hangul

korece'de kullanılan alfabe. 15. yüzyılda geliştirilmiştir. 14 ünsüz ve 10 ünlü harften oluşur.

--spoiler--
hangıl ın oluşumu ve gelişimi

hangıl oluşturulmadan önce koreliler “hanja” adı verilen çin dilinden kore diline uyarlanmış bir dil kullanıyorlardı. kral sejong, dilin zor oluşu, insanların bu dille kendini tam olarak ifade edemeyişi ve kendilerine ait bir dile sahip olma arzusu ile, yeni bir dil oluşturmaları için bilim adamlarını görevlendirmiştir. oluşturulan alfabe günümüzde “hangıl” olarak bilinir. “mükemmel yazı” veya “kore yazısı” anlamına gelen bu isim 1912’de chu sigyong tarafından konulmuştur. bu tarihten itibaren kore alfabesi daha çok bilinir hale gelmiştir. koreliler 15. yüzyıla kadar çin yazı sistemi kullanıyorlardı fakat hem bu çin yazı sistemin öğrenilmesi zor olduğundan, insanların okuyup yazamamasından dolayı, hem de korelilerin kendi dilinin olması gerektiğini düşünerek sejong bilim adamlarından yeni bir alfabe yapmalarını istemiş, bu yolla bilimin daha hızlı ilerlemesini ve halkının sosyalleşip çağdaşlaşmasını hedeflemiştir. eski zamanlarda kore alfabesine “onmun”( yörel dil) denirdi ve bu alfabe yeterince yaygın değildi. orijinal adı olan “hunmin congım” (halkı eğitmek için doğru sesler) kral sejong tarafından konulmuştur

tutucu çin yanlısı okumuşlar, “onmun” ya da “yörel dil” olarak nitelendirdikleri bu dili kullanmayı reddettiler. kral sejong “hangul dilinde yayınlar bürosu”nu kurdu; bu büro kralın atalarının erdemlerine bir övgü olan “cennete uçan ejderhaların şarkıları” ve “kore dilinin doğru söyleniş sözlüğü” gibi yapıtları yayınladı. bu yeni ve kolay yazı dili yangban ailelerinin kadınlarınının ve sade vatandaşların okur-yazar olmalarına olanak veriyor ve daha sonra görüleceği gibi, yeni bir kültürün oluşumuna katkıda bulunuyordu.

yeni kore yazı dilinin benimsenmesi yerli araştırmaların gelişmesini de hızlandırdı. böylece 1432-1485 yılları arasında kore’nin tarih ve coğrafyası üzerine bir çok kitap yazıldı. bunlar; birbirini i̇zleyen hükümdarlıklar için değerli ayna, yeni bir koryo tarihi, korya tarihinin esasları, kore’nin kapsamlı aynası, sekiz ilin coğrafi betimi ve kore coğrafyasının ileri araştırmaları gibi kitaplardı. aynı zamanda çiftçilik üzerine açık söyleşi, yerli reçeteler derlemi, kore tıbbından örnekler, yedi göksel belirleyicinin hareketlerinin hesaplanması ve barutlu silahlar üzerine kayıtlar gibi kitaplar da basılmıştı


kral sejong’un bu alfabeyi nasıl oluşturabildiğini veya bunun için ne kadar vakit harcadığını bilmiyoruz. tek bildiğimiz 1443’te ortaya çıktığı ve bunu kral sejong’un yaptığıdır. krallığın kayıtlarında “ yüce kralımız 28 harflik anadili alfabesini kendisi bulmuştur.” şeklinde ifade vardır. ama anlaşılan o ki, kralı yeterince yüceltebilmek için krala bu konuda yardım eden chiphyonjon okulundan yetişmiş olan akademisyenlerin yardımı gizlenmek istenmiştir. onların bu buluştaki katkısı yadsınamaz. sejong onları görevlendirmiş, başka ülkelere gönderip bilgi toplatmış, çalışmalar yaptırtmış ve işe kendi zekasını ve tecrübesini de katarak alfabeyi yaratmıştır. 1443’e kadar bu akademisyenlerden herhangi birinin alfabeden haberi olduğu zannedilmemektedir.

