kozmolojik sabit

einstein'ın evrenin yaşını ve enerjisini hesaplamaya çalıştığı sıralar, durağan evren modeline inandığı halde evrenin genişlediğinin tespit edilmesi üzerine denklemlerine kattığı ve evreni durağan haline getiren bir sabittir. daha sonraları hata yaptığını itiraf etmiştir ancak bugün evrendeki total enerjinin "0" olduğunu bildiğimizden bu sabit yine bir şekilde kullanılmaktadır. garip bir şekilde, evrende big bang gerçekleştiğinden bu yana sürekli düşen madde yoğunluğu güneşin yaşam döngüsü (5 milyar yıl geçti, 5 daha var) sırasında bu kozmolojik sabitle neredeyse aynıdır (çok az bir farkla yoğunluk bugün daha düşük). bir çok bilim çevresinin iddiasına göre yoğunluk bu sabitin çok altına düştüğü takdirde galaksiler bir arada kalamayacak, çok fazla olması halinde ise evren yaşanmayacak kadar sıcak olacaktır. dolayısıyla bizim şansımıza evren şu birkaç milyar yıllık sürede tam olarak dengededir ve bizim var olmamız mümkün olmaktadır.

(bkz: düzeyli başlık ve entryler)

Einstein, kendi kozmolojik modelini kurarken evrenin durağan olduğunu düşünmüştü. Bu nedenle evrenin geometrisini yeniden düzenlemek için denklemlerine kozmolojik sabiti ekledi. Ancak Hubble'ın gözlemleri Einstein'ı haksız çıkardı. Evren durağan değildi, zamanla genişliyordu. Bundan yaklaşık seksen yıl sonra Tip la Süpernova gözlemleri evrenin yalnızca genişlemediğini, aynı zamanda genişlemenin ivmelendiğini ortaya koydu. Bu kanıtla beraber kozmoloji, kozmolojik sabiti yeniden sahiplendi ancak bu kez evrende yeni bir bileşen olarak Einstein alan denklemlerinin sağ tarafına koyuldu ve gizemli karanlık enerji için bir aday oldu. (Etker, Cosmological Constant Reloaded, 2010)

Karanlık enerji, negatif basınca sahip olduğu için baryon gibi sıradan madde türlerinden ayrıldı. Bu negatif basınç gravitasyonel kuvveti etkisizleştirerek evrenin ivmeli genişlemesine neden olmaktadır. SN la kabulleri evrenin şuan sahip olduğu enerjinin yüzde yetmişinin karanlık enerji olduğunu göstermektedir.

Uzay-zamana yerleşik bir genişleme eğilimi vermek için Einstein tarafından kullanılan matematiksel yöntem.

einstein'in bize yanlislikla hediye ettigi sabit. genel gorelilik teorisini ortaya koyacak kadar hayal gucu genis biri ayni zamanda o kadar dar gorusluydu ki herkes gibi duragan evren modeline inaniyordu. genisleyen bir evreni o bile hayal bile edememisti. halbuki evrenin genisledigini bulan da yine kendisiydi. bu kozmolojik sabiti denklemlerine sonradan katarak duragan evren modelini korumaya calisti.