trablusgarp savaşı

osmanlı nın yenilerek trablusgarp ı da kaybettiği savaştır.çarpışmalar açısından o kadar da önemli değildir çünkü zaten osmanlı nın bölgedeki 8-10 bin kadar askeri italyanlarca kolaylıkla yenilgiye uğratılmış,direnişi ateşlemek için giden subaylara da yerel halktan yalnızca belli kesimler yardım etmiş,italyanlar kıyı kesimi alırken osmanlı da iç kesimde kalmış,savaş tıkanmıştır.balkan savaşının çıkması sebebiyle osmanlı barışa yanaşmış,bu savaş nedeniyle osmanlı yemen isyanıyla fazlasıyla uğraşmıştır.ayrıca ittihat yönetimi savaşı olabilecek en berbat şekilde yönetmiştir.mustafa kemal paşa nın da en karizmatik olduğu* savaş olup derne cephesine komuta etmiştir büyük bir başarıyla.

savaşta önemli noktalar italya nın çanakkale boğazına saldırması üzerine osmanlı nın boğazları kapaması ve büyük devletlerin her iki devleti birden azarlaması üzerine yeniden açması,uçakların ilk kez kullanılması,bombardıman ve yer belirlemede etkin rol oynayışı,osmanlıların uçaklara ilk kez yerden ateş açmasıdır.ayrıca burada gördüğü uçakların enver paşa nın uçaklara olan ilgisini artırdığı kanısındayım.

osmanlı'nın ordu gönderememesi üzerine, enver paşa, mustafa kemal paşa (o zamanlar paşa değillerdi) gibi subayların bingaziye giderek, 60 bin kişiyi silahlandırmaları ve savaşa hazırlamaları ile yapılan savaştır. derne, tobruk ve bingazide çok başarılar elde etmişlerdir ve neredeyse savaşı kazanmak üzerelerdir; ancak bunu fırsat bilen balkan devletleri osmanlı'ya saldırmış ve osmanlı trablusgarp'ı gözden çıkararak subaylarını geri çağırmıştır. isviçre'nin uşi kentinde antlaşma imzalanmış ve savaş bitmiştir. neredeyse aldığımız bir savaşı, masa başında kaybettiğimiz yegane savaşlardan birtanesidir.

sömürgecilik yarışında ben de varım demek isteyen italyanın tarablusgarpı ve bingaziyi işgal ettiği mustafa kemalin ve enver paşaların yerli halktan direnişi organize ettikleri ouchy antlaşması ile son bulan kırım savaşı ile birlikte masa başında kaybedilmiş olan savaştır.

osmanlı yönetiminin gazeteci kılığında gönderdiği ,rauf orbay, fethi bey, enver paşa ve mustafa kemal'in önce halkı ikna ederek sonra da cenk meydanında kazandığı ama osmanlının masada uşi antlaşması ile kaybettiği savaştır. bugünkü 12 adaların yunanistana ait olmasının sebebidir. bm'nin bile çözemediği ege sorununun ve gelecekteki olası savaş nedeninin temelinde yatan gerçek budur.

1911'de yuapılan bir savaştır. savaşın nedenleri:
birliğini geç kuran italya'nın sömürgecilikte geç kalması (1870).
italya'nın 1896'daki habeşistan başarısızlığını telafi etmek istemesi.
bölgenin italya'ya yakın olması ve yer altı kaynakları bakımından zengin olması.
osmanlı devleti'nin buraları koruyacak güçte olmaması.
italya'nın avrupa devletlerinin onayını alması.

mustafa kemal isminin tarihte ilk defa bu savaşta yer aldığı olaydır.

italya'nın yıllar öncesinden beri güttüğü emelllerinden birini gerçekleştirmek için punduna getirmeyi başardığı noktada osmanlı devleti'nin elinde olan trablusgarp'a 1911'de saldırmasıyla başlayan savaştır.osmanlı devleti'nin çaresizlikler içinde eyalete giden subaylar ve yerel kuvvetler eliyle savunmaya çalıştığı eyalette italyanlar kıyı bölgelere çıkmış ama içerilere geçememiştir. deniz kuvvetleri üstünlüğüyle çanakkale boğazı çevresini ablukaya alan ve 12 adaları işgal eden italya, balkan savaşı başladıktan sonra osmanlı devleti'nin savaşı daha fazla sürdürememesi sonucunda, 1912 yılında, uşi anlaşması ile trablusgarp ve 12 adaları osmanlı devleti'nden almıştır.

italya'nın bu işgali ne kadar önceden planladığı ve yol yapmaya çalıştığı konusunda incelenebilecek kaynak için,

(bkz: büyük sahra da türk fransız rekabeti 1858 1911)

ilk kez uçakların savaş aracı olarak kullanıldığı savaştır.

italyanın sömürge arayışlarının sonucunda osmanlı ve italya arasında çıkmış savaştır.

imparatorluk yönetme nedir öğrenemeyen ittihat ve terakkinin eski gerilla; şimdiki diplomatlarının, meşrutiyet sonrası ne yapacağanı bilemeden ellerinde buldukları; doğmuş bebektir.

anlayamadığım bir şekilde mustafa kamal in zaferi gibi lanse edilen büyük bir askeri başarısızlık ve hezimettir.

