bugün
- oruspuda sevgili şefkati arayıp hüzünlenmek15
- bluetooth kulaklık önerileri12
- frekansı yüksek insanlar16
- hz nuh kürt tür31
- 26 eylül 2024 fenerbahçe union saint gilloise maçı22
- sözlüğün en fingirdek kızı12
- türk topraklarına yunan botu değmesi14
- adanada yaya geçidinde öldürülen kadın12
- sikayetvar com11
- 26 eylül 2024 ajax beşiktaş maçı24
- 26 eylül 2024 babamın dolandırılması35
- 14 yaşındaki öğrencisine mesaj atan sapık öğretmen11
- komşunu çıplak görsen ne yapardın18
- sözlükten sevgili edinmek24
- istanbul daki evime haciz memurlarının gitmesi12
- piyangodan para çıkanların sonunda parasız kalması9
- sözlük yazarlarının tatlıları20
- sözlüğe götünün fotoğrafını atan erkek yazar9
- sözlüğe gözünü atan yazarın asıl amacı34
- bütün uludağ sözlük yazarlarının boktan yazması17
- fenerbahçe8
- sevgilim olur musun diyen müşteri10
- buluşmamak için kırk manevra yapan erko8
- yahudi olmak istiyorum11
- anın görüntüsü23
- herkese nude atan kadın yazar18
- kadınınızı kalkındırır mısınız10
- yahudilerin en iyi olduğu konular11
- sorunlu hatunların yatakta çok iyi olması13
- sözlük yazarlarının falları13
- takip ettiğiniz kadının size mesaj atması14
- klarnet calan sarapci koala 612
- tinder'dan evlenilir mi sorunsalı9
- true'nun özel dosyayla zall'ın odasından çıkması15
- gocu14
- grip aşısı olan yazarlar15
- pakistanda kadınların alınmadığı dans partisi9
- erkekte erkeğin önünde seksilik yapmak9
- havaların soğuması14
- çalışılan iş yerinin iflas etmesi8
- tinder8
- sevdiğiniz kızın babası 1 milyon tl teklif etse22
- bir sözlük kızına atılacak ilk mesaj8
- 25 eylül 2024 ali koç istifa mitingi23
- sevişmek için gidilen en uzun mesafe18
- 25 eylül 2024 galatasaray paok maçı38
- victor osimhen11
- arabama vurup kaçmışlar ne yapabilirim11
- true'nun eskiden bilgi içerikli entryler girmesi14
- mesaj atan eski sevgili11
Tiva (Tuva) Cumhuriyeti
(Turan illeri)
Yüzölçümü : 170.500 km2
Nüfusu : 338.557 Başkenti : Kızıl
COĞRAFi KONUM Moğolistan'a komşu olan Tıva Cumhuriyeti yukarı Yenisey nehri havzasında yer alır. Ülke, Sibirya'nın güneydoğusundadır. Ülkenin başlıca yüzey şekilleri olan geniş Tıva ve Todja havzalarının sularını Yenisey nehrinin iki ana kolu toplar. Batı Sayan ve Doğu Sayan dağ sıraları bu iki havzayı kuşatır.
TARiHÇE Çin kaynaklarına göre Tıva'lar, Kırgızlar'ın doğusunda Küçük Deniz'in (Baykal Gölü) güneyinde ve Uygurlar'ın kuzeyinde bulunmaktadır. Bugün de Tıvalar burada yaşamaktadır ve buraya Tannu (yüksek dağ)-Tıva denilmektedir. 18.yy'ın ikinci yarısından itibaren Moğolistan'ın hakimiyeti altında bulunan Tıva, daha sonraları Çin hakimiyetine geçti. 1860'da Çin-Rus antlaşması gereğince Rus tüccar ve göçmenlerine, o günkü adı ile Vranhay-Uygurlar'ın ülkesinde yerleşme müsaadesi verilmiştir. Milliyetçi Tıva halkı, nüfusunun azlığına bakmayarak 1911'de Çin'de Sun Yat Sen liderliğinde yapılan ihtilâli fırsat bilerek bağımsızlığını ilan etti. Ancak bu bağımsızlık uzun süreli olmadı ve üç yıl sonra Rusya'nın hakimiyetini kabul etmek zorunda kaldı. 1917 Ekim ihtilâlinden sonra da 1921 yılında Tannu-Tıva Halk Cumhuriyeti tamamen SSCB'ye dahil edilerek kendisine Rusya Sovyet Sosyalist Federal Cumhuriyeti içinde bir muhtar bölge statüsü verildi. SSCB II. Dünya Savaşı sıralarında yarı bağımsız Tannu-Tıva devletine saldırarak bu ülkenin 170.500 km2'lik yerini işgal etti. 1961'de ise statüsü değiştirilen Tıva'ya Rusya Sovyet Sosyalist Federal Cumhuriyeti'ne bağlı Muhtar Sovyet Sosyalist Cumhuriyet statüsü verildi.
