ismail al azhari

(ismail el ezheri)
bağımsız sudan devletinin ilk başbakanıdır. 1900-1969 yılları arasında yaşamıştır.

sudan'da lise, lübnan'da üniversite öğrenimi gördü ve matematik öğretmeni olarak görev yapmaya başladı. daha sonra sudan'ı yöneten ingiliz mısır sömürge yönetiminde danışmanlık görevi aldı. eğitim görmüş sudanlıların yönetimde daha fazla pay sahibi olmasına yönelik olarak yapılan 1938 tarihli kongrede rol aldı. sonradan bu hareket giderek siyasallaştı. daha ileride ise her ikisi de bağımsızlığı hedefleyen ingilizlerle barışçıl müzakerelerle bağımsızlığa ulaşma yanlısı ılımlılar ve ezheri liderliğindeki ingilizlere güvenmeyen ve mısır ile birleşerek bağımsız olmayı hedefleyen radikaller şeklinde ikiye ayrıldı.

1953'te el ezheri mısır ile birleşme yönündeki çabalarının da etkisiyle önemli bir seçim zaferi kazandı. böylece 1954'te sudan'ın ilk başbakanı oldu. ne var ki, bağımsızlık sürecinde -halkın genel eğilimindeki isteksizliği de gözleyerek- daha önceki mısır ile birleşme politikasından vazgeçmek zorunda kaldı. 1956 yılında 1 ocakta resmen sudan'ın bağımsızlığını ilan etti. bağımsızlık töreninde ingiliz ve mısır bayraklarını bizzat gönderden indirdi ve bağımsız sudan bayrağını bizzat göndere çekti.

daha sonraki gelişmelerde çeşitli sorunlar yaşadı. kendisi ingiltere tarzı parlamenter bir yönetimi savunurken daha otoriter bir liderlik oluşturmaya çalışan rakipleriyle zıtlaştı. ayrıca ülkedeki farklı etnik ve dini grupların birliğini sağlamada da sorun yaşadı. bazı yandaşları da ayrılarak ayrı bir partiye dönüştüler. 1956 yazında bir güven oylamasında güven oyu alamayınca istifa etmek zorunda kaldı.
yerini alan hükümete ve sonra onu takip eden askeri rejime muhalefet etti. 1961'de tutuklanarak ülke içinde sürgüne gönderildi.

1964'te artan öğrenci protestoları sonucu askeri rejim sona erince ve siyasi partiler faal hale gelince tekrar politik mücadeleye girdi. 1965'te devlet başkanı seçildi. ancak bu konumu sağlam destek sahibi olmaktan ziyade onursaldı. yeterince sağlam politik zemini olmadığı için , usta bir politikacı olmasına rağmen , yeni görevinde çok güçlü bir konumu olmadı. 1969'da bir askeri darbe sonucu yönetimden uzaklaştırıldı. 26 ağustos 1969'da öldü.