der untergang

filmde üçüncü reich düştükten sonra bile sokak aralarında başıbozuk bir şekilde düzen kurmaya çalışan wehrmacht subayları, sosyolojik açıdan alman halkının düzen bağımlılığını çok vurucu bir şekilde tasvir ediyor.

hitler intihar ettikten sonra emrindeki askerlere, "ruslara teslim olmaları durumunda" kendilerini öldürmeleri için yemin ettirmesi de bu filmin en ilginç yanlarından bir tanesi. nitekim ruslara teslim olmuşlardır ve askerler yeminlerini yerine getirmiş yani kendilerini öldürmüşlerdir.

ilginç ayrıntıları su yüzüne çıkaran film. hitler' in silahla mı zehirle mi daha etkili bir intiharı gerçekleştireceğini sorması, hitler ve yakın çevresinin toplu olarak intihar edişi, goebbels' in almanya için tertemiz bir gelecek diledikten sonra komutasındaki subaya ' oyun bitti ' diyerek bir anlamda hitler' in düşüncelerinden sıyrılışı, hitler kabinesinden bir diplomatın hitler' in verdiği kurşunla intihar etmeyi teslim olmaya yeğlemesi ile ikinci dünya savaşının son saatlerinde, berlin cephesinde gelişen olayları seyirciye aktarmıştır.

"gelmiş geçmiş en iyi savaş filmidir" demekten kendimi alamadığım bir başyapıt. en ince ayrıntılarına kadar mükemmelce işlenmiş bir görsellik ve tarihe bu kadar objektif bir bakış. Bu kadar iyi bir oyunculuk. Çok büyük bir kusurunu bulamadığım nadir filmlerden. Tek tük üniforma hataları gözüme çarpmış olsa da, "o kadar kusur kadı kızında da olur" hesabı, görmezden geldik.

Bir de filmin sonunda Traudl Junge'nin Rus askerlerinin arasından özgürlüğe yürümesini anlamadım. Kendisi gerçekte çok sayıda Rus askerinin tecavüzüne uğramıştır. Tabi filmin baş karakterinin tam özgürlüğe kavuşacağı anda gang rape kurbanı olması izleyicinin şirazesini kaydıracak türde bir sahne olacağı için, koymamış olabilirler.

edit: an itibariyle, extended edition'unun izlediğim filmdir. izlemek isteyenlere de bu versiyonu tavsiye edilir. zira normal versiyonda olmayan bir çok sahne burada vardır. mesela peter kranz'ın kendisine eve gitmesini söyleyen rus askerini vurması veya bunker'e giren kadın rus askerlerinin eva braun'un gradrobunu yağmalamaları bunlardan bir kaçıdır.

führer ve en yakın çevresinin son zamanlarına dair yapılmış en çarpıcı bir başyapıt.

liderlerin yalnızlığına da gönderme yapılmıştır. kötü de olsa hitler bir liderdir ve tarihteki çoğu lider gibi etrafındakiler düşürülmek istenir. güzel ve etkileyici bir filmdir.

--spoiler--
Nasyonal sosyalist bir ülkede yaşayamayacak olmaları sebebiyle çocukların öldürülüşü yürekleri dağlar.
--spoiler--

hayal gücüyle abartılmış, bok gibi yahudi propagandası kokan nazi filmlerinin üzerine bir güneş gibi doğmuş; fakat biraz modern alman ezikliği görülen başyapıt.

fuhrerbunker'de komutanlarıyla yemek masasındaki bir diyalog:

--spoiler--
Hitler: merhamet, sonsuz bir günahtır. zayıfa merhamet, doğaya ihanettir.

Goebbels: zayıf olan yok edilirse güçlünün yapabileceği tek şey bunu kutlamaktır.

Hitler: ben bu yasaya sadık kalarak, diğer ırklar tarafından, içerden bir muhalefetle karşılaştığımda daima acımasız davrandım. ve yapılacak tek şey de buydu. maymunlar, örneğin, bütün tuhaf türdeşlerni öldürdüler. ve maymunlar için geçerli olan, kesinlikle insanlar için de geçerlidir.
--spoiler--

ne bruno ganz'dı be...

başlamadan önce;''dikkat! ergenlerin izlemesi tehlikeli ve sakıncalıdır.'' gibi bir uyarının konulması gereken film.

'çöküş' führer almanyasının son demlerini hitlerin ölüsever kişilik metaryalini gözler önüne dökerek anlatan belgesel tadında bir film,film tadında bir belgeseldir.'yakılıp kavrulmuş toprak kararnamesi' sonrası tasfiye süreciyle başlayan film karargahtaki intaharla sonlanır.stalingrad yenilgisi,heinrich himmler'in ihaneti derken hitler çok konuşmaya çokça bağırmaya başlamıştır,kendi sesiyle uyanarak,korkuyla tutuşup korkuyla yanarak.

adolf hitler'in son demlerine kadar yanında olan sekreterinin anıları baz alınarak çekilmiş başarılı bir dönem filmi. hitler ve çevresindekilerin sığınakta geçirdiği son günleri anlatır. böylece hem hitler'i daha yakından tanımış, hem de ülkesine getirdiği yıkımı gözlemlemiş oluruz.

hitler i bruno ganz ın canlandırdığı müthiş film. kesinlikle izlenmeli.

hitler'i ve savaşın son zamanlarını en iyi anlatan filmlerden biridir. izlenmesini şiddetle tavsiye ederim.

piyasada çıkmış en objektif 2. dünya savaşı filmidir. film hitler'in son 10 gününü ve nazi almanyası'nın yenilişini göstermektedir.

