aleksandr soljenitsın

anti-sovyet propaganda yaptığı gerekçesiyle sekiz yıl çalışma kamplarında mahkum edilen, nobel edebiyat ödüllü rus yazarın ideoloji ile ilgili yazdıkları;

ideoloji eleştirel aklı ortadan kaldırarak fanatizme açar kapıyı. Sürekli haklı olmak ve geleceğe dönük kehanetlerde bulunmak bu davaya hizmetin birinci şartıdır. ideoloji sayesinde zalim yaptığı zulmü aklar. Hem kendi gözünde hem de etrafındakilerin gözünde. Artık zalime eleştiri yapılmaz, lanet okunmaz. Bunun yerine iltifatlar yağar. ideoloji sayesindedir ki Engizisyon mahkemesi sırtını Hristiyanlığa dayamıştır, istilacılar vatan sevgisinden dem vururlar, sömürgeciler uygarlık götürdüklerini iddia ederler. Naziler zulümlerini ırk uğruna yaparlar, Jakobenlerse eşitlik, kardeşlik ve gelecek kuşakların mutluluğu uğruna...

Eğer bir gün cebbar bir iktidar tarafından köklerimizin sökülmesini istemiyorsak, herkes kendi kendini frenlemeyi öğrenmeli. insanların özgürlüğü etrafındakilerin iyiliği için kendini sınırlamaktır.