schrödinger in kedisi

cevabı basit olandır aslında. murphy kuralları. bir şeyin kötü gitme ihtimali varsa kesin kötü gider. bu durumda kedi, kesinlikle ölüdür.
* *

Schröndinger'in felsefi sorunu şu: Bir kediyi,biraz siyanür gazı,radyoaktif bir atom ve enerji sezdiği anda çalışmaya programlanmış bir çekiçle aynı kutuya koyarsan ne olur ? Eğer radyoaktif atom hareketlenirse,çekiç şişeyi kıracak gaz dağılacak ve kedi ölecek.Atomda bir hareketlenme olmazsa,ozaman çekiç hareket etmeyecek ve kedi yaşayacak.Ama sen kutuyu açıp da atomu gözlemleyene kadar o ne hareketli,ne de hareketsiz,ikisinin olasılıklı bir birleşimi.Ozaman soru şu:Kutu kapalıyken kediye ne olur ? Kutuyu açıp atomu gözlemleyene kadar kedi ya ölüdür ya diridir * .

(bkz: kopenhag yorumu)

bak şimdi nerden nereye gelcem iyi izle.

bu zihinsel deneyde önemli olan nokta hep atlanmaktadır. burda önemli olan kedinin ölmüş olması yada ölmemesi değildir. önemli olan nokta kutunun açılması anıdır. kutu açıldığında aslında durumla ilgili bir fotoğraf çekilmektedir. bunu micro düzeydeki olaylar için düşünecek olursak. bilindiği gibi ilk deneylerde atom altı parçacıkların konumları fotoğraflandığı deneyler yapılmıştır. ve olağan dışı olarak bu parçacıkların farklı dalga boylarında aynı anda olmaları gibi klasik fizikle anlatılamayacak olaylar tesbit edilmiştir.

kısaca schrödinger baba demektedir ki; biz bir deney yada gözlem yaptığımızda o durumla ilgili olası durumlardan sadece birinin fotoğrafını çekmiş oluyoruz. halbuki aynı anda pek çok durum gerçekleşiyor. yani kutuyu açıyoruz ve aaaa kedi ölmüş vah vah diyoruz. ancak aynı anda kedi canlı olabilir. evet evet olabilir.

demektedir ki herhangi bir anda evrendeki parçacıkların yeri belirsizdir ve konumlarını tespit etmek olanaksızdır çünkü bütün olasılıklar aynı anda yaşanabilir. burdan yola çıkıp artık paralel evrenlerde mi gezersin felsefe diyarına mı geçersin ona karışmamıştır. en kral bilim kurgu filmine cin ali serisi muamelesi yapar bu adamlar. ama bilim kurgu değil, şaka değil gerçektir.

şimdi niels bohr'un kopenhag yaklasımına göre biliyoruz ki mikro alemde geçen olaylar farklı kurallara bağlanmıştır. yani atom altı parcacıklardaki bu olaylar bi nevi normaldir. benim aklımı kurcalayan şey ise macro aleme göre izafi olarak micro durumda olan dünyadaki bizlerin ötesinde nasıl kurallar vardır. ve tabi bizde başka boyutların micro alemi olduğumuza göre aynı kurallar bir üst mikroskopla bize bakılsa bakan kişinin alemine göreceli olarak bizde de yaşanmaktamıdır.

somutlaştırırsak andromeda ve samanyolu galaksilerini iki tane atom gibi gören, (artık bizim boyutumuzu sen hesapla elektron bile sayılmayız) bir mikroskopla bize bakan bir kişinin gözünde ben aynı anda hem bu yazıyı yazarken aynı zamanda aysel ile bora bora adalarında geziyor olabilirmiyim. vay anasına sonunda oldu bilimin yıllardır uğraştığı şeyi çözdüm izafiyet teorisiyle, kuantum mekaniğini birleştirdim.* yani sanırım.*

Kuantum mekaniğinin temel dalga denklemini yazan Erwin Schrödinger'in tasarladığı deneyin popüler adıdır.

deneyde, bir kutu içine konulduğu varsayılan bir kediye, uranyum gibi beta bozunması yapan radyoaktif bir maddenin yapacağı ışınıma bağlı olarak çalışan bir mekanizmanın tetiklediği zehirli gaz verilmekte.
Kedinin içeride bulunduğu zamanın herhangi bir anında ölü mü yoksa diri mi olduğunu bilemeyiz. kedi o anda ölü de olabilir
diri de. biz kutuyu açıp bakana kadar, yani olası sonuçları bire indirgeyene kadar kedinin ölü ya da diri olma olasılığı
eşittir. bu deney, belki de kuantum kuramına en ilginç kurallardan birini kazandırmış. belirsizlik...

