erzurum kongresi

manda ve himayenin ilk kez reddedildiği kongre olarak tarihe geçmiştir. bunun yanı sıra istanbul hükümeti görevini yapamazsa geçici bir hükümet kurulacağı da karara bağlanmıştır. sivas ta bir kongre toplanması kararı yine bu kongrede alınmıştır. her hali ile bir ilkler kongresidir.

ulusal bir kongre olma niteliği vardır.

biçimi bakımında bölgesel, aldığı kararlar bakımından ulusal olan kongredir. bu kongrede kurtuluş savaşının temmelleri atılmış olup, sivas kongresine de zemin hazırlanmıştır.

23 TEMMUZ-7 AĞUSTOS 1919 tarihleri arasında yapılmış kongredir. mustafa kemal 38 oyla kongre başkanı seçilmiştir.

alınan kararlar şöyledir:

1.Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez.

2.Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı Hükûmetinin çökmesi durumunda millet birlik olarak kendisini savunacak ve direnecektir.

3.istanbul Hükûmeti vatanını koruma ve istiklali elde etme gücünü göstermediği takdirde, bu amaca ulaşmak için geçici bir hükûmet kurulacak ve bu hükümetin üyeleri, Millî Kongre tarafından seçilecektir. Eğer kongre toplantıda değilse bunu Temsil Heyeti yapacaktır.

4.Kuvayı milliyeyi âmil ve iradeyi milliyeyi hâkim kılmak esastır.

5.Hristiyan halka siyasi hâkimiyetimizi ve toplumsal dengemizi bozacak imtiyazlar verilemez.

6.Manda ve himaye kabul edilemez.

7.Meclisi Mebusanın derhâl toplanması ve bu suretle hükûmet icraatının denetim altına alınması için çalışılacaktır.

kongrenin kapanışında ise, mustafa kemal şu konuşmayı yapmıştır:

Saygıdeğer Efendiler!

Milletimizin kurtuluş umuduyla çırpındığı en heyecanlı bir zamanda, fedakâr sayın heyetimiz her türlü zahmete katlanarak burada, Erzurum’da toplandı. Duygulu ve asil bir ruh ve çok güçlü bir inançla vatan ve milletimizin kurtuluşuyla ilgili köklü kararlar aldı. Özellikle bütün dünyaya karşı milletimizin varlık ve birliğini gösterdi. Tarih, bu kongremizi şüphesiz ender ve büyük bir başarı olarak yazacaktır...

23 temmuz-7 ağustos 1919 tarihleri arasında yapılmış kongredir.
manda ve himayenin ilk kez reddedildiği kongre olarak tarihe geçmiştir.

#6773253

Erzurum Kongresi, Amasya Genelgesi'yle duyurulan ve 23 Temmuz - 7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurum'da toplanan kurultaydır. Kongreye çoğunluğu işgal altındaki 5 doğu ili Trabzon, Erzurum, Sivas, Bitlis ve Van'dan gelen 62 delege katılmış; 2 hafta süren kongrede alınan kararlar Kurtuluş Mücadelesi'nde izlenen çizgide önemli ölçüde belirleyici olmuştur.

Kongreyi geçici başkan olarak Erzurum delegelerinden Hoca Raif Efendi açmış; yoklamanın ardından yapılan oylamada Mustafa Kemal Paşa kongre başkanlığına getirilmiştir.

Aslında 10 Temmuz[1]'da başlaması öngörüldü. Fakat delegelerin bir bölümünün gelememesiden ötürü 23 Temmuz'a ertelendi.[2]

Erzurum Kongresi'nde alınan kararlar:

1.Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür,parçalanamaz.

2.Her türlü yabancı işgaline ve müdahalesine karşı millet hep birlikte direniş ve savunmaya geçecektir.

3.istanbul Hükümeti vatanın bağımsızlığını sağlayamazsa geçici bir hükümet kurulacaktır.Bu hükümet milli kongre tarafından seçilecektir.Kongre toplanmamış ise,bu seçimi Temsilciler Kurulu yapacaktır.

4.Kuva-yi Milliye'yi etkili, milli iradeyi hakim kılmak esastır.

