jf 17

pakistan-çin ortak üretim savaş uçağı. italyan aviyonik-radara, rus motora sahiptir. geleceği belirsizdir, yine de 3.dünya ülkeleri için ideal bir uçaktır. f-5e bozması olup, f-16block 30-40 civarı kalitededir. bir dönem pakistan, türkiye'ye bu uçağı ortak üretmek için teklif götürmüştü.

gerçek hayatta görme ve inceleme fırsatı yakaladığım savaş uçağı. beşinci nesil değildir. hatta zorlama dördüncü nesildir. pilatus pc-21 de bile daha iyi bir kokpit vardır, bu uçakta ise sadece 3 büyük mfd biraz hoş gösterir o kadar. basit bir işçilik ve tasarıma sahiptir. f-16 block 50+ modelleri ile yarışması kesinlikle mümkün görünmüyordu. uçuşunu gördüğüm kadarıyla manevra konusunda da biraz sıkıntılı, tek motorlu olmasına rağmen f-18 gibi hantal hareket ediyordu. ayrıca azerbaycan bu uçaktan sipariş vermiştir, hata yaptılar bence. bildiğin çin malı, ucuzdur ayrıca. f-16'dan ne kadar geride kaldığı şu tablodan görülebilir:

http://img03.blogcu.com/i...84677125af_1316114461.jpg

yukarıda yazılanlar doğru. fakat birkaç bir şey de ben ekleyebilirim diye düşünüyorum. öncelikle bu uçağın ne amaçla üretildiğini ele almamız gerekiyor. bu uçağın f-16 ile, özellikle de birim fiyatı 50 milyon doları bulan plus serileri ile kıyaslanması yanlış. çünkü zaten bu gibi uçaklara parası yetmeyen ülkeler için üretilmiş, eski mig-21 uçaklarının yerini alması düşünülen bir uçak. tamamen özgün bir tasarımı var, yani f-5e uçağına benzemez, çok daha farklı tasarıma sahip ve çok daha ileri bir teknoloji. hiç üretilmemiş olan f-20 ye benzer olduğunu düşünüyorum, sadece 0.4 mach az bir maximum speed limiti var (mach 1.6). şuanda kesinleşmiş kullanıcıları pakistan, myanmar ve nijerya. bu bile uçağın hitap ettiği kullanıcı kitlesini gayet güzel ortaya koyuyor. ve gerçekten bu ülkeler için son derece düşük maliyetli, güzel bir çözüm. uçağın birim fiyatı en gelişmiş modelde bile 32 milyon usd. block 1 modeli ise 25 milyon usd. bu paraya bırakıp süpersonik multirole almayı, italya'nın seri üretime yeni aldığı mb-346 sesten yavaş eğitim uçağını bile zar zor alabiliyorsunuz.

uçağın glass kokpit avantajı, 170 km menzilli radarı, deec ews, klj-7 çok modlu atış kontrol radarı ve gece görüşü bugün mig-21 gibi hurdalarla uçmak zorunda kalmış hava kuvvetleri için gayet etkileyici. yani düşünüldüğünden daha donanımlı bir uçak. aslında uçağın tek avantajı maliyet rakipleri f-16, jas-39 gripen, rafale vb. uçaklar karşısında.

mig-29 un kullandığı motorun bir tanesine sahip, şimdilik sadece tek kişilik modeli var fakat tandem oturuşlu model için de bir çalışma devam ediyor. PL-12 tipinde 100 km menzilli beyond visual range a-a yük taşıma kapasitesine sahip ayrıca birçok nato mühimmatını da kullanabiliyor. özellikle C-802 anti gemi füzesi kullanıyor olması da farklı bir özelliği. çok faydalı yükler taşıyabiliyor

uçak türkiye için hali hazırda pek bir şey ifade etmiyor fakat sayı üstünlüğü olması durumunda ben çok avantaj sağlayacağını düşünüyorum. özellikle a-a yönü ağır basan ve f-35 leri destekleyecek multirole uçak arayışında olan türkiye kendi uçağını üretemeyecek olursa muhtemelen bu uçakla ilgilenebilir. 300 adet civarında bu ucuz fakat etkili uçaklardan olsa hava kuvvetleri ciddi bir güç kazanabilirdi. fakat ancak 3. dünya savaşı çıkarsa, türkiye için acil bir çözüm olabilir. diğer türlü türkiye dönüp bakmaz diye düşünüyorum.

