üçüncü murat

Osmanlı sultanlarının onikincisi ve islam halifelerinin yetmişyedincisi.

Saltanatı: 1574-1595
Babası: ikinci Selim Han - Annesi: Nur Banu Sultan
Doğumu: 4 Temmuz 1546 Vefatı: 16 Ocak 1595

1546 yılında Manisa'nın Bozdağ yaylağında doğdu. Küçük yaştan itibaren Manisa'da değerli hocalar huzurunda tahsil ve terbiye gördü. 1558 senesinde dedesi Kanuni Sultan Süleyman tarafından Alaşehir sancak beyliğine tayin edildi. Babası II. Selim Han'ın tahta geçmesinden sonra Manisa sancak beyliğine getirildi. Bu vazifesi sırasında kıymetli hocalardan askeri ve idari bilgileri öğrendi. 15 Aralık 1574'te babasının vefatı üzerine Manisa'dan istanbul'a gelerek 22 Aralık 1574'te Osmanlı tahtına çıktı.

1575'te Venedik, 1576'da iran ve 1577'de Avusturya ile eski sulh antlaşmalarını yeniledi. 1578'de Osmanlı topraklarındaki yıkıcı ve bölücü faaliyetleri dolayısıyla iran'a sefer açtı. Bu sefer sırasında bilhassa Özdemiroğlu Osman Paşa iran kuvvetlerini üst üste mağlubiyete uğrattı. Azerbeycan, Tiflis, Nihavend ve Hemedan bölgeleri Osmanlı hakimiyetine katıldı. Bu sırada Portekizliler Osmanlı himayesi altında bulunan Fas'a büyük kuvvetlerle saldırmışlardı. Portekiz ordusunu karşılamak vazifesi Divan-ı Hümayun tarafından Ramazan Paşa'ya verildi. Ramazan Paşa Vadi's-Seyl ovasında Portekiz ordusunu büyük bir bozguna uğrattı. Portekizlilerin ölüleri arasında kralları, büyük asilzadeleri ve devlet adamları da vardı. Kurtulabilenler donanma ile kaçmaya çalışırken bunlara da Sinan Reis ağır kayıplar verdirdi. Bu zafer ile Fas, Osmanlı Devleti'ne daha kuvvetli bir şekilde bağlandı. 11 Mayıs 1583'te üç gün üç gece devam eden ve gece de ateşler yakılarak devam edilmesi dolayısıyla Meşaleler savaşı denilen çarpışmada Özdemiroğlu Osman Paşa iran kuvvetlerini perişan etti. Bu zaferin ardından Revan fethedildi. iran'la 1590 yılında istanbul'da sulh antlaşması imzalandı. Buna göre iran bütün Osmanlı fütuhatını tanıyor ve ülkede sünni büyüklere dil uzatmamayı taahhüt ediyordu.

1592 yılında Bosna ve Macaristan hududunda vuku bulan olaylar Osmanlı Devleti ile Avusturya arasındaki antlaşmayı bozdu. Neticede Avusturya ile on üç sene devam edecek olan savaş başladı.

Serdar-ı ekrem Sinan Paşa 13 Eylül 1594'te Yanıkkalesi önünde Avusturya kuvvetlerini bozdu ve kaleyi zaptetti. Ancak Avusturya meselesi kesin olarak halledilmeden Sultan III. Murat Han 15/16 Ocak gecesi vefat etti. Naşı Ayasofya Camii yanındaki babası II. Selim Han'ın türbesine defnedildi.

Sultan III. Murat Han Arapça ve Farsça'yı çok iyi bildiği gibi, islamî ilimlerin tamamına vakıf olup, bazı ilimlerde mütehassıs idi. Tedbirli hareket eder, ifrattan (aşırıya kaçmaktan) ve küçük bir haksızlık yapmaktan çok sakınırdı. Şair bir sultan olup Muradî mahlasıyla şiirler yazmıştır. Divanında yer alan şiirlerinden bir tanesinin açıklaması şu şekildedir:

"Güzel huylu ol. Sen herkesin sözlerine kanma. Kalbini deniz gibi geniş tut. Herkesin işinin ne olduğuna bak. Makamına ve maiyetindeki adamlara güvenme. Çünkü onlar geçicidir. Ahiret hayatını iste. Dünyanın işlerine bakma. Dünya oturma yeri değildir. Sadece köhne, geçici bir konaktır. Bu dünyaya her kim geldi ise kendi yurduna göçtü. Maddi ve manevi ilimleri öğren. Sana büyük rütbe olarak bu yeter. Cehennem ateşine girmemek için çok çalış."

Murat Han devrinde Osmanlı Devleti en geniş sınırlarına erişti. Ülkede pek çok bayındırlık eseri ile ilim, kültür ve sanat merkezleri inşa ettirdi. Kabe-i Şerif duvarlarını mermerden yaptırdı. Harem-i Şerif'in su yollarını temizletti. Medine'de bir medrese, mektep ve zaviye, Manisa'da bir cami, medrese, imaret ve tabhaneden meydana gelen Muradiye külliyesi en önemli eserleri arasındadır.

