mesleki temsil programı

temelleri 20. yüzyılın başlarında ittihat ve terakkici kör ali ihsan bey tarafından ortaya atılmıştır. uzun yıllar boyunca meslek grupları üzerinde çalışmalar yapan ali ihsan bey'in hazırladığı bu program ilk meclise sunulan 4 programdan birisi olmuştur. ali ihsan bey osmanlı'nın yıkılışındaki en büyük faktörlerin memur yönetimi ve bürokrasi olduğunu savunmuş, mesleki temsil esasına dayanan yeni bir sistem üzerinde durmuştur. mesleki temsil programının ortaya çıktığı dönemde bölge esasına göre seçilmiş milletvekillerinden oluşmuş bir meclis vardır. ali ihsan bey ise buna ek olarak, mesleki temsil esasına göre oluşturulmuş, iki meclisli bir "karma kooparatif" önermiştir. bunun temel nedeni, siyaset ve ekonomi arasındaki farkı kapatma isteğidir.

mesleki temsil programı genel hatları ile komünizmin ruhuna uygun görünse de bolşevikliğe yakın olmamış, kendine daha özgün bir yol çizmiştir. meclise sunulması ve kabul görmemesini mustafa kemal, bazı meslek gruplarının birleşerek iktidara gelebileceği ve sadece kendi çıkarlarını koruyacağı riskinden kaynaklı olduğunu söylemiştir.