readyboost

windows vista ile gelen yeni bir özellik. olayın özü şudur:
elimizdeki usb 2.0 arabirimini kullanan flash bellekleri "ram" olarak kullanmamıza yarar. ancak veri transfer hızının 2,5 mb/sn - 4,5 mb/sn arasında olması gerekiyor. yani 2 gb'lık bir flash bellek aynen 2 gb'lık ekstra ram olarak kullanılabiliyor. Bu özelliği kullandığınızda gözle görülür şekilde performans artıyor. velhasıl güzel bir özellik. ram almak yerine flash bellek al.

Ancak yeni mi? hayır!

Zira bu özellik linux'da uzun süredir vardı biraz farklı biraz değişik olarak. Flash belleği virtual memory olarak mount edebiliyordunuz, fakat sorunlar vardı: flash belleği çıkardığınız zaman sistem adeta dağılıyordu. Fakat flash belleği çıkarmadığınız sürece sorun olmuyordu.
Ha ne oldu, şahsi kanaatimce microsoft esinlendi ve güzel bir şekilde oturttu sistemi.

Bir de deneme:
http://video.google.com/v...mp;q=readyboost&hl=en

windows vista ile hayatımıza giren yeni bir yanlış anlama. yanlış anlayış, tamamen indirgeme alışkanlığından ileri geliyor.

yazılımlar hafıza denen ve genellikle hızlı erişilebilen kayıt alanlarına ihtiyaç duyarlar. ideal olarak hafıza üniteleri işlemci ile aynı ya da yakın hızlara sahip olmalılardır, bu yüzden de sistemin en pahalı parçalarındandır. ram adı verilen bu ürünler düzenlerine göre farklı farklı isimlendirilirler. edo, sd, ddr gibi.

pahalı oldukları için genellikle diğer hafıza ortamlarına nazaran kısıtlı miktarda bulunan ramler, yapılan işlemlerin ihtiyacını karşılayamadıklarında işletim sistemleri çözüm arayışlarına girer ve performansı düşürmek adına bu ihtiyacı hard disk sürücülerinde oluşturdukları geçici bellek dosyaları (pagefile) ile giderirler.

hard diskler ramlere göre hem çok zayıf bir genişlikte (0.08gb/s), hem de çok yavaş erişim hızına sahip parçalar olduklarından, sistem hard disk'le bellek operasyonu gerçekleştirirken gecikmeler ve takılmalar yaşar.

readyboost ise bu alanda hantal hard diskler yerine çok yüksek bir rastgele erişim hızına sahip, ancak transfer genişliği bakımından hard disklerden zayıf (0.02gb/s) ama gittikçe ucuzlayan usb belleklerin sistemin geçici dosyalarını kabul edecek şekilde kullanılmalarını sağlar. sistem ufak bellek parçalarını- çok hızlı bir biçimde erişebildiği usb belleğe kaydederek önceki senaryoya göre daha yüksek bir bellekleme hızına sahip olur.

readyboost, özellikle tekrarlanan program kullanımlarında, örneğin web tarayıcısının, ortam oynatıcısının, dosya yöneticisinin ya da tüm olarak bilgisayarın yeniden başlatılma veya kapatıp açılma gibi tekrar eden kullanımlarında gerekli belleklemenin elektriğe bağımlı olmadan ve eylem sıklığıyla göreli bir kalıcılıkla flash belleğe aktarılmasına ve her defasında bir öncekinden daha hızlı gerçekleştirilmesine yardım ediyor. yani bilgisayarınızın birkaç dk'da tamamen açılması, programların, mesela photoshop'un belki ilk defada değil ama ikinci ya da üçüncü defada çok daha hızlı çalışır hale gelmesi, bu özellik sayesinde mümkün olabiliyor.

usb bellekler windows vista yüklü bir sisteme takıldıkları anda winsat adlı, vista ile gelen bir ölçüm programcığı tarafından anlık yazma ve okuma testlerine tabi tutuluyorlar. bu testlerde bellekler en az 4kb'lık rastgele hücrelerde 2.5mb/s okuma hızına ve 512kb'lik hücrelerde de 1.75mb/s yazma hızına sahip iseler readyboost'a uygun olarak nitelendiriliyorlar.

ilgili testleri komut penceresine
"winsat disk -read -ran -ransize 4096 -drive <sürücü adı: e, f, g gibi.>"
"winsat disk -write -ran -ransize 524288 -drive <sürücü adı: e, f, g gibi.>" komutlarıyla gerçekleştirebilirsiniz. birinci testin sonucu 2.5mb/s'den, ikinci testin sonucu da 1.75mb/s'den yüksek ise ve birkaç ek şart daha sağlanıyorsa, aygıtlarınız readyboost'a uygun demektir.

bu ufak yazıyı bitirmeden önce, readyboost'un "ram yerine usb bellek" gibi bir şey olmadığını tekrar hatırlatıp; sadece, usb belleklerin çok hızlı erişilen disk hafızaları olarak kullanılmalarından ibaret olduğunundan tekrar bahsetmezsem olmaz sanırım.

o kadar yazdık ama değil mi. okuyun canım.