uçağı uzaktan görenlerden değil de, echelon left formasyon fırsatı bulabilmiş insanlardan da dinlemeniz gerek bence. özellikle batı tekelini kırabilmek adına pakistan tarafından atılmış oldukça başarılı bir adım.

görsel

aşağıdaki videodan kalkış performansını görebilirsiniz;
http://www.youtube.com/watch?v=AdM3cyAwEIw

haci pro güzel bir intro çalışması yapmış, hoş olmuş:

https://www.youtube.com/w...h?v=ictahdTmPes&t=27s

müslüman, kardeş bir ülkenin böyle bir jetin üretimini gerçekleştirmesi gerçekten çok büyük bir başarı. modernizasyona çok çok uygun bir yapısı olduğu için ben alınması gerektiğini düşünüyorum, gayet ciddiyim. şuanda aselpod entegre ediliyor mesela. türkiye projeye müdahil olup 400-500 milyon daha harcarsa karşımıza çok başarılı ve potansiyeli yüksek bir avcı uçağı çıkacak. bu paraya dokunmatik mfd li, her türlü silah taşıma kapasitesi olan ve açık yazılımlı başka nerede uçak bulunabilir. geçtiğimiz hafta iran uçağı vurarak da kendini kanıtladı. uçağın motoru da kendisini 30 yıldan fazladır kanıtladı ve kanıtlamaya devam ediyor. Tamam batı üretimi motorlar kadar iyi değil. Ama kullanılır yani. Lada samara gibi uçak her yola gelir.

Pakistan-Çin tarafından ortak olarak tasarlanan ve üretim lisansı Pakistan’da bulunan JF-17 savaş uçağı TSK için çok faydalı bir alternatif olabilir.

Bilindiği üzere, THK envanterinde bulunan yaklaşık 49 f-4 savaş uçağı yakın bir zamanda ve 240 F-16 savaş uçağı da 2030 yılında hurdaya ayrılacaktır. TSK, ortaya çıkacak bu boşluğu 2 proje ile doldurmayı planlamaktadır. Bunlardan birincisi Lockheed Martin F-35A alımı için 25 milyar dolar ayrılmış olup 117 adet alınması planlanmaktadır. Bu uçak, halihazırda F-16’lar tarafından yürütülen çok fonksiyonlu uçuş görevini gerçekleştirecektir. Diğer proje ise 10 milyar dolara geliştirilmesi beklenen ve milli imkanlarla üretilecek olan TF-X adlı uçaktır. Çift motorlu olarak planlanan TF-X’in ise şu an hava kuvvetlerinde benzeri olmayan hava üstünlük uçağı görevini ifa etmesi planlanmaktadır.

Söz konusu iki uçağın da “stealth” yani “hayalet uçak” özelliği taşımasının TSK’ya olan maliyetlerini çok artıracağı öngörülebilir. Nitekim, F-35’lerin birim maliyeti, yaklaşık olarak 120 milyon dolar civarında hesaplanmaktadır. Bu yüksek maliyet, uçağın “stealth coating” denilen özel boyasının sıklıkla yenilenmesi ve diğer uçaklara nazaran daha kalabalık bir bakım ekibi gereksinimleriyle birleştiğinde daha da yüksek rakamlara ulaşacağı tahmin edilmektedir.

Benzer bir durum yine stealth özellik taşıyan TF-X için de geçerli olacaktır. Öncelikle yurtiçi imkanlarla geliştirilecek olan TF-X’in birim maliyeti hayli yüksek olacaktır. F-35’in birim maliyeti her ne kadar ilk bakışta çok yüksek görünse de bu rakama, ancak çok fazla siparişin garantilenmesiyle ulaşılabilmiştir. Daha üretime başlanmadan 2500 sipariş alan Lockheed Martin bu sayede uçağı 120 milyon dolara ancak mal edebilmiştir. 2500 sipariş sayısı ise havacılık tarihindeki en büyük satış başarıları arasındadır ve TF-X için benzer bir rakamın gerçek dışı olduğu tahmin edilebilir. Dolayısıyla, TF-X’in 10 milyar dolar tahmin edilen geliştirme masrafı Savunma Bakanlığının satın alacağı uçaklara yansıyacaktır. ikincisi, uçaklara iki adet Rolls Royce EJ-2000 motorları entegre edilecektir. Çok yüksek kalitede olan bu motorların TF-X’de (F-35’in aksine) iki adet olması yine maliyeti artıran sebepler arasındadır.

