t harfi yerine d harfi kullanmak

ikisi de diş ünsüzü olduğu için normal bir durumdur. Yani ikisi de aynı yerden çıkmaktadır. D sesi, yumuşak ve tonludur. T sesi ise, sert ve tonsuzdur.

Oğuz Türkçesinde ön seste /K-/ ve /T-/ taşıyan kelimelerin sadece bir bölümünün tonlulaşma sebebi bugüne kadar açıklanamamıştır. Bir kısım araştırmacı bunu yazı dilindeki kelime kalıplaşmalarına bağlamakta, bir kısmı ise lehçeler ve diller arası tesirle açıklamaktadır.

Bugün Türkiye Türkçesinde kelime başlarındaki bazı ince sıradan /k-/ sesleri tonlulaşarak /g-/ sesine dönüşmüştür: Kirü > girü, kel- > gel-, köñül > gönül, ked- > gey- vb. Bazı Türkçe kelimelerde ise ön seste /k / korunmuştur: kes-, küs-, kişne-, kekeme, köprü, kirpi... Azerî ve Türkmen Türkçesinde kelime başı tonlulaşma hadisesi daha istikrarlı gerçekleşmiş ve kelime başı /ḳ-/ > /ġ-/ değişimi de yaygınlık kazanmıştır: ġara, ġış, ġuş…
Oğuz Türkçesinde, ön seste /T-/ > /D-/ tonlulaşmasını kesin kurallara bağlamak /K-/ > /G / tonlulaşmasını açıklamaktan çok daha zordur. Çünkü Oğuz Türkçesinde genellikle /t-/ ünsüzü tonlulaşma eğilimi gösterse de; tal > dal, tamar > damar, taġ > dağ vb. kelimelerde /†-/ ünsüzü de tonlulaşmaktadır.

Selam ve Türkoloji ile..