geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer

burası sakız adası;
görsel

çeşme'nin hemen karşısında.

çeşme'ye gidip kazıklanmak istemeyen türkler, buraya geçip yiyip içip eğleniyorlar.

adaya ayak bastıklarında karşılarına şu heykel çıkıyor.
görsel

konstantin kanaris heykeli...

konstantin kanaris, yunanların milli kahramanlarından biri.

sadece sakız adasında değil, tüm yunanistan'da kahraman olarak anılan bir türk katili.

kosntantin kanaris, sakız adasının kuzeybatısındaki psara adasında doğmuş bir yunanlı.
daha sonraki yıllarda yunanistan'da başbakanlık da yapmış biri...
görsel

1821 yılında başlayan yunan isyanı neticesinde yunanistan'ın bağımsızlığını kazanmasının ardından, osmanlı yönetimi altındaki ege adalarında yaşayan rumlar da yunanistan'dan aldıkları destekle ayaklandılar.

ilk olarak kuşadası'nın karşısındaki sisam(samos) ayaklandı ve ayaklanmada başarılı oldular.

sisam adasındaki osmanlı kuvvetleri bertaraf edildi, pek çok şehit verdik.

ardından 6000 sisamlı milis sakız adasına çıktılar ve burada yaşayanları isyana teşvik ettiler.
ve böylece tarihin en kanlı ayaklanmalarından biri olan sakız ayaklanması başladı.

sakız adasının bugünkü nüfusu 60 bin civarında, ama bundan tam 200 sene önce sakız adasında 80 binden fazla rum yaşıyordu.

sakız adasında başlayan isyan sonrası osmanlı, kaptan-ı derya nasuhizade ali paşa komutasındaki donanmayı sakız adasına gönderdi. sakız adasındaki isyan kanlı bir şekilde bastırıldı. (not: nasuhizade ali paşa, nasuh mahruki'nin büyük büyük dedesidir.)
görsel

osmanlı'nın kendi topraklarında yaşanan isyanı bastırması avrupalıları çılgına döndürmüştü, bunun bir soykırım olduğunu söyleyerek osmanlı'yı şiddetle kınadılar.

halbuki osmanlı isyan edenlere bir şey yapmamalı, sakız adasını da kaybederken seyretmeliydi sanırım...

her neyse, nasuhizade ali paşa sakız adasında asayişi sağlar ve bir süre burada kalır, lakin bir gece yarısı konstantin kanaris ve emrindeki yunan milisler limana gelerek osmanlı donanmasını yakarlar.
görsel

saldırıda kaptanı derya nasuhizade ali paşa başta olmak üzere 2000'den fazla osmanlı denizcisi şehit olur.
ali paşa'nın cesedi denizden çıkarılarak sakız kalesinde toprağa verildi.
görsel

işte bugün sakız adasında kaleiçinde nasuhizade ali paşa'nın da kabrinin bulunduğu bir şehitlik var.

adalılar nasuhizade ali paşa'ya "kara ali" derlermiş, burası da bunun için kara ali mezarlığı olarak anılmaktadır.
görsel

sakız adasındaki bu şehitliğimiz bugün şu halde;
görsel

işte sakız adasında nasuhizade ali paşa ve leventleri ile birlikte yatan bir de pilotumuz var.
pilot üsteğmen orhan bey...

1822 yılında şehit olan nasuhizade ali paşa ile yanyana bir pilot, ne alakası var?

alakası şu...

1. dünya savaşının sonlarına doğru, pilot üsteğmen orhan bey ve rasıdı hüseyin hüsnü, aeg-15 tipi uçağı ile sakız adası üzerinde keşif uçuşu yaparken, yunan topçusu tarafından vurulur, uçakları sakız adasına düşer, orhan bey şehit olur, rasıt hüseyin hüsnü esir alınır, lakin hüseyin hüsnü bir süre sonra kaçarak kurtulur ve çeşme sahilinde karaya çıkar.

işte sakız adası üzerinde uçarken uçağı düşürülerek şehit edilen pilot üsteğmen orhan bey de kara ali şehitliğine defnedilir.

bu arada sakız adasında yatmakta olan şehit üsteğmen orhan bey, 1915 yılında çanakkale savaşları sırasında albatros tipi uçakla komutanı ali rıza bey ile birlikte ilk havacılık zaferimizi kazanan pilotumuzdur.

nereden nereye...

sakız adasına giden türk turistlerin önünden geçtiği konstantin kanaris heykeli, nasuhizade ali paşa, onun torunu everest'e çıkan ilk türk, çanakkale savaşındaki ilk havacılık zaferimiz ve sakız'da düşürülen uçağımız...

geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer...

#tarih