...el olursun...daha da ne denir?...sustum...

toplumun yozlaşmışlığından kaçıp da kendine sığınmadan önce insanın son sözü.

daha başından beri hiç sevmedim yerimi:
adî gök, bayağı toprak!
bu lânetlenmiş yerde
iki arada kaldım;
bir betona gerilmiştim, ufaldım;
aşkları koparıyor bizi, hüznü öteki,
durmadan bir leşe konuyor akbabalar...

akşamlar biraz düşkün; yollar, kanayan yollar...
ay lağımda batıyor ve sözler hiçbir yerde;
her zaman kalbimizin yerinde ince duvar...
aldanış! belki uğursuz bir gölge
bulanmış kalmış...
belki her aldanıştan kalan siyah aynalar!
rüzgârı kuytulardan esirgemeyen ne varmış?
ve daima boğulmuş, yaralı yolculuklar...

dağ kendi güneşini çıkardı gitti;
ben kendi gülüme kapandım kaldım;
sustum, her sustuğum yerdeki kaybolmalar
çağırır akşamı...
akşam,
uysaldır, boynunu bükerek gelir,
ve teslim olur bana şiirler, elvedâlar...

işte ben gittim, her şeyi söyledim, gittim;
işte benden herkese,
herkese bir sonbahar...

hilmi yavuz

sonun başlangıcı...

Dokunduğumdan uzak
Kokladığımdan tatsız
Artık yabancısın
Karanlık ve dipsiz kuyularla
Dolu dünya sevgilim
Tutun bize düşmeyelim

Dokunduğumdan uzak
Kokladığımdan tatsız
Artık yabancısın
Karanlık ve dipsiz kuyularla
Dolu dünya sevgilim
Ve ben artık gitmeliyim

Bu bir veda anı sevgilim
Kaçırma gözlerini zamandan
Ne son ne de başlangıç yaşadığımız
Karımız olsun bize kalanlar...

(bkz: özgür çevik)

Güfte:Orhon Seyfi Orhon, Beste:Yusuf Nalkesen'e ait olmakla beraber
muhayyer kürdi makamlı türk sanat müziği parçasıdır.

bir savaş çıkmış
şövalye hazır yola
prenses çok üzgün
duruyor ayakta

güzel bir akşamüstü
bu son veda
ufukta güldü yüzü
ama son defa

derken bir haberci
yorgun atıyla
elinde bir tek kağıt
prenses huzurunda

tek yaprak yere düştü
bu son veda
güzel prenses hayata küstü
aşka elveda

güzel bir akşamüstü
son veda
ufukta güldü yüzü
ama son defa

tek yaprak yere düştü
son veda
güzel prenses hayata küstü

(bkz: cem köksal)

söylerken bile insanı hüzünlendiren bir kelimedir. yaşanmışlıkları unutmak için ilk adımdır.

bir hüseyin ferhad şiiridir.

VEDA

Dün güneşi paramparça gördüm pencerenden perdeleri çektiğimde
siyah bir seccade gibi önüne serdim yüzümü ben de.

Eğildim nehrine mataramı mengü suyunla doldurmak için
gördüm âşık sûretimi kırık camında elimdeki fenerin.

Sarsıldım ve ürperdim beynimden parmak uçlarıma dek
baktım, şıra küpüne batırılmışçasına sararmakta bedir.

Ehram giyip tavaf ettiysem de ayak izlerini kıblem sayıp
karaldı yine 'sol mememin altındaki cevahir'.

Toprağı dinledim, patikalarda koştum, yalnayak aştım koruları
o mutad işaretini yine bulamadım vaad ettiğin cennetin.

Yaşlı kelebeklere özgü bilgelikle dolandım ışık hâlende
fakat yitirdim yıldız kuşağımı zaman koridorunda gecenin.

Kurtulamadım bir türlü ulu kemanının ses kasırgasından, ey Aşk
artık zerkeyle damarıma yeşil zehrini gözlerinin.

Hüseyin FERHAD

Sevmem ben ayrılmayı. Pek beceremem de.

Ne söyleneceğini bilemem.

Hiçbir söz teselli değildir çünkü.

Bir sessizliğe gömülüp o acıyı yalnız başıma çekmeyi tercih ederim.

Şimdi bir istasyondayız.

Ben gidiyorum.

Ayrılmak denildiğinde benim gözümün önüne hep aynı görüntü gelir.

Eski siyah beyaz Fransız filmlerindeki tren istasyonları.

Kalabalık bir peron, trenin bacasından çıkan kalın dumanlar, tekerleklerin arasından fışkıran buharlar, çan sesleri, gürültüler ve sessizce birbirine bakan kederli iki insan...