1446’da bu yeni alfabe halka duyuruldu. alfabeyi halka duyurmak için “hunmin congım” adında öğretici bir kitap bastırılmış ve halka dağıtılmıştır. bu kitap kralın kısa bir önsözünü, alfabede kullanılacak sembolleri ve bu sembollerin temsil ettiği sesleri içeriyordu. halkı alıştırmak için basılmış bu kısa kitaptan sonra çok daha kapsamlı olan hunmin congım haerye (halkı eğitmek için doğru sesler’in açıklamaları ve örnekleri) adlı ikinci kitap basılmış ve halka dağıtılmıştır. bu ikinci kitap ilki gibi kral sejong tarafından değil, onun oluşturduğu bir grup akademisyen tarafından hazırlanmıştır. ikinci kitap alfabenin tanıtımında çok daha etkili olmuştur.

sessiz harflerin ağzın aldığı şekillerden esinlenilerek oluşturulmuş olması, sejong ve ekibinin ses ile semboller arasındaki bağa önem verdiğinin göstergesidir. hangıl’ın bu ve bunun gibi kendine has özellikleri onun üzerine ne kadar çalışıldığının bir kanıtıdır. ayrıca o zamanki şartlarda bu alfabeyi bu şekilde oluşturmanın çok başarılı bir çalışma olduğunu söyleyebiliriz. o zamanki dilleri göz önünde bulundurursak, sesli harflerde yakalanan başarının inanılmaz olduğunu söyleyebiliriz. o zamanlardaki hiçbir dilde sesli harfler bu kadar düzgün ve özgün değildi.

hunmin congım alfabesi eşsiz geometrik şekillerden oluşturulmuştur. çizgiler düzgün, açılar keskin, yuvarlaklar kusursuzdur. daha sonradan yazma fırçaları ile şekiller biraz daha değişmiştir ama alfabe ilk çıktığında aynı çince karakterler gibi yumuşak ile sert çizgilerin zıtlıkları ile oluşturulmuştu.

sejong’un alfabeyi neden ürettiğine dair çeşitli söylentiler vardır. kendisi neden hunmin congım’ı yarattığı hakkında : “bizim dilimizin sesleri orta krallığın kullandığı dil ile farklı ve onların karakterleri ile kendi dilimizi konuşamıyoruz. insanlarımız duygu-düşüncelerini kelimelere dökmekte zorlanıyorlar. bu yüzden 28 harfli bu yeni alfabeyi dizayn ettim ve bütün insanlarımın bunları çalışıp günlük kullanıma hazır hale gelmesini istiyorum.” demiştir. bu ifadeler sejong’un neden alfabe üzerine çalıştığını bize fazlasıyla gösteriyor. ancak bu, kafalardaki soru işaretini tam olarak kaldırmıyor. o çağlarda kralların halkının duygularını ifade edebilmesi gibi bir problemi olmamıştır. hatta onların duygularını özgürce ifade edebiliyor olması onların zararınadır. halk ne kadar bilgisiz kalırsa kralına o kadar itaat eder. sejong gerçekten bu nedenden mi alfabe icat etmiştir, bu tam olarak bilinmemektedir.

bir kısım insan sejong’un sadece çin’in yazısından kurtulmak için yeni bir alfabe icat ettiğini söyler. bir kısım insanın düşünceleri ise daha karışıktır. onların iddialarına göre sejong’un icat ettiği alfabe aslında tamamen çin dilinin kendi seslerine olan uyarlamasıdır ve sejong çince’nin okur-yazarlık oranını arttırmak için bu icadı yapmıştır.

gerçeğin ne olduğunu tam olarak bilmemekle birlikte bu iki nedenden birisi olduğunu tahmin ediyoruz. hatta belki de amaç ikisi birdendir. sejong kendi yarattığı alfabenin bir gün çince’den tamamen kurtulup onun yerini alacağını hayal bile edemezdi fakat günümüzde olan tam olarak budur.

sejong kadınların da okuma-yazma öğrenmesi konusunda birçok bildiri yayınlamıştır. onun düşüncesine göre neo- konfüçyanist bir yaşamı uyumla sürdürebilmek için kadınların da okuma yazma bilmesi gerekliydi.