NÜFUSUN ETNiK YAPISI Tıva'nın en son yapılan nüfus sayımında nüfusu 338.557'dir. Nüfusun %64.3'ü Tıva'lardan, % 32'si Ruslardan, % 3.7'si diğer halklardan oluşmaktadır. Bunların % 48.2'si şehirlerde oturmakta; % 51.8'i köyde oturmaktadır. 17. yüzyıldan sonra giderek Rus kültürünün etkisinde kalan Tıvalann geleneksel toplumsal örgütlenmeleri klan sistemine dayanır. Geleneksel dinleri ise şamanizmdir. Bu din Tibet Budacılığından etkilenmiştir. Günümüzde Rusya Federasyonunda yaklaşık 180.000, Moğolistan Halk Cumhuriyeti'nde ise 24.000 kadar Tıva yaşamaktadır. Tıva yazı dili Latin harfleri esasına göre düzenlenmiştir, fakat 1941'de diğer Türk lehçelerinde olduğu gibi Tıva Türkçesi için de Kiril harfleri kullanılmıştır. Tıva halkının en önemli destanı olan Keser 1963 yılında yayınlanmıştır.
iDARE VE DEVLET YAPISI Tıva Özerk Cumhuriyeti'nde başta başkent Kızıl olmak üzere beş büyük ve üç küçük şehir yerleşme merkezi vardır. Ayrıca 13 küçük bölgeye (rayon) sahiptir. Tıvalar, Soyotlar ya da Uryanhaylar olarak da bilinir. Büyük bölümü eski SSCB'deki Tıva Özerk Cumhuriyeti'nde, küçük bir bölümü ise Moğolistan Halk Cumhuriyeti'nde yaşayan ve Moğolcadan etkilenmiş bir Türk lehçesi konuşan halktır. Yenisey Irmağının kaynak suları arasında, hem Sibirya taygasının, hem de Orta Asya bozkırlarının özelliklerini taşıyan bir bölgede yaşarlar.
EKONOMi Tıva'nın önemli ekonomik zenginlikleri ender bulunan madenleri, kömür, demir, civa, altındır. Tıva'nın ekonomisinde tarım sektörü ağırlıklıdır. Burada yılda 115.000 ton hububat elde edilir. 27.000 ton patates üretilir. Hayvancılık da önemli yer tutar. Tıva'da 1.229.000 küçükbaş hayvan, 201.000 büyükbaş hayvan yetiştirilmektedir. Sanayide önemli yeri hammadde çıkarılması faaliyetleri almaktadır. Bununla beraber kereste imalatı, gıda maddeleri üretimi, hafif sanayinin bazı kolları gelişmiştir. Tıvalıların geleneksel uğraşları avcılık ve çobanlıktır. Kollektif tarım 1950'lerin başından bu yana önem kazanmıştır. Darı üretimi ve balıkçılık öteden beri önemini korumaktadır. Geleneksel Tıva barınakları step bölgelerine özgü yurt adı verilen keçe çadırlarla, ağaç kabuğundan yapılma, Sibirya'ya özgü huni biçiminde çadırlardan oluşur.
EĞiTiM Tıva'da 157 ortaokulda 6.600 öğrenci, 6 teknik okulda 4.000 öğrenci, 1 üniversitede 2900 öğrencisi bulunmaktadır. Tıva Türkçesi ile çok sayıda kitap, 2 dergi, 5 gazete yayınlanmaktadır.
(alıntı) (ukde).
(Turan illeri)
Yüzölçümü : 170.500 km2
Nüfusu : 338.557 Başkenti : Kızıl
COĞRAFi KONUM Moğolistan'a komşu olan Tıva Cumhuriyeti yukarı Yenisey nehri havzasında yer alır. Ülke, Sibirya'nın güneydoğusundadır. Ülkenin başlıca yüzey şekilleri olan geniş Tıva ve Todja havzalarının sularını Yenisey nehrinin iki ana kolu toplar. Batı Sayan ve Doğu Sayan dağ sıraları bu iki havzayı kuşatır.
