la disparition

georges perec'in içerisinde e harfini hiç kullanmadığı roman. cemal yardımcı'da türkçe çevirisinde hiç e kullanmayarak takdirimizi almıştır.

kayboLuş manasına geLen fransızca keLime.. ayrıca;

georges perec'in 1969 yıLında yayımLanan muhteşem bir kitabı.. ayrıntı yayınLarı'nın bir kitabıdır.. bu kitaba mucize diyorLar.. çünkü georges perec bu kitabı yazarken fransızca da en çok kuLLanıLan sesLi harf oLan "e"yi kuLLanmadan yazmıştır.. kitabın bir başka mucizesi ise cemaL yardımcı bu kitabı "e" harfini kuLLanmadan türkçeye çevirmiştir..

ikinci dünya savaşını, anasının, babasının kayboLuşuna tanık oLan bir çocuk oLarak yaşayan yazar, hayatına damgasını vuran boşLuğu bu oLağanüstü romanında bir harfi ortadan kaLdırarak yansıtır.. ama yazar bu hüznünü çoşkuLu bir mizahLa anLatmayı başarmıştır..

La disparition; diL oyunLarı, çağrışımLarı, konusunu baş kahraman yapan kurgusuyLa bir yazınsaL başyapıt; doLudizgin hayaL gücü, insafsız mizah duygusuyLa bir soLukta okunacak bir roman oLarak kabuL görür..

ayrıntı yayınları'nın yayımlanan 400.kitabı olması sebebiyle
hazırlanan basın bülteninden kitabın tanıtımına dair bölümü aktarıyorum:
Kayboluş, ilk yayımlandığı 1969 yılından bu yana kısıtlamanın kaçınılmaz olarak yoksullaştırdığı kuru bir anlatı olarak karşılanmadı hiç! Dil oyunları, çağrışımları, konusunu baş kahraman yapan kurgusuyla bir yazınsal başyapıt; dolu dizgin hayal gücü, insafsız mizah duygusuyla bir solukta okunacak bir roman olarak kabul gördü.ikinci Dünya Savaşı'nı, anasının, babasının kayboluşuna tanık olan bir çocuk olarak yaşayan yazar, hayatına damgasını vuran boşluğu bu olağanüstü romanında bir harfi ortadan kaldırarak yansıtır. Ama daima yaptığı gibi, hüznünü coşkulu bir mizahla sarıp sarmalayarak, acı olanı gülünç, anlamsız olanı kurgusal kılarak, sıkıntılarından oyunlar çıkararak açığa vurur bu boşluğu.Bu paradoksal yaklaşım baştan sona romana sinmiştir. Bir açıdan has yazından yana olanların tad alacağı bir yazınsal oyundur bu yapıt, bir başka açıdan hoş bir fantastik komplo öyküsüdür. Bir bakıma bir tür
'roman-karşıtı' romandır. Romanın asıl baş kahramanı ortada yoktur. iki sayfada bir anıştırılmasına karşın adı dahi anılmaz. Tanımlanamayan, adlandırılamayan, var olmayandır romanın kahramanı. Ancak susarak konuşulabilir hakkında.Kayboluş, orijinal çılgınlığa layık, aslına aşağı yukarı sözcük sözcük sadık bir uyarlamayla bu topraklarda. Yazınla ilişkisini olay örgüsünün dışına taşıran, gürültünün dışında yaşayan, yüzü 'zor'a dönük has okurun karşısında.
(Ömer Faruk-Ayrıntı Yayınları)

georges perec'in 'e' harfi hiç kullanılmamış özgün romanıdır.

bir jaques perec kitabidir.ingilizceye cevrilmis bicimi ile adi "a void"dir.

