ruslar

Tarih boyunca guclu ve yenilmez olmayi her zaman basaramamis hatta devlet bile olmayi bile cok gec basarabilmis kavim. 9. yuzyilda iskaninavlarin, 13. yuzyilda mogollarin isgaline ugramis, mogol isgali altinda yaklasik 300 yil kalmis, ancak 15. yuzyilda merkezi bir devlet kurabilmis, dunya siyasetinde adindan bahsettirmeye ancak 18. yuzyilda baslayabilmistir. Napoleon ve Hitler'in sonunu getirmesi kendi gucunden cok avrupanin o donemki siyasi konjonkturune ve ulkenin fiziki kosullar nedeniyle zaptedilmesinin zorluguna dayanir. Sovyet doneminde hizli bir kalkinmaya girmis, ancak guclu devlet olma ihtiyacindan oturu oligarsik yapiya teslim olmus, komunizm acisindan tam bir hayal kirikligi teskil etmis bir duzen yerlestirmistir. Glasnost ve perestroika ile baslayan ve sovyet rejiminin yikilmasi ile devam edip gunumuze kadar gelen donemde ayni basiretsiz siyasetin sahnesi olmus, sadece kendini degil, tum dunyayi krize sokan ekonomisini kisa zamanda sahip oldugu dogal kaynaklar ile tekrar ayaga kaldirabilmis, dis politikada guc olmaya devam edebilmis olmasina ragmen; ic politikada eski oligarsik duzeninden temellerini alan ve ozgurluk, demokrasi, insan haklari acisindan korkunc kayitlara imza atmis bir devlet duzeni insa etmistir.

Cok milletlilik ve fakirligin beraber yasandigi her ulke gibi irkciliga sahne olan bir ulkedir. Neo-nazi hareketi Almanya ve Avusturya'daki orneklerinden cok daha gucludur. Bir senede sadece moskova'da onlarca insan sadece yabanci olduklari icin oldurulebilir. Beyaz irkin ustun olduguna ve rusya ananin kara kafalilardan kurtarilmasi gerektigine inanan bu ugurda adam oldurebilen issiz ve kalifikasyonsuz dolayisiyla da ac ve nefret dolu neo-nazilerin yani sira ortalama rus insani, sadece rus olmakla ustun olduguna inanir. Bu inanci da ne sanata ne de bilime dayandirir.

Bencillik ise komunist sistemin kotu uygulanmasinin getirdigi hastaliktir. Devlet ve halk oylesine buyuktur ki birey hem devlet hem de halk kavramini anlamakta ve icsellestirmekte gucluk ceker. Ornegin hersey herkesindir ama elini cabuk tutan herseyden payini tutmayana gore daha cabuk alir. Iscinin calistigi fabrikadan birseyler asirmasi yani ali baba gayet dogaldir, Rusya'da is yaparken ambarinizi cok ciddi sekilde denetlemeniz gerekir. Mal calani cezalandirilmak uzere polise sikayet etmek istediginizde, polis bunun normal birsey olduguna ve alanin hangi amacla aldigi mechul oldugu icin hirsizligin tespit edilemez olduguna sizi ikna etmeye calisir. Sermaye ve mulkiyet anlayisi gelismedigi gibi yasanilan yoksulluk ve yoksunluk yuzunden tamamen silinmemistir de. Ozel sirketin binasi, malzemesi, parasi herseyi vardir, ama bireyin hicbir seyi yoktur, birazcigini birey almis olsa bunun ne sakincasi vardir? Ayni tavri burokraside de gorursunuz. Rusya'da faaliyet gosteren sirketler, butcelerinde rusveti de dikkate almak ve butce kalemi acmak zorunda kalirlar. En cozulemeyecek dediginiz sorunlar rusvet ile cozulebilir. Hatta mahkemeler ve resmi yerel idareler tarafindan sirf rusvet sebebi olsun diye problem yaratilir. siz efendi efendi faaliyetinizi surdururken, lokal idare dogru olmayan bir gerekceyle size dava acar, faaliyetinizi durdurur. Olan biteni anlamaya calistiginizda bunun sadece rusvet almak icin bir tuzak oldugunu, bir ust makamin incelemesi sonucunda verilen cezanin haksiz oldugunun anlasilacaginin kesin oldugunu ama sizin faaliyetlerininizin durdurulmasina o kadar sure tahammul edemeyeceginiz icin istenen rusveti vermeye razi olacaginizin hesaplandigini gorursunuz. Bencilligi insan iliskilerinde de gozlemlemek cok kolaydir. 18 yasindaki kiz cocugu cocuk dogurur, cocugu annesine yani babuskaya teslim eder ve kendisi baska bir yerlerde gene eski hayatini yasamaya devam eder. Evlilik duzenine tahammul edecek kadar bile baskasini dusunme yetenegi tuketilmistir. Erkekler cogunlukla bencilligi hastalik derecesine tasimistir, bir iki ay calisir, 3 ay calismaz, icki icer, kadina para bulmasi icin baski yapar, ev ve aile ile ilgili en ufak bir sorumluluk almaz. Bencillik toplumsal alanda her turlu iliskiyi egemenligi altina almistir. Sokakta dusup bayilsaniz, yaniniza kimse yardima gelmez, zira uzerinden silindir gibi gecilmis bir parti iktidari tecrubesi yasamis bu halk, kimse ile ugrasip da basini belaya sokmak istemez. Zaten cok cok sarhos olup sizdiginizi dusunur, ne de olsa devletin polisi vardir bu islerle ilgilenmek icin. Fakat o polislerin sokaklardan topladiklari sarhoslara -ki sayisi hic de az degildir- darp uyguladiklari, paralarini gaspettikleri hatta tecavuz ettikleri nedense hic dusunulmez. Rusya'da devlet de bencildir, kafasina gore kanun cikarir, altyapi hazirligi yapmaz, gecis donemi gereksizdir, yap denildiginde hersey yapilabilmelidir, boylece devlet sosyal ve ekonomik hayati zora sokar.

Bilim rusya'da hala ilgi goren bir ugras olsa da yeniliklere kapalidir, bilim alaninda da hastalikli bir milliyetcilik kendini gosterir. Uluslararasi kabul gormus uygulamalar ve standartlar israrla reddedilir, kohnemis snip'lere bagli imalatlar yapilmaya devam edilir. Rus'un rus olmayan bilime tahammulu yoktur. Sanat ise gunumuzde klasik sanatin takibinden oteye gecmez, 18. yuzyilda baslayan Rusya'nin altin cag donemindeki fransiz etkisi altinda kalmis edebiyat, muzik ve mimarinin otesine gunumuzde de gecilememistir. Spor ise her zaman insanlari oyalamanin iyi bir yolu oldugundan Rusya'da desteklenir.

Tum bunlar yillar suren rus edebiyati ve siyaseti takibi uzerine 2 yillik Rusya tecrubesi ile edinilmis gozlemlerdir.