Yine de yüksek maliyetlerine rağmen söz konusu iki uçak, ülkemizin bekası ve bulunduğu coğrafyadaki üstünlüğü açısından çok büyük faydalar sağlayacaktır. Ancak, savaş uçaklarının 6.000-8.000 saat uçuş süreli olduğu göz önüne alındığında, ilgili uçakların daha basit uçaklar tarafından gerçekleştirilebilecek görevleri yürütmesinin gereksiz olduğu görülecektir. Örneğin ABD Hava Kuvvetleri, dünyanın en güçlü savaş uçağı olarak kabul edilen F-22 savaş uçaklarını Irak Savaşında, Afganistan’da ve Suriye’de kullanmamış ve kullanmamaktadır.

THK’nın halihazırda yürüttüğü görevleri incelediğimizde; bunların eğitim uçuşları, PKK hedeflerinin bombalanması, Ege Denizinde it dalaşı ve son yıllarda kısa bir süre için Rus Savaş uçaklarına karşı önleme görevlerinden oluştuğunu görürüz. Bu görevler ise sonuncusu dışında F-16 gibi daha düşük maliyetli uçaklarla da başarıyla icra edilebilmektedir. Dahası geçmişteki F-4 ve F-16 kaza kırımları göz önüne alındığında F-35 ve TF-X gibi pahalı-sofistike sistemlerin bahsi geçen görevler için riske edilmesi yanlış olacaktır.

Ayrıca, “niceliğin kendine has bir niteliği olduğu” deyimini göz önüne aldığımızda da JF-17’nin gerekliliğini görürüz. Düşük maliyeti sebebiyle diğer uçaklara nazaran daha fazla miktarda envantere eklenebilecek JF-17’nin hava sayı üstünlüğü sağlayacağı tahmin edilebilir. Nitekim havada daha fazla uçak bulundurulması, havada daha fazla füzenin, daha fazla yakıtın ve daha fazla taktiğin bulundurulması anlamına gelmektedir. Örneğin 120 milyon dolarlık bir F-35 havada 2 adet aim-120 ve 2 adet aim-9x taşırken aynı maliyette 4 adet JF-17 (4×7=28) 28 adet füzenin havada mevcut tutulmasını sağlamaktadır.

işte tüm bu sebeplerden ötürü, TSK’nın düşük maliyetli ve aynı zamanda F-16’lar kadar başarılı bir uçağı bünyesine katması çok faydalı olacaktır. Bu amaçla dünyada halihazırda üretilen uçaklara göz atarsak:

JF-17=15-25 Milyon Dolar

J-10=60 Milyon Dolar

F-16=60-80 Milyon Dolar

GRIPEN NG=80 Milyon Dolar

Rafale=110 Milyon Dolar

Typhoon=120 Milyon Dolar

ilgili uçakların tahmini olarak yukarıda verilen maliyetlerde olduklarını görürüz. Bunlar arasında JF-17 düşük birim maliyetiyle büyük dikkat çekmektedir. Kısıtlı bir savunma bütçesine sahip olan Pakistan’ın Çin ile olan ortaklığı sonucu tasarlanan uçağın başlıca tasarım hedeflerinden birisi birim maliyetin düşük olmasıdır. Uçak bu özelliğinden ötürü Sri Lanka tarafından tercih edilmiş olup Nijerya, Azerbaycan, Bulgaristan, Filipinler ve iran gibi ülkeler tarafından da satın alınması gözden geçirilmektedir.

Ancak JF-17’nin düşük maliyeti uçağın başarısız olduğu anlamına gelmemektedir. Bundan ziyade JF-17 özellikle aerodinamik olarak son derece başarılı bir savaş uçağı olarak görülmektedir. Bunun öncelikli sebebi, uçağın F-16 ve F-18 savaş uçakları kopya edilerek üretilmiş olmasıdır. Bilindiği üzere, 80’li yıllarda ABD F-16 tasarım planlarını israil ile paylaşmış ve israil de bu planlar üzerinde çeşitli değişiklikler yaparak Lavi adlı savaş uçağını tasarlamıştır. Ancak ABD, israil’in Lavi adlı uçağı üretmesine karşı çıkmış ve israil’in F-16 uçaklarını satın alması konusunda baskı yapmış ve israil de Lavi’yi rafa kaldırmıştır. ilerleyen yıllarda israil illegal bir şekilde Lavi uçağının planlarını Çin’e satmış ve böylece Çin tüm zamanların en başarılı uçaklarından F-16’nın tasarım planlarına sahip olmuştur.

