kretase

dinazorların sonu olan dönem.

Mezozoik dönemin son 3 alt döneminden en sonuncusudur.

günümüzden 142 milyon yıl ile 65 milyon yıl önce yaşanmıştır.

bu dönemde pangea kıtası tamamen ayrılmasını tamamlamaya başlamış, bildiğimiz dünya şekli artık neredeyse bugün olduğu şekline bürünmüştür.

dönemin bitimi, 65 milyon yıl önce dev bir göktaşının dünyaya çarpmasıyla gelir.

günümüzdeki meksika'nın Yucatan Yarımadası'na 12 km çapında bir göktaşı çarpar.

şok dalgaları dünyanın çevresini sayısız kere dolaşır.

tüm kıtalar dev tsunamiler ile vurulur.

göktaşının indiği yerin 1500 km uzağında bile yangınlar çıkar, ateş fırtınaları gezegeni kavurur geçer.

göktaşı, düştüğü yerde 200 km çapında ve 30 km derinliğinde bir krater oluştur.

100 gigaton (1 milyar ton) sülfürün atmosfere girmesi hava sıcaklığında 25 santigrat derecelik bir düşüşe neden olur ve bu en az 15 yıl boyunca devam eder.

Gezegen buzul çağına girer.

dünya üzerinde yaşayan canlıların %75'i ölür.

Dinozorlar artık tarih olmuşlardır, ancak kalıntıları hala günümüz paleantolojisine ışık tutmaktalar.

Sonra mı?

Artık dünya gezegeni yeni bir hayata başlamıştır.

Memeli hayvanların yükselişi günümüze kadar devam edecektir.

işte kretase döneminin hikayesi budur.

karıncaların yaratıldığı mezozoik zamanın bir dönemidir.

(144 - 65 milyon yıl)

Dinozorların yükselişi ve hazin sonu

Dinozorların altın devri
Çiçekli bitkilerin yaygınlaşıp, baskın bitki grubu aşamasına yükselmesi.

Pangaea kıtasının parçalanması devam etmesi ve Lavrasya ve Gondwana kıtaları birbirlerinden tamamen ayrılması

Nemli tropikal iklim koşullarının devamı.

Kretase, pek çok yeni grubun görüldüğü ya da çeşitliliğini arttırdığı bir devir olup dinozorların altın çağıdır. Bilinen dinozorların, %40'ı Kretase'nin son 15 milyon yılında evrim geçirmişlerdir. Tyrannosaurus rex ve Triceratoplar gibi pek çok tanınmış dinozor bu devrin canlıları arasındaydı.

ihtiyozorlar ve Pterozorlar devrin sonuna doğru azaldı. Pek çoğunun soyu K/T (Kretase/Tersiyer) geçişi yok oluşundan önce tükendi. Sıcak kanlı kuşlar, hızla yüzebilen kemikli balıklar ve çiçekli bitkiler Kretase de başarılı gruplar arasındadır. Bu devirde sucul sürüngenlerin dev biçimleri olan Mosazorlar dikkat çekicidir.

ilk defa Kretase'de evrimleşen çiçekli bitkiler hızla yayılarak açık tohumluların yerlerini aldı. Çınar, kavak, söğüt, kestane, meşe ve defne gibi kapalı tohumlu çiçekli bitkiler evrimleşerk tüm karaları kapladı.

Keseli ve plasentalı (yavru gelişimini anne karnında tamamlar) memeli grupları Kretase sırasında evrim geçirmeye başladılar; fakat yaygınlaşmak için devrin sonunda gerçekleşecek büyük yok oluşu beklemek zorunda kaldılar.

Denizlerde sürüngenlerin ve balıkların egemenliğinin yanı sıra omurgasızlardan ammonitler ve rudistler evrimleşerek çeşitlenen önemli gruplardı.

Devrin sonunda bir meteor çarpması sonucu gerçekleştiği düşünülen büyük yok oluş, hem dinozorları ve hem de pek çok yaygın canlı grubunu ortadan kaldırdı. *

Mezozoyik Zaman'ın son dönemi. Günümüzden 135 ile 65 milyon yıl önce yaşanmış ve muhtemel bir göktaşının dünyaya çarpması sonucu bu dönem sona ermiştir. Bu dönemde en bilinen dinozor türlerinden olan tyrannosaurus, triceratops, velociraptor, gallimimus gibi türler ortaya çıkmıştı. Tabi bu dinozor türlerinin bu kadar bilinmesinin bir sebebi de Steven Spielberg'in yönetmiş olduğu "Jurassic Park" filmidir. Ama görüldüğü üzere bu türler jura döneminin değil, kretase döneminin hayvanlarıydı. Spielberg'e filmin isminin "cretaceous park" olmasından ziyade "jurassic park" olması daha cazip gelmiş olmalı.

Jeolojide, genellikle alt bölümü killi ve kumlu, üst bölümü tebeşir olan 2. çağın son dönemi.

mesozoyikte bir devir. 2. büyük toplu yokoluş bu devirde oldu. *