Bizi sürette gördün Padişayız
Velî mâ’nâda bir kemter gedâyız.
Bizi yâr eşiğinde anlama yâd
Kamuya yâd u yâra âşinayız

yazıkki yeniçeri ocağı kendisinin döneminde iyice bozulmuş,oğlunun sünnetindeki hokkabazı dahi ocağa kaydettirmiştir.ordu ve devlet yönetiminden anlamadığı gibi sokollu yu da pek dinlememiş,hareminden pek az çıkmıştır.yüzün üzerinde çocuğu olduğu,zaman zaman günde beş kadınla yattığı söylenir.özdemiroğlu hasan paşa sayesinde iran savaşını iyi neticelendirmişse de o savaş eşzamanlı sürdürülen avusturya savaşına çok aleyhte etki etmiştir.

edirneyi başkent yapmak isteyen ama ulemanın tetiklediği yeniçeriler tarafından engellenen padişah.

annesi kuzey italya lı bir yahudi olan Cecilia Venier * , karısı venedikli zengin bir ailenin kızı olan soffia baffo * dur. annesi yahudi olduğundan 3. murat ta yahudi sayılabilir. bilindiği gibi yahudilikte inanç ve soy anneden geçer.

Yeğ tutarsa ger zebân, ser dahî tutar karar,
Ne gelirse nîk ü bed her kişiye dilden durur.

- Dil neyi çok anarsa baş da orada sabit olur (Kişi andığını sever, sevdiğini anar). insana gelen iyi ve kötü her şey dildendir.

adı murat olan padişahlardan en az bilineni! hatta neredeyse 2. murat'tan direk 4'e geçilmiş gibi bi izlenim vardır.

matematiksel olarak ikiden sonra dörtten önceki murat.

tarihte anılmaya değecek biri olmadığından 2'den 4'e geçiş için var olduğunu duyduğum kişi.

ilk iki muradı gerçekleşmiş olan insanın hayattaki yeni gayesi.

tarihçiler tarafından karakteri zayıf olarak nitelendirilmiş osmanlı padişahdır. sokullu'yu pek çekemediği de rivayet edilir. hakkındaki en ilginç iddialardan birisi ise 102 çocuğu olduğudur. o öldükten sonra 19 kardeşi öldürülmüş kızların ise canları bağışlanmıştır(zaten padişah kızları öldürülmezdi).

validesi ise safiye sultan namı diğer venedikli baffo'dur, safiye sultan'ın döneminde sarayda rüşvetin ve bu rüşvetler vasıtasıyla atanma dönemindeki yasadışı işler gırladır. gelibolulu mustafa ali padişahın bile rüşvet aldığını iddia etmiştir. iii.murad öldükten sonra da aynı hizbler devam etmiştirer ki osmanlı tarihine damgasını vuran gümrükler mültezimi kira kadın olayı bu dönende dek gelmiştir.(gümrükler mültezimi olan bu yahudi kadının kalp akçeler üzerinden ödeme yapması ve bu haber üzerine paramparça edilmesidir, bu kadın vasıtasıyla makam mansıp sahibi olanların kapısının eşiğine kira kadın'ın ferci'de dahil olmak üzere vücududnun çeşitli yerlerinden parçalar asılmıştır).

2. selim'in oğlu ve ondan sonra gelen osmanlı padişahıdır. devlet işleri konusunda çok başarılı ve yetkin olmadığı anlaşılmakla birlikte, saltanatının ilk yıllarında sokollu mehmet pasa'nın halen sadrazam olması sayesinde dönemi büyük problemler yaşanmadan geçmiştir. ancak devlet yönetiminde bazı bozulmalar boy göstermiş olan döneminde sokollu mehmet paşa'nın bir suikastle ölmesi osmanlı imparatorluğu'nun yükselme döneminin sonu kabul edilir. ölümünden sonra yerine oğlu olan 3. mehmet padişah olmuştur.

22 erkek 8 kız çocuğu olan 12. osmanlı padişahı.

hiçbir zaman "cinsellik düşkünü" olmamış osmanlı hünkarlarından 103 çocuk babası olanıdır.

en zalim osmanlı firavunu olan süleyman'ın torunu kişizade.

seks düşkünlüğü dillere destandır, hareminde cariyelerden ziyade oğlanlar da bulunduğu rivayet edilmektedir.

hakkında yazmak için alevi kürdü olmaya gerek yoktur.

ispanya nın işgalini bırakın iran savaşıyla ispanya nın ilgisi nedir? iran osmanlı ya savaş açmamıştır, zira osmanlı devleti iran ı işgale çalışmış, ilk devresi başarılı giden savaşın ardından ferhad paşa antlaşması yapılmışsa da savaşı bitirmeye osmanlı devtletinin gücü yetmediğinden birinci ahmed e, oradan da nihayetinde dördüncü murad a kadar sarkmıştır.

avusturya ile yapılan savaş döneminde bitirilememiş, oğlu üçüncü mehmed döneminde güç bela zitvatorok antlaşmasıyla bitirilmiştir. bu savaş yine 16 sene sürmüştür.

ordunun başında sefere gitme olayı bunun zamanında sona ermiştir. gereksiz azil ve katillerle sadrazamlar değiştirilmiş, yeniçeri ocağı dışardan adam alınarak bozulmuştur.

dedesinin mirası ve ünü düşünülünce, bu mirasın altında kalmamak ve ezilmemek babında psikolojisi ve duyguları merak konusu olan bir osmanlı padişahıdır. bu yönüyle enteresan bir okuma ve inceleme konusu olabilir.