öyle ki trablusgarb savaşı'ndan sonra uşi antlasmasiyla bu topraklar italyaya bırakılıyor!

madem ortada bir zafer var bu toprakların italyaya terk edilmesi ne kadar mantıklıdır?

muasır medeniyetler seviyesine geçmek için yapılan gizli bir plan mıdır yoksa?

Osmanlı Devleti 20. yüzyıla girdiğinde dünyanın hem siyasi hem de ekonomik dinamikleri hızla değişiyordu.19.yy dan itibaren sömürgeci devletlerden korumaya çalıştığı topraklar gittikçe azalmaktaydı.Cezayir,Tunus ve Mısır'ın kaybının sonrasın da henuz sıyası bırlıgını yenı saglayan italya ,Osmanlının Afrikada kalan son toprağı tarblusgarp'a göz dikmiştir.ordu ve teçhizat bakımından güçlü olan italya Trablusgarp ve bingazi sancagını 4 ekım 1911 ayında işgale başlamıştır.Mustafa Kemal,enver bey,ali fethi bey gibi genç ittihatçi subaylar uzun süre burda dırenmişlersede balkan savaşlarının başlamasıyla geri dönmek zorunda kalmışlardır.trablusgar yapılan Uşi antlaşmasıyla italyanlara bırakılmıştır.Mustafa Kemal'in kılık değiştirerek katıldığı bir savaştır.bu gün o topraklardan çıkalı tam 100 yıl olmuş olsada şuan arap baharı dıye adlandırılan ve dunya dış politikasının gundemını oluşturan durumda Türk Dünyasının da gözü üstünde. ne yazık kı bırzamanlar osmanlı toprağı olan kuzey afrıkada sonucu öngörülemeyen bir süreç işliyor.

atatürk ün büyük vatan sevgisiyle aldığı büyük sorumluluktur. mısırı kaybettiğimizden trenle kaçak olarak trablusgarp a giden bir kaç subay hiç osmanlı askeri götürülemediğinden yerel halkı örgütleyerek kazandıkları savaştır.

italya'nın yıllardır trablusgarp'ı ele geçirmeye yönelik olarak güttüğü emelleri fiiliyata dökmesiyle ortaya çıkan savaştır. neticesinde trablusgarp ve 12 ada osmanlı devleti'nin elinden çıkmıştır.

(bkz: büyük sahra da türk fransız rekabeti 1858 1911)

italya'nın 19. yüzyıl sonlarından beri güttüğü trablusgarp üzerindeki emperyalist emellerini hayata geçirmek için kullandığı savaş.

1911-1912 yılında Osmanlı ve italya arasında olan bir savaştır. rodos adasını ve 12 adayı kaybettiğimiz savaştır.

italya, 19. yüzyılın sonlarınadoğru, bugün Libya adıyla anılan Kuzey Afrika'daki Trablusgarp ve Bingazi'yi ile geçirmeyi planlamıştı. O dönem ingiltere Mısır'a, Fransa da Tunus'a hakim olmuş, italya da gözünü Trablusgarp'a dikmişti. italya, ingiltere ve Fransa'yla yaptığı gizli ve açık anlaşmalarla Trablusgarp'ı işgal onayını aldıktan sonra, 29 Eylül 1911'de Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti. 5 Ekim 1911'de Trablus'a asker çıkardı. 20 Ekime kadar peş peşe Tobruk, Derne ve Bingazi italyanların eline geçti. Osmanlı ordusunun genç subaylarından bir bölümü Trablusgarp'ı savunmak için gönüllü olarak Mısır, Tunus yoluyla cepheye gittiler. Binbaşı Enver Bey, Kolağası Mustafa Kemal, Fuat Bey (Bulca), Nuri Bey (Conker), Fethi Bey (Okyar), Albay Neşet Bey bu subaylar arasındaydı. Enver Bey, Trablus'ta yerli Arapları teşkilatlandırarak savunmaya katılmalarını sağladı ve Askeri birlikleri üç komutanlığı ayırdı.
Trablus Komutanlığı : Kurmay Albay Neşet Bey
Bingazi Komutanlığı : Kurmay Binbaşı Enver Bey
Derne Komutanlığı : Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal

Seyahati sırasında binbaşılığa yükselen Mustafa Kemal, 8 Aralık 1911'de Trablusgarp'a geldi. 22 Aralıkta Tobruk Savaşı'nı kazandı. Derne'de 16/17 Ocak 1912 taarruzunda gözünden yaralandı. Bir ay hastanede tedavi gören Mustafa Kemal, 6 Mart 1912'de Derne komutanı oldu. Derne'de başarılı savunma muharebeleri yaptı.

Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşı'nın çıkması üzerine 15-18 Ekim 1921 tarihleri arasında, Osmanlı-italyan delegeleri arasında imzalanan Ouchy (Uşi) Barış Antlaşması ile sona erdi. Antlaşmaya göre Trablusgarp ve Bingazi tam bir italyan sömürgesi oldu. italya bununla da yetinmeyerek, 5 Kasım 1911'de Trablusgarp ve Bingazi'yi topraklarına kattığını dünyaya duyurdu. Gönüllü subaylar Balkan Savaşında görev almak üzere istanbul'a döndüler.

şu anda ülkeyi yöneten kadronun tepeden tırnağa tamamının bilmedği ve

"la gahzii değealkhi o adam nirde savaşmışş?" dediği savaş.

mustafa kemal uçak bombasıyla yaralanıyor. hatta gözlerinden birini kaybediyor. (görme duseyi dusuyor ve haraket etme kabiliyeti sıfıra iniyor) yani bildiğiniz sapına kadar gazi oluyor.

atamızın kahramanca dövüştüğü bir savaştır.

eh, kimisinin hayatta yaptığı son dürüst iş sucukçu muhasebeciliği, kimisinin yaptığı ise anayurttan binlerce km ötedeki vatan toprağını bile savunmaktır. kimisi gençliğini savaş meydanlarında geçirir, kimisi askerliğini kantinci olarak yapar, oğlunu askerden kaçırır, bedelli askerlik çıkarır... herkes tıynetine uygun olanı beğenir.

italyanın trajikomik oniki adalar macerasını başlatan savaş.

1911-1912 yılları arasında Osmanlı imparatorluğu ve italya Krallığı arasında geçen bir savaştır.

Ulu önder mustafa kemal ve enver paşa'nın üstün gerilla taktiğiyle italyanları püskürttüğü savaş.Balkan savaşı çıkmasa tamamen yenilecekti italyanlar.Bu savaştan sonra ikiside inanılmaz yükselişe geçti.

görsel
Mustafa Kemal'in tobrukta italyanların eline verdiği savaş.

Birçok açıdan ilklerin savaşıdır ilk keşif uçuşu ve ilk fotoğraflı keşif uçuşu bu savaşta yapılmıştır hava gemilerinin hafif savaş ve bombardıman uçaklarının ilk kullanıldığı savaştır uçak düşürülen ilk savaş olduğu gibi italyanların teknolojik ve sayısal üstünlüğüne rağmen pratikte kaybettiği fakat teoride kazandığı savaştır kıyı şeridini ele geçirseler de mutlak kontrolü sağlayamışlar ve sürekli türklerin vur kaç taktiği sonucu hırpalanmışlardır türklerin başarılı savunması sonucu kıyıda sıkışıp kalan italya savaş bölgesini genişletmiş türkiyenin elinde bulunan 12 adaları işgal etmiş ve çanakkale boğazını taciz etmiştir bunun sonucunda türkiye boğazları kapatmış fakat ingiltere ve rusyanın ticari kaygılarından dolayı iki devlet azar yemiş ve türkiye boğazları açmıştır savaş alanı sadece libyayla sınırlı kalmamış kızıl deniz ege denizi ve doğu akdenize de sıçramıştır türkler zafere yaklaşmışken balkan savaşları patlak vermiş ve türkiye barış imzalamak zorunda kalmıştır uşi antlaşmasıyla büyük bir diplomatik hezimetle savaşı kağıt üzerinde kaybeden türkiye savaş sonunda trablusgarp sirenayka(bingazi) ve fizan bölgelerini italyaya bırakmış böylece türk afrikası tamamen haritadan silinmiştir.

savaştan 3yıl önce de trablusgarpta yerli libya aşiretleri isyan başlatmıştı ve şehir onlar tarafından ele geçirilmişti. isyanı yatırması için mustafa kemal atatürk gönderilmiş ve başarılı olmuştu. libyada osmanlının durumu anlayacağınız iyi değildi, trablusgarp savaşı başladığında da osmanlının ora gidecek hali yoktu. atatürk, nuri ve fuat trablusgarpa gizli yollarla gitmiştir. atatürk gazeteci kimliği ile takma adla trablusgarpa gitmiş. 20bin gönüllü+ 8bin osmanlı askeri tüfeklerle, topu savaş uçakları olan 150bin italyana karşı kahramanca mücadele etmiştir. tarihte ilk düşürülen savaş uçağı olayı da trablusgarp savaşında yaşanmıştır. türkler tüfekle italyan savaş uçağını düşürmüşler.

atatürkün sol gözündeki şehlalığın nedeni de bu savaştır. ataürk bir avuç adamla kasrı harunu ele geçirmeğe çalışırken italyan uçaklarının attığı bombalar sonrası yıkılan sütunlardan bir taş atatürkün gözüne çarpmış ve sol gözü zarar görmüştür.