Söylenecek o kadar çok söz ve bunları söyleyebilmek için o kadar az zaman vardır ki kimse bir şey söyleyemez.

Kalabalığın ortasında iki kişilik bir sessizlik büyür.

Arada bir kısa, kesik, manasız cümleler söylenir.

Ve birbirinden hiç ayrılmak istemeyen iki insan, bir an önce tren kalksın, bu huzursuz sessizlik bitsin ve derin acılarına gömülsünler diye beklerler.

Acının, birkaç dakikalığına da olsa bir sıkıntıya bürünmesi, onları biraz sonra çekecekleri acıdan daha fazla kederlendirir.

Sonra düdük çalar.

Tren olduğu yerde kımıldanır.

Aralarından biri trene biner.

Tren yavaşça hareket eder.

Kalan, trenin yanında yürümeye çabalar.

Giden, cama dayanır.

Birbirlerine bakarlar.

Öyle bakarlar.

Tren hızlanır.

Aralarından biri "Seni seviyorum" diye bağırır ama artık çok geçtir, kelimeler rüzgara karışıp kaybolur.

istasyon boşalır.

Issızlık ve yalnızlık basar.

Sonrası derin bir keder.

Sevmem ben ayrılmayı.

Pek beceremem de.

Ne söyleneceğini bilemem.

Hiçbir söz teselli değildir çünkü.

Bir sessizliğe gömülüp o acıyı yalnız başıma çekmeyi tercih ederim.

Şimdi bir istasyondayız.

Ben gidiyorum.

Birçoğunuzla belki bir daha hiç buluşmayacağız.

Bu, birbirimizi gördüğümüz son yazı olacak.

isterim ki bu beraberlikten bir iz kalsın sizde.

Öyle bir söz söyleyeyim ki onu unutmayın.

Ama öyle bir söz bilmiyorum.

Tren istasyonunda trenin kalkmasını bekleyen adam gibi söyleyecek anlamlı bir söz de aklıma gelmiyor.

Size öyle bakıyorum.

Tren hareket etsin diye bekliyorum.

Yazdığım her kelime, yazdığım her satır, ayrılığa biraz daha yaklaştırıyor bizi.

Bilmem kaç vuruş sonra ayrılacağız.

iki sene boyunca yazılar yazdım size buradan.

O yazıların her biri, her birinize yazılmış bir mektup gibiydi.

Kaç yazı yerine ulaştı, kaç yazıda sizlere dokunabildim, bilmiyorum.

Öyle yazdım işte, haftalarca, aylarca, yıllarca yazdım.

Alıştım size.

Şimdi gidiyorum.

O iflah olmaz yazar kibriyle biraz üzülmenizi istiyorum doğrusu.

Giden trenin ardından bir an da olsa bakıp iç geçirmenizi.

Ben üzüleceğim.

Ama size söyleyeceğim son sözü, tren iyice ayrıldıktan, yazı bittikten, rüzgar sözlerimi dağıtmaya başladıktan sonra söyleyeceğim ve siz onu duymayacaksınız.

Benim de sizi duymayacağım gibi...

Birbirimizi duymayacağız.

En duymak isteyeceğimiz sözcükler kaybolup gidecek.

Genellikle de öyle olmaz mı zaten ayrılık zamanlarında?

Esas söylenmek istenenler bir türlü söylenemez.

Bir tutukluk gelir insana.

Nedendir bilmem.

Belki son anda söylenecek bir sevgi sözcüğüne istenildiği gibi bir cevap alınmayacağı endişesinden, belki de o kısacık zaman parçasında anlatmak istediğini anlatamayacağın korkusundan.

Ben beceremedim hiç ayrılmayı.

Söylemek istediğim halde söyleyemediğim o kadar çok cümle biriktirdim ki...

Kaç uçağın, kaç arabanın arkasından öyle baktım...

Gözlerime rüzgar doldu.

Kendi yüzüm öyle anlarda nasıldı, bilmiyorum ama ayrılığın kederini geçenlerde genç bir adamın yüzünde gördüm.

Bir sabah kapım çalındı.

Biri genç, biri orta yaşlı iki adam duruyordu.

Genç olanı sessizdi.

Daha yaşlı olanı anlattı ne istediklerini.

Genç adamın karısı kaybolmuştu.

Çocuğuyla birlikte evden çıkmış ve bir daha dönmemişti.

Son olarak iki adamla birlikte görülmüştü.

Genç adam karısının "kaçırıldığına" inanıyordu ve gazetelerin bunu yazmasını, karısını bulmasına yardım etmesini istiyordu.

Elimden geldiğince yardım etmeye çalıştım.