(bkz: bigboy)

windows'un yillardir yava$liginin nedenlerinden olan virtual memory ve page filein hard disk uzerinden alinmasiyla biraz daha hizlanmasi anlamina gelen teknoloji. bu $ekilde hem hard diskin ustundeki fazla yuk kalkmi$ olur hem de ram'in yetersiz kaldigi durumlarda windows mavilere burunmemi$ olur*
bu teknolojiyi olmasi gerektigi gibi kullanabilecek olan donanimlar $u an biraz pahali oldugundan bir sure sonra yayginla$masi beklenmektedir.

sandisk, toshiba, kingston, twinmos markalarinin eski oldugu gibi yeni modellerinin de desteledigi ozellik.
tek yapilmasi gereken bellegi taktiginiz zaman otomatik kullanma ekraninda kar$iniza cikan "sistemimi hizlandir" secenegini tiklamak. eger flash belleginiz readyboost destekliyorsa sizden alan ayirmanizi vs. isteyecektir, desteklemiyorsa da size bunu uygun bir dille anlatir*.
bunu deneyip onayini aldiktan sonra, sirf kutusunda/paketinde readyboost ambelmi var diye fazladan gecirilmeye cali$an 5-10$ parayla gidip kebap yiyin sevmiyorsaniz pide, lahmacun hatta gidin hamburger yiyin.

readyboost ayarlarini yaptiktan sonra bilgisayari bi sure biziklayin, genelde cok kullandiginiz programlari acin kurcalayin. gerekli olan veriler bellek uzerine yazilsin ki ileride kullandiginizda bi boka yarasin ozellik.
ozellikle acili$ suresindeki kisalma insani rahatlatiyor, bi ferahlik hissi veriyor.

edit: yazma/okuma hizi du$uk flash bellek kullanmayin zira malliktan oteye gitmeyecektir. sistemi inanilmaz yava$latir sonra durduk yere bana kufur edersiniz, kufur kaldiramadigimdan problem ya$ariz, kasli ve kuvvetliyim, s.kertirim, ona gore..

birçok flashdisc'in desteklediği söylenen, fakat yine birçok flashdisc üreticisi markanın kendi internet sitelerinde ya da dergilerde yaptıkları duyurulara göre sadece readyboost için yükseltilmiş özel modellerinin tam olarak destekleyebileceği özellik. bu özel readyboost flashdiscleri neredeyse hiçbiryerde yok ve birçok ana bayi bu modellerin türkiye'ye gelmeyeceğini söylüyor. vista'nın kendisi gibi, öylece ortada kalmış muhteşem düşünülmüş olmasına rağmen kullanışsız vista özelliği...

bakkaldan usb bellek alan yurdum insanının işine yaramayacak bir özellik. bir de, nasıl oluyorsa usb belleklerin "hücrelerini" öldüren özellik.

inceleyelim;

-gidip "iyisinden yüespi versene usta" diye usb bellek alırsak bu özellik çalışmaz. 2.5mb/s okuma 1.5 mb/s yazma hızına sahip olmayan herhangi bir usb bellekte çalışmaz. "nerden bulayım ben onu" demeyin, hiçbir halt bulamazsınız siz. ben bulayım alın;

http://www.bimeks.com.tr/...5:1021:1020&ref=007.1

-usb belleklerin hücreleri olmaz. ram belleklere sahiptirler. bu aksam, çoğu üretici tarafından ömür boyu garanti altına alınmıştır.

haydi size hayırlı tıraşlar.

vista'nın çoğu kişi tarafından yanlış anlaşılan özelliği.

sanıldığı gibi usb belleği ram gibi kullanıp, ikinci bir raminiz varmış gibi performansı arttıran bir özellik değildir.
örneğin; 2 gb rami olan bir bilgisayara 2 gb'lik usb bellek ile destek yapıldığında raminiz 4 gb olmuyor ya da 4 gb performansı almıyorsunuz.
eee madem ramimiz yükselmiyor, bir işe yaramıyor mu bu özellik diyeceksiniz; yarıyor elbette.
ram'in zorlandığı anlarda bir ek kuvvet gibi ramdeki dosyaları kendi belleğine almak* suretiyle ram'den aldığınız performansı arttırmaktadır.

