el cahız

darwinden 1000 yıl önce yaşamış ve bir evrim kuramı geliştirmiş olan islam alimi.

kendisi kitap satan yerleri kiralayıp sabaha kadar kitap okur ve çalışırmış.

Basra doğumlu Arap bilim adamı. Etnik açıdan Doğu Afrika kökenli bir Afro-Arap olduğuna inanılır. Tanınmış bir Arapça nesir yazarı olduğu gibi birçok Arapça edebî, bilimsel, (Mu'tezilî) teolojik, siyasal-dini polemik ve erken dönem islam felsefesini konu alan eserler vermiştir. Bilimsel eserlerinde biyoloji, zooloji, tarih ve islami psikoloji gibi dallara değinmiştir. *

islam medeniyeti döneminde yaşamış bir bilimadamının lakabıdır. pörtlek gözlü demektir.

biri cahız'ın ünlü bir bilimadamı olduğunu duymuş. soru sormak için evine gitmiş. cahız'ı böyle kısa boylu, çirkin ve pörtlek gözlü görünce çok şaşırmış. cahız da 'benim tipime bakma sen, bildiğim önemli. ne soracaksan sor hadi' demiş.

Hz muhammedin de akraba evliliği yaptığını unutup Yahudi ırkının aşırı akraba evliliği yüzünden bozulduğundan bahseder.

süt ve balığın aynı anda tüketildiği zaman zararlı olduğuna inanmamış ve hayatının son 22 yılını felçli olarak geçirmiş arap edebiyatı üstadı.

cahız, patlak gözlü, çirkin yüzlü demektir. ebu osman, nâm-ı diğer cahız, gerçekten de yoksul bir âilenin patlak gözlü, ablak suratlı çocuğuydu. bu sebeple cahız lakabı ona çevresi tarafından verilmiş bir isimdi.

lâkin cahız çirkinliğiyle hemen hiç meşgul olmamış, kendisi bu hususta şöyle der;

"insanın fizikî görüntüsü kendi eseri değildir, kî çirkinliğinden dolayı üzülsün ya da güzelliğinden kendine pay çıkarsın. bu görünüşüm benim eserim değil, kî aşağılık, küçüklük hissine kapılayım. ne gözlerimi ben oydum, ne de yüzümdeki çukurlar benim eserim. ben bana âit olmayan yaratılışımdan kendimi sorumlu tutmam. kaldı kî, allah kulunun dış görünüşüne değil iç âlemine, amellerine ve niyetlerine bakar ve ona göre değerlendirir kulunu!"

ibret verici bir cevap değil mi gerçekten!

Türklerin faziletleri adlı kitabın yazarı islam alimi. Bir gün okuyacağız bakalım. Evet.

"Câhiz eserin Türkler’in tevazuunu, ağır başlılığını, askerlik kabiliyetlerini anlattığı bölümünde tarafsız davranmaya çalışmıştır. “Bir Türk başlı başına bir millettir” (T trc., s. 68); “Türk’ün künyesi hareket üzere kurulmuştur”; “Türk’ün ömrünün günlerini toplasan, at üzerinde geçen günlerinin oturarak geçirdiği günlerden daha fazla olduğunu görürsün” (T trc., s. 68); “Türkler yaltaklanma, yaldızlı sözler, münafıklık, kovuculuk yapma, yerme, riya, dostlarına karşı kibir, arkadaşlarına karşı fenalık nedir bilmezler” (T trc., s. 77); “Türkler’de vatan sevgisi diğer milletlerden daha fazladır” (T trc., s. 78) gibi değerlendirmeler yaptıktan sonra Yunanlılar’ın felsefe ve bilimde, Araplar’ın edebiyatta, Çinliler’in sanatta, Türkler’in ise askerlikte üstün olduklarını söylemiş ve askerliğin pek çok bilgi gerektiren bir meslek olduğuna dikkat çekmiştir."

Eğer öyleyse de evrim görüşünü ilk anlatan kendisi sayılmaz. Mö 600lü yıllarda doğmuş anaksimandros da evrimden söz etmiştir diye biliyorum..