Sokağa çıktığımda, genç adamı akrabalarıyla birlikte bir apartmanın bahçe duvarına dayanmış dururken gördüm.

Akşam döndüğümde gene oradalardı.

Sonra günler geçti.

Kadın ne döndü ne bulundu.

Genç adamın yanındaki akrabaları yeniden geldikleri yerlere, apartmanların alt katlarına döndüler.

Şimdi genç adamı her akşam eve dönerken, o alacakaranlıkta bir ağacın altında yapayalnız beklerken görüyorum.

Tek başına bekliyor.

Sokağın köşesine bakıyor.

Dümdüz bakıyor.

Herkes ümidini kestiği halde o ümitle ilerdeki köşeye bakıyor, belki beklediği kadının köşeyi dönüp ona doğru yürüdüğünü hayal ediyor, belki içinden onunla konuşuyor, belki kızıyor, belki kendisiyle hesaplaşıyor, belki cinayet hesapları yapıyor.

Bilmiyorum.

Bir kadından değil hayattan ayrılmış gibi yüzündeki ifade.

Ağacın altında duruyor.

Sabah kalkıyorum, orada.

Akşam, hava kararıyor, orada.

Bekliyor.

Yüzünün çizgileri hep aynı ama gözleri...

Ben öyle yalvaran gözler görmedim, Tanrı'ya, hayata, insanlara, kadere o kadını geri getirmeleri için yalvaran gözler.

Hiçbir şey söylemiyor.

Duruyor öylece.

Böyle bir acı görmedim.

Böyle bir çaresizlik.

Böyle bir yakarış.

Böylesine canlı tutulmaya çalışılan bir ümit.

O kadından başka hiçbir şey düşünmüyor.

Uykularından uyandığını biliyorum.

Benim yüzüm de hiç onun yüzü gibi oldu mu acaba diye merak ediyorum.

Olmuştur belki de.

Kaybettiğini özlemek zor iştir.

Ben çok özledim.

Çaresizce özlediğim zamanlar oldu.

Ağacın altında bekleyen çocuk gibi bir odanın içinde beklediğim, adım seslerinin kapıya yaklaştığını hayal ettiğim, öfkelendiğim, acı çektiğim zamanlar.

Bazen yaşlandığıma seviniyorum.

Beyazlaşan sakallarımın beni koruyacağına inanmaya çalışıyorum.

Aslında size söylemek istediklerim bunlar değil bir veda yazısında.

Başka cümleler, asla söylemeyeceğim, yazmayacağım cümleler dolaşıyor aklımda.

Bir tren istasyonunda trenin kalkmasını bekler gibi yazının bitmesini bekliyor, asıl söyleyeceğim cümleler yerine "Paltonu almayı unutmadın, değil mi" gibi anlamsız cümleler söylüyorum.

Ayrılmayı kimse pek doğru dürüst beceremez zaten.

Zor iştir.

Üstelik fevkalade tatsız bir zamanda, ölümlerin, acıların, öfkelerin hayatımızı tren dumanları gibi kapkara doldurduğu bir zamanda ayrılıyoruz.

Böyle zamanlarda insanlar sevdiklerinden ayrılırken onları birisine emanet etmek isterler.

Kime emanet edeceğim sizleri?

Siz beni kime emanet edeceksiniz?

ilk düdük sesi duyuldu.

Ayrılacağız birazdan.

Tren hareket edecek.

Ardınızdan bir iki adım daha atacağım.

Uzaklaşacaksınız.

Macbeth'in girişindeki şarkı gibi, "biz bir daha nerede buluşacağız, fırtınada mı, yıldırımda mı, yağmurda mı?"

Aslında fırtınada, yıldırımda, yağmurda ayrılıyoruz.

Dumanlarla dolu bir peronda.

Kompartıman kapıları kapanıyor.

Tekerlekler dönmeye başlıyor.

Ben artık ayrılacağım.

Gidiyorum ben.

Yarın sabah o genç adamı gene o ağacın altında göreceğim...

Ve bir sabah onu görmediğim zaman onu merak edeceğim.

Uzaklaşıyorsunuz...

Ben artık gidiyorum...

Söylemek istediklerimi rüzgar sesimi dağıttığında, artık duyamadığınızda söyleyeceğim size...

Benden son duyacağınız sadece tek bir kelime olacak:

"Allahaısmarladık..."

ahmet altan

veda

yolculuklarda tuhaf oluyorum
bu şehirden her gidişmde
şehri sanki ben uğurluyorum
sen benden gideli çok oldu ama..
ben her gidişimde hala sana el sallıyoırum

ceyhun yılmaz