usb belleğinizin kullanmak istediğiniz miktarı boyutunda bir dosyayı usb belleğinizde oluşturan ve gerekli işlemleri bu dosya içerisinda yapan bir hizmettir. yani usb belleğinizi açıp "bu ReadyBoost dosyası ne lan!" diye şaşırmayın. "oha hem de 3 gb lan!" hiç demeyin.

kısacası; çok gerekli olmasa da rame ufak bir destek fena olmazdı diyenlerin imdadına yetişen vista hizmeti.
gerekli midir; hayır...

windows 7 ve 1 gb rame sahip bilgisayarımda firefoxda ciddi bir hız artışı gösteren özellikdir. 10 mbit fiberoptik bağlantım olmasına rağmen resimleri ve bazı sayfaları açarken bir yavaşlık vardı. şimdi yok oldu.

kısacası bu işlem page file cacheini usb bellek üzerinde yaratmaya yarar. ne ramde tutulan bilgileri tutar ne page fileı. yani usb belleiği ram olarak kullanmaz. çalışan bir bilgisayarda rami çıkardığınızda olan şeyler usb readyboost ile çalışırken çıkardığınızda olmaz.

peki ne yapar, şöyle anlatayım herkesin anlayacağı şekilde, harddisklerde sektörler vardır. bu sektörler ard arda sıralıdır. bu sektörlere bilgiler yazılır ve okunur. harddiskler bunları okuma konusunda muhteşemdirler. bu işe sequential reading denir. sıralı okuma. oysa ramler böyle değildirler. ramler parçalıdırlar. bu parçalara bilgiler yazılırken x y polarizasyonunda navige edilerek yazılırlar. bu ise o an çalışan programların o anda istediği miktarda alanın onlara teslim edilmesi ile yapılır. ama bu alanlar hafızadan yani ramden bloklar halinde açılırlar.

şimdi bir program çalışıyor. önce 100kblik yer istedi aldı. o sırada bir başkası da 10 kblik yer istedi aldı. ilk program bir 20kblik yer daha istedi. şimdi ram bunu okuyacak sonra tarayacak bakacak 20kblik boş alanlara. buldukları arasından tekrar eleyecek en küçük 20kb koyabileceği arrayi arayacak çünkü bloklardan bir tanesinin atıyorum 1000kblik bir blogun ortasına koyar ise 20kbyi o zaman o bloga başka bir şey koyamayacak. neyse buldu kullanıyor diyelim. nereye koydu bu 20kb yi. bilemiyoruz ama 100kbnin hemen arkasına değil. yani veri sıralı değil artık. işte ram bunu süper yapar. yani random access olayını, rastgele erişimi. zaten ram de random access memorynin kısaltması.

işte bunlar olup biterken o bloklarda taşma olur ise, boş alan kalmaz ise vs işletim sistemi paging yapar ve harddisk üzerinde yarattığı bir swap alanına memory allocate etmeye başlar. rami rahatlatayım diye ama hard disk üzerine bir kısmı ram gibi kullanır bloklama yaparak, ne yazık ki hard diskler sıralı okumayı yaptığı derecede başarılı değillerdir rastgele erişimde. bu sebeple de hep sorun olur.

readyboost ise, bu işi biraz da usb belleğe kaydırmak gibidir ama tam değildir çünkü, yaptığı page file cacheini saklamaktır sadece. yani ulaşmak istediğinde ulaşamayacağına inandığı kısmını saklar sadece.

bu usb yi ne page filelı bir harddisk olarak kullanmaktır ne de ram olarak kullanmaktır ki zaten usbyi çektiğinde ram gibi manyak olmaz bilgisayar.

ha hızlandırır mı bilgisayarı, bir miktar evet. ama ulan her usbme bir usb bellek takayım dedirtecek kadar değil.

yani gidin ram alın. ne kadar çok ram o kadar çok hız.

ayrıca : (bkz: usb bellekten ram yapmak/@jackskellington)

microsoft'un yapmış olduğu en göz doldurucu özelliklerden en başlarda yer etmiştir kendisi. şöyle ki laptop kullanan biriyseniz mutlaka bir kart okuyucu yuvanız vardır. sd kartınız readyboost destekliyorsa, flash belleğin tak-çıkar derdiyle uğraşmadan, çok rahat bir şekilde yer kaplamadan kullanabilirsiniz.

4gb'lık flash disk ile pek bir randıman alamadım doğrusu. hatta artık windows uyarı veriyor bellek az diye.