bugün

(bkz: denizaltı)
--spoiler--
ihsan oktay anar romanı kitab ul hiyel'de yafes çelebi'nin hiyel ilmini bırakmasına neden olan taşıt.
--spoiler--
budur:
http://zeynepinbeyni.blog...yel-ihsan-oktay-anar.html
denizaltı demektir.

arapçadaki taht (: altında) ve bahir (: deniz) kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir kelimedir.
burada bahsettim. (bkz: ibrahim efendi)

ayrıca başlık içinde bahsi geçen kitab-ül hiyel de okunasıdır, tavsiye edilir.
1719 yılında Mimar ibrahim Efendi tarafından yapılan dünyanın ilk denizaltısı. Bu buluş Seyyid Vehbi’nin Sürname-i Hümayun adlı kitabında anlatılmaktadır. Bundan yüz yıl sonra Sultan 2. Abdulhamid tarafından yaptırılan denizaltı ise ilk torpido atabilen denizaltı olmuştur.
sultan üçüncü ahmed 1719 yılında şehzadelerin sünneti için çok büyük bir şenlik düzenledi. başlangıçta herşey diğer şenlikler gibiydi. ama şenliğin birinci gününün bitmesine yakın öyle bir olay oldu ki o gün diğer günlerden ayrıldı. insanlar önce denizin üstünde suların köpürdüğünü, daha sonra ise suyun içinden çıkan timsah görünümünde yaklaşık on beş metre uzunluğunda bir cismin çıktığını gördüler. 15 metrelik devasa timsah suya dalıyor, çıkıyor ve görenleri büyük bir hayrete düşürüyordu. padişahın önüne geldiğinde ise timsah ağzını açtı. böyle birşeyi hayal etmenin bile çok uzak olduğu yıllarda insanlar şaşkınlık içinde çığlıklar atıyordu.

halkın ilk kez gördüğü bu cismi mimar ibrahim efendi tasarlamıştı. suya dalıp çıkabilen cismin içinde dört beş kişi saatlerce kalabiliyordu. 1719 yılında yapılan tahtelbahir olarak adlandırılan bu cisim dünyanın ilk denizaltısı olarak tarihe geçiyordu. ağız kısımlarından birleştirilmiş kayıklardan oluşan denizaltı su geçirmemesi için katranla kaplanmıştı. batıp tekrar su yüzüne çıkmasını sağlayan sistemse halatlarla tekneye bağlanan ağırlıkların bırakılıp tekrar toplanmalarıyla sağlanıyordu. teknenin dış tarafındaysa yelpazeye benzer uçlar, su altında çerdeklerin nefes almasını sağlamak amacıyla bir havalandırma sistemi gövde üzerinde çirkin gözükmesini önlemek için dışardaki uçların gövdeye konan kuş görünümünü almasını sağlamıştı.

seyyid vehbi'nin sürname-i hümayun'da anlattığı bu mucize buluş bize osmanlılar'da denizaltıların ilk denemelerinin başarıyla gerçekleştiğini göstermektedir. dünyanın ilk denizaltısı olan tahtelbahir bilim ve medeniyet konusunda türklerin batı'dan çok zaman önce uzun yollar kat ettiğinin de bir resmidir.