ingiliz paşanın gözünden ikinci abdülhamid

reform hamlelerinde kritik rol alan yabancı uzmanlardan biri olan ve osmanlı bahriyesinde 40 yıl gibi uzun bir dönem görev alan ingiliz subay henry woods un anılarında canlanan ikinci abdülhamid tir.

türkçe ye çevrilen ve ' gerçek abdülhamid ve kişiliğini belirleyen olaylar ' başlığı adı altında kaleme alınan bölümde, ingiliz subayının dikkat çekici gözlemlerine yer verilmiştir.

woods, abdülhamid in osmanlı daki yerini ve şahsiyetini ilk cümlelerde şu şekilde belirtmiştir :

" sultan abdülhamid i layık olduğu şekilde anlatan herhangi bir yazılı belgeye şimdiye kadar rastlamadım. özellikle düşünce ve karakteri hakkında doğruya yakın bir fikir ileri sürülmemiştir. bana kalırsa abdülhamid şimdiye kadar gelmiş geçmiş osmanlı padişahları arasında en müstesna yer işgal edenlerden biridir. tahta getiriliş şekli, yani, devrin bazı devlet adamlarına verdiği tavizler mukabili destekle bu makama oturtulması konusu olmasaydı, tarih, abdülhamid i osmanlı tarihinin kuruluşundan itibaren gelip geçen en başarılı hükümdarlardan biri olarak gösterecekti. çok sakin ve gösterişten uzak bir hayat tarzı vardı. herhangi bir meseleye çözüm ararken etrafındakileri dinler, ancak onların esiri olmazdı. tahta çıkmadan önce bile akıllı ve nazik bir kişiliği olması dolayısıyla istanbul a gelen bazı avrupalılar onu ziyaret ederlerdi. tahta çıktıktan sonra bazı psikolojik etkenlerin tesiriyle kendisine bir kukla nazarıyla bakıldığı vehmine kapılmıştı."

abdülhamid in, parçalanan imparatorluğun organizasyonu ile ilgilendiğini belirten woods, ileride kurulacağı tartışılmayacak olan ankara hükümetinin varlığında da padişahın rol oynadığını ifade etmiştir.

han ın okumaya meraklı ve özellikle polisiye romanlara düşkün olduğunu vurgulayan woods, " abdülhamid in korkunç bir zekası vardı. çok az fransızcasının ötesinde başka bir yabancı dil bilmediği halde avrupa da çıkan en son kitapların tercümelerini ya okur ya da başkasından dinlerdi " şeklinde devam etmiştir. sherlock holmes a mecidiye nişanı verilmesine de değinen woods, padişahın devlet adamlığı vasıflarının son derece iyi olduğuna parmak basmış ve büyük devletlerin rekabetlerinden faydalanma hususunda oldukça başarılı olduğunu belirtmiştir.

imparatorluğun çöküş devrinde hiçbir padişahın abdülhamid kadar evrensel bir halifelik tutturamadığını söyleyen woods, padişahın sabahın erken saatlerinden gece geç vakitlere kadar memleket meseleleri ile iştigal olduğuna dikkat çekmiştir.

abdülhamid in iç karışıklığı önlemek adına hareket ordusuna karşı koymadığını belirten woods, kendisinin savaştan çok diplomasiye inanan biri olduğunu ve tahtı için kardeş kanının dökülmesini istemediğini belirtmiştir.

son olarak abdülhamid in meşrutiyete bakış açısını anılarına geçiren woods, padişah ın parlamenter rejime olan bakış açısını yine abdülhamid in ifadesiyle, " hakimiyet, çocukların eline geçti : neler yapabileceklerini bekleyip görmek lazım. " şeklinde vurgulamıştır.

http://www.dunyabulteni.n...aber&ArticleID=247347