5.Azınlıklara siyasi hakimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.Ancak bu vatandaşların canları,malları ve ırzları her türlü saldırıdan korunacaktır.

6.Manda ve himaye kabul olunamaz.

7.Milli irade ve toplanan ulusal güçler padişahlık ve halifelik makamını kurtaracaktır.

8.Mebuslar Meclisi'nin derhal toplanmasına ve hükümetin yaptığı işlerin milletçe kontrolüne çalışılacaktır.

9.Sömürgecilik amacı taşımayan devletlerden teknik,sanayi ve ekonomik yardım kabul edilebilir.

Mustafa Kemal Paşa,nın Erzurum kongresi kapanış konuşması:

Saygıdeğer efendiler, milletimizin kurtuluş umuduyla çırpındığı en coşkulu bir zamanda fedakar ve muhterem heyetiniz her türlü zahmetlere katlanarak burada,Erzurumda toplandı. Duygulu ve asil bir ruh ve çok güçlü bir inançla vatan ve milletimizin kurtuluşuyla ilgili köklü kararlar aldı. Özellikle bütün dünyaya karşı ulusumuzun varlığını ve birliğini gösterdi. Tarih bu kongremizi,kuşkusuz,çok az görülebilen en büyük bir eser olarak yazacaktır.
Saygıdeğer Heyetinizin şerefli üyelerinin hakkımda gösterdiği içten sevgi ve güvene burada açıkca teşekkür etmeyi bir borç bilirim.
Bu kurtuluşu amaçlayan toplantımız son bulurken, istekleri gerçekleştiren Yüce Allah tan,doğru yolu göstermede yardımlarını ve Şanlı Peygamberimizin
zafer ruhundan bolluk ve destek vermesi beklentisi ile vatan ve milletimize, sonsuza kadar yaşayacak devletimize mutlu gelecekler dilerim.

erzurum ve civarındaki ermeni, karadenizin doğusundaki pontus rumlarının faaliyetleri üzerine
10 temmuzda toplanması planlanan kongrenin bazı illerden çeşitli nedenlerle delegelerin gelememesi üzerine 23 temmuzda yapılan kongredir.

Vatan bir bütündür, parçalanamaz! Diyerek bugünlere bile ışık tutan kongredir.

https://fbcdn-sphotos-e-a...78020318_1233387961_n.jpg

Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı Erzurum Kongresinin bugün 94. yıl dönümü ve alınan kararlar bugün hâlâ misli ile geçerli:
-Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
-Her türlü yabancı işgaline ve müdahalesine karşı millet hep birlikte direniş ve savunmaya geçecektir.
-istanbul Hükûmeti vatanın bağımsızlığını sağlayamazsa geçici bir hükûmet kurulacaktır. Bu hükûmet milli kongre tarafından seçilecektir. Kongre toplanmamış ise, bu seçimi Temsilciler Kurulu yapacaktır.
-Kuva-yi Milliye'yi etkili, milli iradeyi hakim kılmak esastır.
-Azınlıklara siyasi hakimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. -Ancak bu vatandaşların canları, malları ve ırzları her türlü saldırıdan korunacaktır.
- Manda ve himaye kabul olunamaz.
-Milli irade ve toplanan ulusal güçler padişahlık ve halifelik makamını kurtaracaktır.
-Mebuslar Meclisi'nin derhal toplanmasına ve hükûmetin yaptığı işlerin milletçe kontrolüne çalışılacaktır.
-Sömürgecilik amacı taşımayan devletlerden teknik, sanayi ve ekonomik yardım kabul edilebilir.

"Mazhar not defterin yanında mı?" "Hayır paşam." "Zahmet olacak ama bir merdiveni inip çıkacaksın. Al gel."

Mazhar Müfit Kansu'nun aşağıya gidip elinde not defteriyle geldiğini görünce, sigarasından bir iki nefes çektikten sonra: "Ama bu defterin, bu yaprağını kimseye göstermeyeceksin. Sonuna kadar gizli kalacak. Bir ben, bir sen, bir de Süreyya (Kalem Mahsus Müdürü) bileceksiniz, şartım bu..."

Paşa'nın şartı kabul edildi. Bundan sonrasını olayın şahidi Mazhar Müfit Kansu'nun ağzından dinliyoruz: "Öyleyse tarih koy" dedi. Koydum: 28 Temmuz, 1919 Sabaha karşı.

