bugün

belki de şudur;

insanın, öngörü ve sezilerine bağlı olarak kendisini konumlandırabilme becerisine sahip olması durumu.

- bir nevi, sabit fikirlinin tam tersi.
günümüz türkçesinde sabırlılık, dayanıklılık anlamında kullanılırken, kökeni ise arapça diraya olup, anlamı bilme, tanıma, farkında olmadır.

zıttını yaratmak için başına la koyunca olur size laedri (la + dirayet). (bilinmezcilik, kuşkuculuk.)

hatta biraz daha zorlasak olur size la edriyye. (agnostisizm)
Bir insan ne kadar dirayetli olduğunu ancak baskı ve acının dayanılmaz yükleri altında eti pastırmayı dönerken bile dik durabilirse ortaya çıkar.

ihtinassıratelmüstagim'deki gibi.
zorluklara dayanma gücü, direnç.
Dirayet tefsiri.