yaşamaya dair son kalan inançlarımız ve umutlarımız da kaybolabilir. ama böyle bir şey muhtemel değildir.
asıl o zaman gelir dünya'nın sonu.
hayaller biterse insanlar bunalımlar yaşar ve yaşama amacını kaybeder.

(bkz: bir umuttur yaşamak)
umut etmeyi bırakma durumudur. pandoranın kutusunda kalan son şey midir? nietzsche'nin dediği gibi işkenceyi uzatır mı? bilmem ama yaşama anlam ve acı kattığı kesin.

"umut umut umut
umut insanda" demiş n.hikmet

"dünden sonra yarından önce
yaşam durur umut bitince
yaşayamadıkça özgürce
mutluluklar biter
sevsen de" diyor zuhal olcay şarkısında.

yine nazım hikmet konuk olursa evimize. bize büyük insanlık şiirini okur.

büyük insanlık

büyük insanlık gemide güverte yolcusu
tirende üçüncü mevki
şosede yayan
büyük insanlık.

büyük insanlık sekizinde işe gider
yirmisinde evlenir
kırkında ölür
büyük insanlık.

ekmek büyük insanlıktan başka herkese yeter
pirinç de öyle
şeker de öyle
kumaş da öyle
kitap da öyle
büyük insanlıktan başka herkese yeter.

büyük insanlığın toprağında gölge yok
sokağında fener
penceresinde cam
ama umudu var büyük insanlığın
umutsuz yaşanmıyor