arketip

Yunanca arkhetypos: "başlangıç modeli"), edebiyat eleştirisinde, edebiyatın her alanında yinelenen, evrensel bir kavram ve durum sayılabilecek ölçüde süreklilik taşıyan ilk imge, karakter ya da kalıp.. Terim edebiyat eleştirmenlerince, "kolektif bilinçdışı" kuramını ortaya koyan psikolog Cari Jung'un yapıtlarından alınmıştır. Jung'a göre, insanoğlunun geçirdiği çeşitli deneyimler genetik olarak kodlanarak sonraki kuşaklara aktarılır. Mantık öncesi düşünceden kaynaklanan bu ilk imge kalıpları ve durumları, şaşırtıcı bir biçimde hem okurda, hem de yazarda benzer duygulan uyandırır.