bugün

2. yüzyıl başlarında anadolu' da ortaya çıkmış, ismini kurucusu montanus' tan almış bir hıristiyan hareketi.

hıristiyanlığın hoşgörüldüğü dönemden önceki zamanlarda roma imparatorluğu' nda ve diğer bölgelerde hızla yayılmış olan bu kadın peygamber hareketi iznik ortodoks hıristiyanlarınca kafir ilan edilmiş, bu nedenle de 8. yüzyılda sadece birkaç bölgede yaşar hale gelmişler.
montanus' tan sonra bu dinin en önemli iki ismi priscilla ve maximilla adlı iki zengin ve dul kadındır. montanus' tan sonra kocalarından boşandıkları bilinir.

dinin merkezi pepuza şehridir. ancak günümüzde bu şehrin nerde olduğu bulunamamış.

çok katı ahlak kurallarına sahip olan bu dinde evlilik kötü kabul edilir. çünkü kişinin saflığını ve temizliğini bozar. evliliği tamamen dışlama söz konusu değildir ama, üremek için yapılması gereken ama uzatılmaması tercih edilen bir durumdur.

inananlarının sayısının her geçen gün artması hıristiyanları korkutmuş, ekümenik konsiller tarafından sık sık kafir ilan edilip baskı görmüşler.
bu baskının şiddetine dayanamayan montanistler de kendilerini bir kiliseye kapatatıp yakarak varlıklarını sonlandırmaya karar vermişler.