üstada sorular

gerçekten üstad olduğu konusunda en küçük şüphe duyulmayacak kişiye sorulacak soru ona yakışacak türden olmalıdır. bu nedenle en öncelikli olarak üstada ne sorulmalı diye düşünülmelidir. her şeyden önce üstad çok spesifik alanalrda değil de temel alanlarda, herkesin ilgi duyduğu ve ihtiyacı olan alanlarda sorulara cevap vermelidir. mesela kentin trafiği nasıl çözülmelidir gibi bir soru üstadın ne düşündüğünü merak ederek ondan cevap almamaızı gerektirecek bir soru değildir. yine gelir adaletsizliğinin nasıl giderileceğiyle ilgili üstaddan somut öneriler istemek çok yerinde bir tutum değildir.

üstadan tüm bu spesifik konuların nasıl anlaşılması gerektiğini de içeren cevaplar elbette alınmalıdır. ama bu cevabı elde edecek sorular çok genel, temel ve gerekli sorular olmalıdır. tüm insanlığı ilgilendiren sorular olmalıdır. zamanla önemi kaybolacak sorular olmamalıdır. üstaddan, gece yürürken haksız yere saldıranlara karşı nasıl bir bakış açısı ve uygulamalı teknikle hareket edileceğine dair yaklaşım ve bilgi istemek onun zamanını boşa harcamadan başka bir sonuca yol açmaz. öyle genel ve temel sorular sorulmalıdır ki bu tür spesifik konular da verilen cevaplarla ışıtılabilmeli, genel bakış açısından özel durumlar aydınaltılabilmeli ve anlaşılabilmelidir.

kim olursak olalım ilk sırada yer alacak soru, en önemli ve en gerekli soru olmalıdır. ondan sonra sırasıyla daha önemli sorular gelmelidir.

önem sırasına göre aklımıza gelecek soruları sıralayalım.

hayatın anlamı nedir? üstad olan kişi bu en önemli konuda hepimize yol göstermelidir. bize göstereceği bir yol yoksa onu da açık açık belirtmelidir. bu soruya üstaddan cevap beklemeyeceksek üstadın üstadlığı kalmaz. o nedenle mutlaka bu konudaki görüşü, düşüncesi, açıklaması, kuşkuları, soruları, inançları önemli kabul edilmelidir.

bu soruyla ilişkili olarak dinler, gelenekler, inançlar insana ne kadar yol gösterebilir?

hayatın gerçekten de bir anlamı yok mudur?

hayatın anlamı yoksa üstadlığının bir anlamı var mıdır?

hakikat diye bir şey var mıdır?

hakikat diye bir şey varsa insan hakikate ulaşabilir mi?

hakikati kim bilmektedir?

hakikat niçin çok açıkça anlaşılan bir şey değildir?

insan hakikate, inanarak mı ulaşabilir yoksa düşünerek mi?

hakikate ulaşılamazsa insan ne halt yapacaktır?

bu dünyada erdemli yaşamanın biçimleri nelerdir? üstad olan kişi mutlaka derin bir hayat anlayışına sahip olduğu için yaşamanın erdemini en iyi bilecek kişi odur. ama eğer yaşamanın erdemi olmadığını söylerse de can kulağıyla dinlemekten imtina edilmemelidir.

erdem diye bir şey var mıdır?

erdem diye bir şey yoksa üstadlığı bir erdem içermeyeceğinden bize verebileceği nedir.

erdemli olanın erdemli olmayandan tartışmasız bir üstünlüğü var mıdır?

neleri öğrenmeliyiz ve neleri öğrenmemeliyiz? üstad kişi bilginin doruklarına ulaşan kişi olduğu için bilinmesi gereken ve gerekmeyen konularda hepimize yol gösterecektir. belki de öğrendiklerimizin büyük bir kısmını öğrenmemizde bir yarar yoktur. işte bunu anlayabilmemizin yolu üstadın bu konudaki düşüncelerini açmasını sağlamak ve kendisinin üstadlaşmasına neden olan öğrenme yolunun ne olduğu konusunu anlamamızdır.

o kadar bilim, sanat ve felsefeden, kültürden, inançtan okuma açısından nasıl seçim yapmalıyız? birini diğerine tercih ettiğimizde bu tercihin kriterleri neler olmalıdır?