2. selim in oğlu olarak 1546 yılında manisa da doğan, osmanlı nın 12. padişahıdır. bozulan düzenin yüksek sesli habercisi de sayılabilir. paranoyak olduğu bilinmektedir. vezirlerin yetki ve sorumlulukları azaltarak harem ağalarını terfi ettirmesi bununla ilintilidir. saltanatı süresince edirne ye dahi gitmemiş istanbul da musiki ve raks eşliğinde bir hayat sürmüştür. döneminin önemli olayları şöyledir:

1578 yılında safevilerin artan baskısı sonucu lala mustafa paşa yı şark serdarı olarak doğu ya gönderdi. mustafa paşa gürcistan ı ele geçirdi.

aynı yıl fas la oluşturulan müşterek kuvvetlerle portekiz ile karşı karşıya gelindi. osmanlı ordusunun kesin zaferi ile sonuçlanan savaş sonrası fas himaye altına alınarak, osmanlı sınırlarının atlas okyanusu na ulaşılması sağlandı.

ilk ingiliz elçisi nin, 1. elizabeth i temsilen istanbul a gelmesi ve getirdiği kıymetli hediyelerle ikna edip doğu akdeniz den uzaklaştırılan venediklilerin yerine ingilizlerin serbest ticaret hakkı kazanması önemlidir.

sarayında eğlencesi için kullandığı cücelere, maskaralara ve rakkaslara; kapıkulluğu ve tımar verilmesi, sistemin çöküşünde azımsanmayacak rol oynamıştır.

saray da rüşvet yaygınlaşmış, gümüş paranın değeriyle sık sık oynanarak yiyecek içecek fiyatlarının artması gerçekleşmiştir. ayrıca kapıkulu askerlerinin ' devlet ocak içindir ' anlayışı yine 3. murad zamanında benimsenmiştir.

' muradi ' mahlasıyla çok sayıda şiir yazmış, ' fütuhat ı siyam ' isimli tassavuf konulu bir eser kaleme almıştır.

imar alanında da icraatları sınırlı olan 3. murad; sancakbeyi olduğu dönemde manisa da muradiye külliyesi ni, mekke ve medine de birer medrese yi, mora da modon kalesi içinde bir cami yi, navarin de bir cami yi, ve beşiktaş ta yahya efendi türbeleri ni kazandırmıştır.

(bkz: uyan ey gözlerim gafletten uyan)

uyan ey gözlerim gafletten uyan gibi bir şiiri bize miras bırakmış cennet mekan ecdadımız.

allah ondan razı olsun.

uyan ey gözlerim gafletten uyan şiirini yazan osmanlı sultanı şairdir. şair sultan'ın "azrailin kastı canadır inan" mısrası insanın yüzüne tokat gibi çarpıyor.

genellikle kanuni sultan süleyman olarak yanlış bilinir fakat osmanlı devleti en geniş sınırlarına bu padişah devrinde ulaşmıştır. safeviler defalarca bozguna uğratılmış, kafkasyadaki çerkez beylikleri tam itaat altına alınmış, avrupa'da alman orduları defalarca bozulmuştur. pek tabi en geniş sınırlara o'nun zamanında ulaşılması o'nun zamanında gerileme döneminin başlamasına da tekabül eder. nitekim ölümüne yakın avrupa'da toprak kayıpları başlamış, osmanlı ordusu art arda avrupa karmasına karşı mağlubiyetler almıştır.

genç sayılabilecek bir yaşında mesane ağrısı teşhisi konulmuş ve bu hastalıktan ölmüştür. bu günümüzün prostat hastalığıdır.

türk tarihinin en büyük devşirmesi sokullu mehmet paşa'yı ne yazık ki gizli buyruğu ile katlettirmesi en büyük hatasıdır.

şimdi yaşıyor olsa en sefdiği şarkı muhtemelen aşağıdaki olacak kişi:

http://www.youtube.com/watch?v=kNSdGWZ45Bk

22 erkek 4 kız babası...

kırım hanlığının desteğiyle mücadele edip rusya'yı vergiye bağlamıştır. güvenilir kaynaklara göre en fazla 30 çocuğu vardır. oğlu 3.mehmet'in tahta çıktıktan sonra 19 erkek kardeşini boğdurması da bu bilgiyi biraz doğrular niteliktedir.