orhan pamuk

Genel bir değerlendirme yapmak gerekirse Orhan Pamuk'un öyle "romancı falan değil bu adam." tarzında söylemlere pabuç bırakmayacak kadar romanla uğraşmış, her şeyden öte romana emek vermiş bir yazar olduğunu belirmek gerek. Türk edebiyatına "Kara Kitap" ı kazandırmış, "Cevdet Bey ve Oğulları" nı yazmış bir romancıdan bahsediyoruz. Dahası roman tarihini izlemiş, çoğu yazardan iyi okumuş, okuma eylemine değer vermiş biridir Orhan Pamuk. Ama şunu da söylemek gerek: Yeni yetme diye tabir edilen edebiyat meraklısı gençlerin hangi kıstaslarla olduğu belli olmayan göklere çıkarma eylemlerini de hak ettiğini söylemek pek doğru değildir.

Okumayanlara sadece ahkam kesenlere anlatmak lazım. Orhan Pamuk "Öteki Renkler" adlı yazılarının derlendiği kitapta medeniyetin merkezi olarak gördüğü Batı'yı yüceltirken - ki burada haklı olduğu yönler kısmen vardır Batı edebiyatın yükünü çekmiştir - Batı dışındaki kültür dairesini merkez dışı kabul etmiştir. Ve Merkezin dışındakinin yani Batılı olmayanın bunun sancısını çektiğini alenen yazmıştır. Ait olduğu kültürü merkez dışılıkla suçlamak bir yazar için ne kadar doğrudur Kamuoyunun takdirine bırakmak lazım.

Bunun Fredric Jameson'un "ulusal alegori" kavramından çok da farklı olmadığını söylemek gerekiyor. Edebiyat basit bir söylemin peşinden giderse ya da basit bir söylem edebiyatı aklama çabasına girerse bunun adı ne kültür ne bilim olacaktır.