kutadgu bilig

"diğer bir toplumsal katman da bilginlerdir, ki bilginlerin bilimi toplumun yolunu aydınlatır. bilginleri pek çok seviniz ve onlardan saygıyla söz ediniz, az ya da çok, onların bilgilerini öğreniniz.

yararlı ya da zararlı şeyleri birbirinden ayırt ederek, doğru ve temiz yolu tutan kimseler, bilginlerdir. olanakların ölçüsünde, bilimleri öğreniniz, bilginlere iyilik ediniz ve yardımda bulununuz, onlara dil uzatmayınız . . .

yeryüzünde bu bilginler ve felsefeciler (düşünürler) olmasaydı, ekilmiş olsa dahi yerden yiyecek çıkmazdı . . . bir de doktorlar, hekimler, tabipler katmanı, gökbilimciler katmanı vardır. bunu öğrenmek için geometri okumalısın, ancak ondan sonra sana sayıbilimin kapısı açılır.

çarpma ve bölmeyi öğren, onda birleri öğren, bu "kamil insan" için çok iyi bir sınavdır, bunu yap, sayıların karesini ve karekökünü iyice öğren, bunları öğrendikten sonra sayı köklerini ele al, toplama çıkartmayı öğren, alan ölçümlerine geç, cebir ve denklemleri oku, bir de euklides'in kapısını iyice çal.

gerek dünya işi, gerek ahiret işi olsun, inan ki bilgin bunları sayı bilimi, aritmetikle birbirinden ayırıp saptar. aritmetik, sayıbilim, matematik bozulursa, dünya ve ahiret işi de onunla birlikte bozulur . .

her türlü iyi söz kitaplarda bulunur; yazılmış olan söz unutulmaz kalır. yazanlar kitapları yazmamış olsalardı, bu felsefe ve bilgileri biz nasıl öğrenebilirdik?
bilginler ve felsefeciler yazıp bırakmamış olsalardı, bizden önce yaşayanlardan kim söz edebilirdi?

hangi işte akıl (us) önayak olursa, o iş başarıyla sonuçlanır. insan aklını kullanır ve işine bilgi ile başlarsa, giriştiği tüm işlerde başarıya ulaşır. insanda us (akıl) ile birlikte bilgi de bulunursa, o bilgisiyle her işte başarılı olur. her işe bilgiyle başlayınız ve ona göre davranınız. işi us (akıl) ile anlayınız, bilgi ile biliniz. insan amacına usla (akılla) ulaşır; önce bilgi edininiz, iyice kavrayınız, sonra işe girişiniz.

yazmalı, okumalı ve başkalarının dediklerinden yararlanmalıdır, kişi böyle bilgin olur. çok kitap okumalı, konuşmayı bilmeli, şiirden anlamalı, şiir yazmalı, gökbilimden, tıptan anlamalı, aritmetiği ve geometriyi kavramış, alan ölçümü bilimini bilmelidir.

yabancı dilleri öğrenmeli, yabancı yazıları bilmelidir. içki bilginin ve usun (akılın) düşmanıdır.