12 levha kanunu

Teamüller, örf ve adetler yoluyla olan hukuk kuralları rahipler sınıfı tarafından bilinir ve gizemli bir sanat olarak, gereğinde kullanılırdı. o tarihlerde rahipler sınıfına ancak patricius' ların girebildiği düşünülürse, rahiplerin yazılı olmayan bu hukuk patricii sınıfı yararına yorumlayıp uyguladıkları ve bu durumun plebs sınıfının tepkisini çektiği sonucuna varılır.
Bilenen Roma Tarihinin ilk kanunlaştırma hareketi 12 levha kanunu' nun yapılmasıdır. Milattan önce 5. yüzyılda gerçekleştirilen bu kanunname Roma' da o devre özgü toplumsal sorunların bir ürünüdür. Özellikle patricii - plebs çekişmesi, böyle bir kanunun yapılmasına yol açmıştır. esas itibariyle teamül hukukununu hakim bırakan yalnız tartışmalı hususlara açıklık getiren bu kanun ve atalardan intikal eden hukuk, sınıf mücadelesine rağmen roma halkının etnik, kültürel ve ekonomik alanda tek bir kavim olarak teşkilatlanmasında önemli bir rol oynamıştır.