jaques perec , polanya asilli bir yahudidir. ailesi fransa'ya goc etmis, babasi fransiz ordusunda gonullu iken adressiz bir kursun ile yaralanip hayatini kaybetmis.
annesi ise almanya nin fransa'yi isgalinde toplama kampi icin secilen yahudiler arasindadir ve adi bir efsaneye donusen auschwitz kampinda sabun ya da dugme yapilanlardan birisidir.
perec ise kendilerine annesi tarafindan teslim edildigi, amca ve halasinin gozetimi altinda saklanarak yahudi katliamindan kurtulur.
diyebilirsiniz ki yazarin basligi altina yazilmasi gereken bu aciklamalari neden kitap basligi altinda yaziyorsun?
perec; bu kitabi annesine ithaf eder. kitabi ozellikle kutuphaneden arayip orjinal halini inceleme sansim oldu.(fransizca) perec bu kitabinda hic "e " harfi kullanmamistir. kitabin 300 sayfa oldugunu ve fransizca da "e " harfinin ne kadar onemli oldugunu anlamak icin, soyle yuvarlak bir ifade ile soylemem gerekirse 40.000 kelime "e"harfi icerir..

"bir isaretin yoklugu , bir yoklugun isaretidir."!!!

oyle ki; kendi adi ve soyadi "e" icerir ,ayni sekilde fransizca ,anne ,baba,aile ifadeleri de "e " harfi icerir.
demem o ki, yazar kitap boyunca adeta kendi varolusunu yoksar.
isin daha ilginci cemal yardimci kitabi, fransizcadan turkceye "yokolus" adiyla cevirir ve yazarin hatirasina saygi duyarak ,cok zor bir isi basararak turkceye hic"e" kullanmadan cevirir.
kitap ispanyolcaya cevrildiginde bu sefer "a" harfi eksiktir.

georges perec'in fransızcada en çok kullanılan sesli harf olan "e" yi kullanmadan yazdığı romanın adıdır kayboluş ( la disparition ) . ardından cemal yardımcı da bu romanı "e" harfini kullanmadan türkçeye çevirmiştir.

bu kitabı yazarken yazarın yaptığı işin zorluğu gerçekten akılalmaz boyuttadır. şu kıt kanaat fransızcamla fark edebildiğim zorluklar:

présent'da herhangi bir fiili çekmesi çok zor. zira, fiillerin önemli bir kısmını oluşturan -er'li fiillerin çekiminde fiil kökünde olmasa da ilk üç şahıs ve 3. çoğul şahısın ekleri e içerir.

et, de, en, une, que gibi çok temel bağlaç ve prépositionları kullanamaz.

-ment ekinden dolayı zarf kullanamaz.

le, les kullanamaz.

participe passé'leri dolayısı ile geçmiş zamanları çoğunlukla kullanamaz. bu şekilde sıfat yapamaz(genelde).

féminin sıfatları kullanamaz.

vs. vs. vs.

helal olsun.

kitabın yazarı jaques perec ikinci dünya savaşında anne ve babasını kaybetmiş. annesi toplama kamplarında, babası ise fransız ordusunda ölmüş. o da bu kitabı yazarken, yahudileri yok etmeye çalışanlara inat, "e" harfini yok etmiş ve 300 küsur sayfalık bir kitapta bir tane bile e harfi ihtiva eden kelime kullanmamış. e harfi fransızcada en çok kullanılan harflerden biri. öyle ki içinde e harfi geçen kelime sayısı dilin yaklaşık %30'unu oluşturuyor.

kitabın türkçe çevirisini ise cemal yardımcı yapmış ve kendisi de çevirisinde içinde e harfi geçen hiçbir kelimeye yer vermemiş. işin asıl mucizevi kısmı burada çünkü türkçe'de içinde e harfi geçen kelimeleri kaldırırsanız günlük kullandığımız kelimelerin yaklaşık %70-75'ini kaybediyorsunuz.

ben demeden kendinizi tarif etmeye çalışın. ya da yazılmış bir kitabı içinde "ben, ve, sen" gibi kelimeleri ya da "-ken" gibi ekleri kullanmadığınızı düşünün.

edebiyat ne kadar eğlenceli ve ne kadar muhteşem değil mi?