"Pekala yaz" diyerek devam etti. "Zaferden sonra Hükümet biçimi Cumhuriyet olacaktır... Bu bir. iki Padişah ve Haneden hakkında zamanı gelince gereken işlem yapılacaktır. Üç örtünme kalkacaktır. Dört Fes kalkacak, uygar milletler gibi şapka giyilecektir."

Bu anda kalem elimden düşüverdi. Yüzüne baktım. O da benim yüzüme bakıyordu. Bu, gözlerin bir takılışta birbirlerine çok şey anlatan konuşuşuydu. Paşa ile zaman zaman senli benli konuşurdum. "Neden duraksadın?" dedi. "Darılma ama paşam, sizin hayal peşinde koşan taraflarınız var" dedim. Güldü...

"Bunu zaman gösterir, sen yaz" dedi. "Beş Latin harflerini kabul etmek." "Paşam yeter, yeter..." dedim. Biraz da hayal ile uğraşmaktan bıkmış bir insanın davranışı ile: "Cumhuriyet ilanını başarmış olalım da üst tarafı yeter" dedim.

Defterimi kapattım. "Paşam sabah oldu. Siz oturmaya devam edeceksiniz, hoşçakalın" dedim. Yanından ayrıldım. Gerçekten gün ağarmıştı. O anda olayların beni nasıl aldattığını ve Mustafa Kemal'i doğruladığını ve Mustafa Kemal'in beni nasıl bir cümle ile yıllar sonra susturduğunu tarih önünde açıklamalıyım...

Aradan yıllar geçmişti...

Çankaya'da akşam yemeklerinde birkaç defa: "Bu Mazhar Müfit yok mu, kendisine Erzurum'da örtünme kalkacak, şapka giyilecek, Latin harfleri kabul edilecek dediğim ve bunları not etmesini söylediğim zaman, defterini koltuğunun altına almış ve bana hayal peşinde koştuğumu söylemişti" demekle kalmadı, bir gün önemli bir ders daha verdi.

Şapka devrimini açıklamış olarak Kastamonu'ndan dönüyordu. Ankara'ya geldiği zaman da otomobille eski meclis binası önünden geçiyordu. Ben de kapı önünde bulunuyordum. Manzarayı görünce gözlerime inanamadım!...

Kendisinin yanında oturan Diyanet işleri Başkanı'nın başında da bir şapka vardı. Kendisi ne ise? Fakat kendisim karşılamaya gelenler arasında bulunan Diyanet işleri Başkanına da şapkayı giydirmişti. Ben hayretle bu manzarayı seyrederken otomobili durdurdu. Beni yanına çağırdı ve şöyle dedi:

"Azizim Mazhar bey, kaçıncı maddedeyiz? Notlarına bakıyor musun?"

-----------------

bugünlerde de birileri mustafa kemal ve arkadaşlarının izlerini silmek için onun geçtiği yerlerden tekrar geçiyor. kurtuluş savaşı'nın en önde gelen isimlerinden biri olan ve muhafazakarların en önemli bulduğu şahsiyetlerden biri olan kazım karabekir, manda ve himayeye karşı tam bağımsızlık vurgusu yapılan, "vatan bir bütündür, bölünemez!" diye haykırılan erzurum kongresi'nin de mimarlarındandır.

şimdilerde birileri bu idealleri teker teker siliyor:

"azizim, kaçıncı maddedeyiz? notlarına bakıyor musun?"

23 temmuz - 7 ağustos 1919 tarihleri arasında gerçekleşen,milli mücadele yolunda emin adımlarla ileri gidilirken,türkiye cumhuriyeti devleti'nin kurulması için çok önemli bir köprü görevi gören, bağımsızlığımız için en önemli kongrelerden birisidir erzurum kongresi.

alınan kararlar;

1. Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür; parçalanamaz.
2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekün kendisini savunacak ve direnecektir.
3. Vatanı korumayı ve istiklali elde etmeyi istanbul Hükümeti sağlayamadığı takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeleri milli kongrece seçilecektir. Kongre toplanmamışsa, bu seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.
4. Kuva-yı Milliyeyi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır.
5. Hıristiyan azınlıklara siyasi hakimiyet ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.
6. Manda ve himaye kabul edilemez.
7. Milli Meclisin derhal toplanmasını ve hükümet işlerinin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.
8. Milli irade padişahı ve halifeyi kurtaracaktır.

Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
Ulusal egemenlikte ilk kez cumhuriyetçiliğin temelleri atıldı.

twitter'da bazı çomarlar erzurum kongresi için osmanlıyı yıkıp, yıkıp cumhuriyeti ilan etti diye yazıyorlar. Gerçekten bilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıp, insan bir bakar osmanlı diye bir şey kaldı mı o zaman. ilk önce oku, öğren sonra kendi fikirlerini yaz, başkalarından duyduğun kulaktan duyma şeyleri.

23 Temmuz 1919.

tam 99 yıl önce bugün (23 temmuz) toplanmış kongre.

Doğu padişahlığı hayalleri kuran karabekir'in çıktığı yanlış yoldan döndürüldügú kongredir.

bugün 100. yıldönümü olan milli mücadelenin en önemli kilometre taşlarından biri olan kongre.

25 haziran günü amasya'dan erzurum'a doğru yola çıkan mustafa kemal ve arkadaşları, önce samsun, peşinden havza ve amasya'da yaktıkları özgürlük meşalesinin gün be gün büyümesinin kıvancı ile dar şoselerde ilerliyorlardı.
peşlerinde kuvayi milliye'nin fedakar süvarileri dört nala eşlik ediyorlardı.
nasıl kıvançlı, nasıl heyecanlı, nasıl mutlu olmasınlardı ki.
kazım paşa ve doğu anadolu müdafai hukuk cemiyeti mensubu vatanperverler kendisini dört gözle bekliyordu nene hatun'un diyarında.

mustafa kemal ve arkadaşları 3 temmuz 1919'da erzurum'a vardılar.
onlar erzurum'a varmadan evvel ingiliz kuklası vahdettin ve hükümeti kazım karabekir'e "mustafa kemal ve arkadaşlarının tutuklanması" emrini telgrafla bildirmişlerdi.
görsel

lakin kazım karabekir emrindeki 15. kolordu ile birlikte mustafa kemal'i erzurum girişinde karşıladı ve "emrinizdeyim paşam" diyerek emrindeki kuvvetler ile birlikte resmen kurtuluş savaşına dahil olduğunu arzetti.

işte bu şartlar altında toplanan erzurum kongresi'nin bugün 100. yıldönümüdür.

100 yıl önce bugün alınan karar;
"milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz..."

biz hala mustafa kemal'in, kazım karabekir'in izindeyiz.
hiç ayrılmayacağız.
görsel

ne mutlu türküm diyene...
görsel

görsel

Kongre beyannamesinin orijinal metni.

görsel

bugün 101. senesini yaşıyor.

Heyet-i Temsiliye üyeleri:
Mustafa Kemal Eski 3’üncü Ordu Müfettişi
Rauf Bey Eski Bahriye Nâzırı (41)
Raif Efendi Eski Erzurum Milletvekili
izzet Bey Eski Trabzon Milletvekili.
Servet Bey Eski Trabzon Milletvekili.
Şeyh Fevzi Efendi Erzincan’da Nakşî Şeyhi.
Bekir Sami Bey Eski Beyrut Valisi
Sadullah Efendi Eski Bitlis Milletvekili.
Hacı Musa Bey Mutki Aşiret Bey’i

alınan kararlardan bazıları:

5 — Hristiyan azınlıklara siyasî hâkimiyet ve sosyal dengemizi bozacak imtiyazlar verilemez (Bildiri, madde 4)

6 — Manda ve Himaye kabul olunamaz (Bildiri, madde 7).

1 — Millî sınırlar içinde bulunan vatan parçaları bir bütündür. Birbirinden ayrılamaz

2 — Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı Hükûmeti’nin dağılması halinde, millet topyekûn kendisini savunacak ve direnecektir. (Tüzük madde 2 ve 3; Bildiri, madde3)

https://www.youtube.com/watch?v=JPnW52ERwXs

bugün 101. yıldönümü olan kongredir.

101 yaşında!
görsel