kediye elektron yollamış kedinin yönü değişmiş bu yüzden kedi bulunamamış. al sana schrödingerin belirsizlik kuramı. böyle birşeydi herhal.
tabiki elektronu kediye yollamıyor.*

pavlovun köpeği karşısında bir hiçtir.

the big bang theory dizisinin 2.sezonunda, komşu kız Penny'nin Leonard'ın çıkma teklifini düşünürken, Sheldon'un düşünmesine yardımcı olması için anlattığı teoridir.
Not1:Penny'nin aklı daha çok karışmıştı.
Not2:Penny'e hastayım.

sayenizde ölecek kedidir. bahsi geçen kutuda öyle bir düzenek hazırlanmıştır ki, siz kutunun kapağını açtığınızda zehir şişesi kırılır ve kedi ölür. ve siz sonsuza kadar o kutuda ölü bir kedi olduğunu düşünürsünüz. oysa siz kapağı açana kadar kedi canlıydı. işte kuantum olayı burada devreye girer. ve amaç orada şişe kırılmadan kutunun kapağının birazcık açılması ve canlı kedi görülüp hemen kapatılmasıdır.

kutuyu açmadan quantum belirsizliğinin çözülebileceği durumun yıldızı hayvan.

düzenek sıcak yaz zamanında işleme konulur ve kedi ölürse kokmaya başlayacak, sinek toplayacaktır. deneyin belirsizlik ilkesini bozmamak için kutuyu daha büyük bir hale, hatta bir oda haline getirip içine yemek ve su koyabilir ve eğer kedi ölürse bunun sadece gaz kaynaklı olmasını garanti altına alabiliriz.

kutu kapalıyken deney çöker.

bunun quantum fiziğine olan etkisini tam bilemiyorum ancak.

kuantum fiziğinde büyük rol oynamaktadır. canlı yada cansız olma durumudur.

Alev Alatlı'nın iki cildi olan eseri.

(bkz: schrödinger in kedisi)

heisenberg'in belirsizlik ilkesi nin bir özeti olan kedi. indeterminizmin epistemolojik den ziyade ontolojik boyutta olduğuna ilişkin ürpertici bir iddiası vardır.

insanı kuantum'a hayran bırakan deney.

160 sayfayı geride bıraktmış durumdayım henüz beni heyecanlandıracak ya meraklandıracak bir şey gözüme ilişmedi.
ön insan, yeni dünya düzeni, koalisyon yolu, kutsal koalisyon vs kavramları açıklığa kavuştu . umarım sonunu bulurum.

hayatla ilgili korkulardan arınmayı sağlayabilen deney ve bu deneyin sonuç(lar)ıdır.

Yukarıda kitabın beni henüz heyecanlandırmadığını yazmıştım.200 sayfa sabır gösterince hikaye yavaş yavaş ilgimi çekmeye başladı diyebilirim.
Hikaye bizi anlatıyor.1970 sonrası türkiyesinde yaşayan değişik kesim ve kültürlerden gelen insanların farklı ideolojik
karakteristik özellikleri ile kurdukları ortak yaşamdaki çekişmeler bilimsel, sosyolojik, felsefik, dinsel analizlerle kurcalanıp neden
birlik beraberlik sağlayamadık ve sonunda dağıldık sorusuna cevap veriyor.(Kurguya göre 2020 li yıllarındaki türkiye parçalanmıştır)Bu arada bati doğu medeniyetlerinin farklılıklarından aristo ve buda teorilerinin çatışmasına kadar bir çok konuda fikir edinmek mümkün.

gördüğümüz hayatla, gerçek hayatın aslında çok alakasız olduğunu bize öğreten sevimli hayvan.

http://a3.sphotos.ak.fbcd...810_5378742_7293652_n.jpg

sonucu çekim yasasıyla açıklanabilmesi muhtemel deney. bu deneyin sonunda ki kedinin, ölü mü yoksa canlı mı kalacağı konusundaki soruya, henüz bilimselliği kanıtlanmamış bir teori olan çekim yasası belki açıklama getirebilir. ışık gönderildiği sırada ışığin dalga olarak mı yoksa madde olarak mı yol alacağı belirsizken kedinin ölü ya da canlı olmasını deneyi yapan veya ortamda olan bir enerjinin isteği belirler. yani kedinin ölmesini istiyorsan ışık madde olarak yol alıp tetiği çekecek. eğer ki ölmesini istemiyorsan ışık dalga boyutunda kalıp tetik çekilmeyecek. (bkz: çekim yasası)

şimdi öbür dünyadan bize bakıyor, düğme gibi gözleri yumuşacık tüyleri vardı.

o kutunun içinde kızlarla alem yapıp, cigarasını telleyerek cin toniğini yudumlayıp dönmüş bir kedi gibi geliyor. dönmemişse de paralel evrende kim bilir ne farklı fındıklar kuruyor.

görsel

(bkz: the big bang theory)