TARiHÇE Çin kaynaklarına göre Tıva'lar, Kırgızlar'ın doğusunda Küçük Deniz'in (Baykal Gölü) güneyinde ve Uygurlar'ın kuzeyinde bulunmaktadır. Bugün de Tıvalar burada yaşamaktadır ve buraya Tannu (yüksek dağ)-Tıva denilmektedir. 18.yy'ın ikinci yarısından itibaren Moğolistan'ın hakimiyeti altında bulunan Tıva, daha sonraları Çin hakimiyetine geçti. 1860'da Çin-Rus antlaşması gereğince Rus tüccar ve göçmenlerine, o günkü adı ile Vranhay-Uygurlar'ın ülkesinde yerleşme müsaadesi verilmiştir. Milliyetçi Tıva halkı, nüfusunun azlığına bakmayarak 1911'de Çin'de Sun Yat Sen liderliğinde yapılan ihtilâli fırsat bilerek bağımsızlığını ilan etti. Ancak bu bağımsızlık uzun süreli olmadı ve üç yıl sonra Rusya'nın hakimiyetini kabul etmek zorunda kaldı. 1917 Ekim ihtilâlinden sonra da 1921 yılında Tannu-Tıva Halk Cumhuriyeti tamamen SSCB'ye dahil edilerek kendisine Rusya Sovyet Sosyalist Federal Cumhuriyeti içinde bir muhtar bölge statüsü verildi. SSCB II. Dünya Savaşı sıralarında yarı bağımsız Tannu-Tıva devletine saldırarak bu ülkenin 170.500 km2'lik yerini işgal etti. 1961'de ise statüsü değiştirilen Tıva'ya Rusya Sovyet Sosyalist Federal Cumhuriyeti'ne bağlı Muhtar Sovyet Sosyalist Cumhuriyet statüsü verildi.
NÜFUSUN ETNiK YAPISI Tıva'nın en son yapılan nüfus sayımında nüfusu 338.557'dir. Nüfusun %64.3'ü Tıva'lardan, % 32'si Ruslardan, % 3.7'si diğer halklardan oluşmaktadır. Bunların % 48.2'si şehirlerde oturmakta; % 51.8'i köyde oturmaktadır. 17. yüzyıldan sonra giderek Rus kültürünün etkisinde kalan Tıvalann geleneksel toplumsal örgütlenmeleri klan sistemine dayanır. Geleneksel dinleri ise şamanizmdir. Bu din Tibet Budacılığından etkilenmiştir. Günümüzde Rusya Federasyonunda yaklaşık 180.000, Moğolistan Halk Cumhuriyeti'nde ise 24.000 kadar Tıva yaşamaktadır. Tıva yazı dili Latin harfleri esasına göre düzenlenmiştir, fakat 1941'de diğer Türk lehçelerinde olduğu gibi Tıva Türkçesi için de Kiril harfleri kullanılmıştır. Tıva halkının en önemli destanı olan Keser 1963 yılında yayınlanmıştır.
iDARE VE DEVLET YAPISI Tıva Özerk Cumhuriyeti'nde başta başkent Kızıl olmak üzere beş büyük ve üç küçük şehir yerleşme merkezi vardır. Ayrıca 13 küçük bölgeye (rayon) sahiptir. Tıvalar, Soyotlar ya da Uryanhaylar olarak da bilinir. Büyük bölümü eski SSCB'deki Tıva Özerk Cumhuriyeti'nde, küçük bir bölümü ise Moğolistan Halk Cumhuriyeti'nde yaşayan ve Moğolcadan etkilenmiş bir Türk lehçesi konuşan halktır. Yenisey Irmağının kaynak suları arasında, hem Sibirya taygasının, hem de Orta Asya bozkırlarının özelliklerini taşıyan bir bölgede yaşarlar.
EKONOMi Tıva'nın önemli ekonomik zenginlikleri ender bulunan madenleri, kömür, demir, civa, altındır. Tıva'nın ekonomisinde tarım sektörü ağırlıklıdır. Burada yılda 115.000 ton hububat elde edilir. 27.000 ton patates üretilir. Hayvancılık da önemli yer tutar. Tıva'da 1.229.000 küçükbaş hayvan, 201.000 büyükbaş hayvan yetiştirilmektedir. Sanayide önemli yeri hammadde çıkarılması faaliyetleri almaktadır. Bununla beraber kereste imalatı, gıda maddeleri üretimi, hafif sanayinin bazı kolları gelişmiştir. Tıvalıların geleneksel uğraşları avcılık ve çobanlıktır. Kollektif tarım 1950'lerin başından bu yana önem kazanmıştır. Darı üretimi ve balıkçılık öteden beri önemini korumaktadır. Geleneksel Tıva barınakları step bölgelerine özgü yurt adı verilen keçe çadırlarla, ağaç kabuğundan yapılma, Sibirya'ya özgü huni biçiminde çadırlardan oluşur.
EĞiTiM Tıva'da 157 ortaokulda 6.600 öğrenci, 6 teknik okulda 4.000 öğrenci, 1 üniversitede 2900 öğrencisi bulunmaktadır. Tıva Türkçesi ile çok sayıda kitap, 2 dergi, 5 gazete yayınlanmaktadır.
(alıntı) (ukde).
Gündemdeki Haberler
güncel Önemli Başlıklar