bir gecede cahil bırakılmış halk

osmanlı'nın son yüzyılda gayrimüslim okumuş kesmi çıkartırsanız %4 civarında okuma yazma bilen bir nüfusu var yani %96'sı cahil bir halk var. aynı halk osmanlı'nın devamı türkiye cumhuriyetinde ise 1938'lere kadar artan nüfusuda katarsanız %23 oranında okuma yazma bilen bir nüfus var. II. Abdülhamit kendi hatıratlarında bizzat latin alfabesine geçilmesi gerektiğini düşünmüş fakat uygulayamadığını da eklemiştir.