(bkz: der untertan)

olaya bir de almanların gözünden bakmak için iyi bir filmdir.

hitler'le ilgili yapılmış olan en objektif dizi.

bu saatten sonra hitler'i kötüleyenin kulak memesini yalarım, fanatiğiyim. adam haklı beyler. hem bakın kimse anlamamış adamı, hayallerini. başarılı olsaydı şimdi galaksi galaksi sevişiyor olurdur.

hitler reich.

hitler'in çocukları bile nasıl harcadığını, savaşta kaybettikçe nasıl gerçeklerden uzaklaştığını ve artık izi kalmamış ordularla harita üzerinde savunma planladığını, vs vs. gözler önüne sermesiyle hitler'in balonunu söndüren, ama 1. elden tanıklıkla ortaya konmuş bir eserden alıntılandığı için yakınlarındakilerin hitler'e bağlılığı gibi detayları da gözlemlememizi sağlayan başarılı bir film.

adolf hitler'in son günlerini anlatan ne almanlara ne de yahudilere yalakalık yapmayan bir alman filmi. hitler'in insanları nasıl kendisine körü körüne inandırdığına tanık oluyorsunuz izlemeye kesinlikle değer.

nazi almanyasının son günlerini, berlin savaşı'nı ve führerbunker'de yaşananları objektif bir biçimde anlatan son derece başarılı bir film. hitlerin savaş kötüye giderken nasıl bir ruh haline büründüğünü görebiliyoruz bu filmde. özellikle var olmayan birlikleri öne sürmesi, gerçeklik duygusunu kaybetmesi çok iyi anlatılmış. tabii bu noktada bruno ganz'ın harika performansını atlamamak lazım.

--spoiler--

general von greim'e yemek masasında hitlerin söyledikleri oldukça şaşırtıcıdır. hitler von greim'a prag'dan 3 ordunun sovyetlere doğru saldıracağı ve sovyetleri püskürteceğini ve 1000 jet uçağının hazır olacağını söyler. halbuki o sıralarda çoktan prag müttefiklerin eline geçmiştir ve bahsi geçen 3 ordu yoktur. ayrıca bahsi geçen jet uçaklarında kullanılacak hammadde ve benzin bulunmamaktadır.

--spoiler--

das boot ve stalingrad ile birlikte bir nevi bir üçleme tadında. savaşı bir de almanların gözünden anlatma olayı. stalingrad ve das boot bu filmle birlikte aynı şekilde mhteşemdirler.

bu filmde hitlerin sıradan bir insan gibi gösterilmesi eleştirilmiş olsa da asıl mesele de biraz da odur zaten. böylesine büyük bir vahşetin acımasızlığın deliliğin basit ve sıradan bir adamın eseri olduğunu/olabileceğini anlatmaktır.

en gerçekçi ikinci dünya savaşı filmidir. tamamen objektiftir. tarihi saptırmadan ve başka kesim insanların tepkisini çekme korkusu taşımayan, aslında bu ihtiyacıda taşımayan bir sinema sanatı örneği. ayrıca eva braun, hitler ve bakan röllerindeki oyuncuların müthiş performansları ile bezenmiş bir film. filmde milyonlarca insanın ölümünden sorumlu olmasını, hatta kendi halkının kurban olmasını bile umursamayan hitlerin, köpeğinin ölümüne dayanamaması ve bakamaması çok can alıcıdır. fakat insanlar tarafından beğenilmemiş olsa gerek. zira insanlar, testere necmi gibi kötü haber getireni kesen bir hitler bekliyordu galiba. üstüne üstün birde nazi taraftarı film diyorlar. yazıktır size.

Herşeyden önce objektif bir filmdir ki sırf bu yönü için bile izlenir. Filmde Adolf Hitler'in bir sözünün bile diğerleri üstünde nasıl etkili olduğunu görüyorsunuz. Bir taraftan sinirlenip, kızıp öbür taraftan da bir şekilde etkileniyorsunuz nasıl bir güç diye. Özellikle son sahnelerde kadının çocuklarını kapsülle öldürmesi ve çiftin karşı karşıya geçip birbirini vurmaları kanımca filmdeki en etkileyici sahnelerden biriydi.

hitler'i ve nazi almanyasını anlatan en objektif filmdir bana göre.

--spoiler--
bu filmde hitler'in insani yönünü de görüyoruz. sekreter olmak için gelmiş olan ve kalpleri ağzında olan kızlara hitler gayet kibar davranıyor ve her birinin elini sıkıyor.

diğer bir detay da hitler'in biraz daha ''insan'' profilini oturtulmuş halde sunulması. yani çevresindekilerle daha normal muhabbetler kuruyor, eleştirilmeyi daha fazla tolere ediyor.

tabii nasıl bir lider olduğu intiharından sonra anlaşılıyor. öldükten sonra hala fikirlerini benimseyen nazi güçleri de bir bir intihar ediyor.
--spoiler--

açıkcası başlarda biraz sıkıcı bir film. ama son sahneleri gerçekten etkileyici.

kesinlikle savaş filmi değil.

konunun geçtiği zamanı çok iyi yansıtmış. genel olarak içinde hitler veya ikinci dünya savaşı veya herhangi bir savaş geçen filmlerdeki propagandalara yer verilmemiştir.

hitler'in son günlerini anlatır. aslında onun da bir insan olduğunu fark etmemizi sağlar.

filmin son cümlesi, istanbul'daki liselerin hepsine teker teker girilip, atarlı ergen piçlerine göstermelidir:

--spoiler--
"...ancak o zaman, gençliğin mazeret olmadığını fark ettim. ve gerçeği bulmanın mümkün olduğunu..."
--spoiler--

edit: oha lan yanlışlıkla propoganda yazmışım. düzelttim.