sejong’un birçok reformu arasında en çok konuşulanı ve hatırlananı bu olmuştur. onun kore’nin gelmiş geçmiş en büyük lideri olarak adlandırılmasının en büyük nedeni de budur.


kore alfabesinin yapısı

başlangıçta alfabede 28 harf bulunuyordu ancak bu harflerden dört tanesi konuşma dilinde sessel özellekleri kaybolduğu için alfabeden çıkarılmıştır.

kore alfabesi, yabancı dil olarak öğrenilmeye başlandığı zaman oldukça karmaşık ve öğrenilmesi zor gözükmektedir. biçimsel olarak oldukça yabancı olunan harflere aşinalık, okuma ve yazma kuralları öğrenildikçe artmaktadır. alfabe oluşturulurken ünsüzler, ünsüzün ağızdan çıkış yeri ile dilin söyleyiş sırasındaki aldığı şekle göre özel olarak biçimlendirilmiştir. ünlüler ise, uzakdoğunun evrende her şeyin, zıtlıklardan kaynaklanan bir denge ile var olduğu görüşünden yola çıkarak oluşturulmıştır.

şu anda kullanılan kore alfabesinde, temel olarak 10 ünlü ve 14 ünsüz yer almaktadır. bunlara ek olarak, temel harflerle oluşturulmuş olan 11 yarı ünlü ve 5 tane de çift ünsüz bulunmaktadır.

korece, dilbilimcilerce, dilbilimsel özellikleri bakımından nadir düzenli(systematic) dillerden biri olarak değerlendirilmektedir.
korece, günümüzde dilin pek çok düzleminde (sermantik, sentakrik, fonolojik, morfolojik…) ele alınmış ve modern dilbilimin kuramsal bulguları ışığında incelenmiştir.
korece, dünyanın çeşitli ülkelerinden dilbilimci bilim insanları tarafından üzerine çalışılmış ve dilbilimsel bakımdan her düzlemde incelenmiş bir dildir. özellikle fonolojik özellikleri bakımından dikkate değer olması, batılı bilim insanlarının korece üzerinde çalışmalarını cazip bir hale getirmektedir. bu bakımdan, özellikle 20. yy başlarından günümüze kadar bir çok batılı araştırmacı korece’nin dilsel özelliklerini araştıra gelmişlerdir.
korece, şu anda kuzey ve güney olarak aynı coğrafyada yaşayan iki ülkenin, yani, kuzey kore ve güney kore’nin resmi dilidir. güney kore’nin nüfusunun 48.5 milyon( 2009 temmuz verisi), kuzey kore’nin nüfusunun da 22.5 milyon kişi(2009 temmuz verisi) olduğu göz önüne alınırsa korece sadece kore yarımadası’nda yaklaşık 75 milyon kişi tarafından iletişim dili olarak kullanılmaktadır. bunun yanısıra, s.c ahn (1998:3)’e göre, amerika birleşik devletleri, japonya, çin, rusya ve avrupa’nın çeşitli ülkelerinde yaşayan yaklaşık 5 milyon koreli tarafından da kullanılan bir dildir. toplam olarak bakıldığında, tüm dünyada şu anda yaklaşık 80 milyon kişinin konuştuğu korece, dünyanın en çok konuşulan 15. dilidir.
korece, dünyadaki dil aileleri sınıflandırmaları bakımından altay dilleri arasında kabul edilmektedir. genel olarak, dillerinde değişik ulamlarındaki benzerliklerine bakıldığında, altay dilleri ile korece benzerlikler gösterilmektedir. ahn (1998:3)’da k.m lee’ye dayandırılarak altay dillerinin ortak özelliklerinin korece’de de olduğunu belirtmektedir. örneğin, sözcüğün ilk sesinde ünsüz demetinin (consonant cluster) olmaması, sondan eklemeli (agglutinative) sözcük yapısı, sözcük yapısında eklemeye dayalı ünlü değişmesi (vowel mutation) ve ünsüz değişmesi consonant alternation) görülmesi vs.
--spoiler--
ödev benim ödevimdir. ilgili arkadaşlar olduğunu biliyorum, paylaşmak istedim.