üstada daha sonra daha az önemli olan ancak, bizim için yol gösterici niteliğinden kuşku duymayacağımız başka sorular sormalıyız.

bugüne kadar gelmiş geçmiş en önemli ve düşüncelerini okuyup anlamamız gereken düşünürler, yazarlar veya sanatçılar kimdir?
mümkünse üstadan ilk 10'unu söylemesini istemekte yarar vardır.

bugüne kadar yazılmış, çizilmiş, üretilmiş en önemli yapıt hangisi veya hangileri olmuştur? mümkünse ilk 10'unu üstaddan öğrenmek gerekir.

insan niçin insanı öldürmektedir, niçin bu kadar vahşidir?

insan nasıl bu kadar vahşileşerek insana işkence yapmakta, onu katletmektedir?

insanların birbirlerini kitleler halinde katletmeleri ilk zamanlardan beri bir ilerleme göstermediklerinin kanıtı değil midir?

insanların birbirlerini kitleler halinde katletmeleri, onların diğer hayvanlardan daha aşağılık, daha niteliksiz, daha az gelişmiş olduklarının kanıtı değili midir?

insanlar arasında gereksiz eşitsizlikler niçin vardır?

cinsiyet, yaşanılan coğrafya, iklim gibi doğal eşitsizlikleri anlayabiliriz ama insanlar arasında niçin katlanılamaz ve kabul edilemez eşitsizlikler bulunmaktadır?

insan niçin insandan üstün durumdadır?

otorite gerekli midir? toplumda otorite olmadan düzeni sağlamak mümkün müdür, mümkün değil midir?

insanın dargörüşlülüğünü sona erdirecek ve insanların huzur ve barış içinde kardeşçe yaşamalarını sağlayacak olan sitem var mıdır?

demokrasi en iyi sistemdir diye oy verildiği halde iktidar olan yüzde 50, diğer yüzde elliyi niçin ezmekte, onlara baskı uygulamakta, onlara haksızlık yapmaktadır?

hakikate ulaşmanın yolu da demokrasi midir?

hiçbir zaman yüzde 50 oya ulaşamayacak az sayıda insanın hakkı ve özgürlüğü nasıl sağlanacaktır?

öyle demokrasi teorilerinin dediği gibi azınlığın hakları ve özgürlükleri anayasa denilen gerçekten çok bir efsaneye benzeyen bir şeyle mi sağlanacaktır?

hakları ve özgürlükleri yaşayabilme imkanına sahi olma açısından kimin güçlü kimin zayıf olduğunun bir önemi yok mudur?

hukuk kurallarını güçlüler mi belirlemektedir? öyleyse hukukun bir anlamı var mıdır?

güçlü olan haksız olduğunda ona karşı hukuk müeyyideleri nasıl uygulanacaktır?

hukukun adil hükümlerini uygulamak için de güçlü olmak gerektiğine göre güçsüzlerin hakkı nasıl korunacaktır?

hukukun üstünlüğü söylemi bir aldatmaca değil midir? öyleyse hukuku kesin olarak iktidar mı belirlemektedir?

son soru da üstadın en önemli soru olarak neyi gördüğü hakkında olmalıdır. üstaddan aynı zamanda önemli gördüğü sorusuna cevap vermesi istenmelidir.

yani özet olarak üstad kafamıza takılan konularda bize yol göstermeli bize net cevaplar sunmalıdır. bunları yapmadığı taktirde üstadlığının bağlayıcı bir tarafı kalmaz.

bu sorulara cevap verdiği zaman insanların çoğu onu üstad olarak görmese bile bu durum önemli bir sorun yaratmaz.

sonuç olarak bir kişi üstad olarak biliniyorsa tüm bu sorulara cevap vermediği taktirde üstadlığı tartışma götürür.