görsel

Çin havacılık endüstrisi elde ettiği bu istihbarat ile hava üstünlük uçağı J-10 ve çoklu görev uçağı JF-17’yi tasarlamıştır. JF-17’nin F-16 kopyası olarak üretilmesinin en önemli çıktısı JF-17’nin yüksek manevra kabiliyetine sahip olmasıdır. Nitekim, planları üzerine inşa edilen F-16, savaş uçakları arasında en keskin dönüşleri (9G) yapmasıyla meşhur uçaktır. JF-17 aerodinamiği incelendiğinde uçağın F-18 tasarımından da bir şeyler barındırdığı görülmektedir. Buradaki amaç ise angle of attack yani hücum açısının F-18’de olduğu gibi yüksek derecelerde olmasıdır. Netice olarak JF-17, manevra kabiliyeti son derece yüksek ve hücum açısı bakımından F-16’dan daha başarılı bir uçak olarak görülebilir ve bu başarılı gövdenin üretim lisansı Pakistan’dan satın alınabilir.

JF-17’nin eksik olduğu noktalara gelirsek, Pakistan’ın mevcut teknolojisiyle uçağı aviyonik olarak yeterince geliştirememiş olduğunu görürüz. Bu durumun en belirgin olduğu noktaların uçağın radarının yetersizliğinde ve hassas güdüm kitleri için gerekli olan lazerleme podlarının ve kızılötesi görüşün eksikliğinde olduğunu görürüz. Ancak bu durum Türkiye için çok büyük bir problem olarak görülmemelidir. Nitekim son yıllarda ASELSAN’ın ilgili sistemleri geliştirmiş ve geliştirmekte olduğunu görmekteyiz. ASELSAN bu konuda TFX projesi için Galyum Nitrat teknolojisini kullanan AESA radar geliştirmekte olup bahsi geçen lazerleme podlarını geliştirmiş ve TSK’ya teslimini tamamlamıştır.

Uçağın kısmen bir diğer eksik olduğu nokta olarak ise motoru gösterilebilir. JF-17 uçakları halihazırda MiG-29’lar için üretilmiş olan Klimov RD-93 motorlarını kullanmaktadır. Rus üretimi olan ilgili motorlar, diğer Rus uçaklarının da paylaştığı sık bakım gereksinimi, sık arızalanma gibi çeşitli sorunları barındırmakta ve batı menşei motorlar kadar yüksek performans gösterememektedir. Dolayısıyla bu noktada da alınması kararlaştırıldığı takdirde uçaklara batı menşei motorların entegre edilmesi gerekmektedir.

Netice olarak batı üretimi bir motor ve ASELSAN aviyonikleriyle düşük maliyetli JF-17 Türk Hava Kuvvetlerine çok büyük bir katkı sağlayabilir. Bunlardan en önemlisi sofistike sistemler gerektirmeyen eğitim, anti terör, it dalaşı görevlerinin icra edilmesi ve havada sayı üstünlüğünün sağlanması olacaktır. Ayrıca, Müslüman ve dost bir ülke tarafından üretilmekte olan bir projeye ülkemiz tarafından destek verilmesi savunma sanayi alanında Müslüman ülkelerin yer edinmesine ve batı hegemonyasının kırılmasına önemli bir katkı sağlayacaktır.

f-5 niyetine alıp uçurmak lazım. kötü gün dostu. ne ambargodan etkilenir ne silah kısıtlamasından ne de kaynak kodlarından.





görsel

görsel

görsel

görsel

görsel

görsel

görsel

(bkz: çin malı)

Cekiklerden uzak durun.

Pakistan-hindistan geriliminde 2 mig-21 ve 1 su-30* düşürerek dikkatleri üzerine çekmiş uçak. En son azerbaycan'ın da 24 adet alacağı söyleniyordu. Azeriler için gerçekten en ideal uçaktır ermenilerin 4 tane su-30 aldıklarını düşünecek olursak. insansız hava aracı da indirmiş olan jf-17 özellikle hava hava görevlerinde üstün yeteneklere sahip.

Jf 17 serisinin Block 3 modelini Pakistan üretmeye başlamıştır artık, bunun üzerine pek çok yeni konfigürasyonun yetenekleri ise artırılmıştır.
Block III modeli ile gelen bazı özellikler ise aşağıdaki gibidir.

KLJ-7A Aktif Elektronik Taranan Dizi (AESA) radarı
Yeni geniş açılı Başüstü Gösterge (Head-Up Display) ve Füze Yaklaşma
Uyarı Sistemi (MAWS) / Radar Uyarı Sistemi (RWS)
Yeni Motor: Muhtemelen RD-33MK’nın geliştirilmiş yeni bir türevi olacak motor kullanılacaktır.