gnostik

Antikçağ Yunan felsefesini gizemcilik ve Hristiyanlık'la kaynaştırmaya çalışan dinsel-gizemci düşünürler.. M. S. 1. ve 2. yüzyıllarda yaşayan Valentin, Simon, Basilide, Corpocrade, Saturnin, Marcion vb. düşünürler gizemsel- dinsel bir felsefe oluşturmuşlardır. Bu felsefe, antik çağ Yunan felsefesini ve özellikle Platonculuğu, Pitagorasçılığı, ilk Çağ'ın gizemsel dinlerini, Yahudiliği ve Hristiyanlığı seçmeci bir tutumla kaynaştırarak biçimlendirmiştir. Temel düşünceleri, saltık bilginin anlık sezgilerle kavranabileceği inancıdır. Dilimizde bilinirciler adıyla anılan gnostikler, gerçekte, gizemci tarikat adamlarıdır ve tüm dinleri saltık bilgi, dinsel bilgilerin çok üstünde bulunan kurgusal bilgilerdir. Bu yüzden Hristiyanlarca sapkın sayılmışlardır; çünkü isa'nın Tanrı'nın oğlu olduğu, doğduğu ve büyüdüğü, çarmıha gerildiği gibi dogmalarını yadsırlar. Onlar için isa düpedüz bir insandır. Ne Tanrı ne de oğlu doğmaz, büyümez, hele çarmıha hiç gerilemez. ingiliz düşünür Bertrand Russell, isa'yı bir insan sayması bakımından islam peygamberi Muhammet'in de bir gnostik olduğunu söyler.

bilinebilirciliği savunarak agnostisizmin karşısında yer alır. (a)gnostik, gnostiğin olumsuzlanmasıdır; teist - (a)teist gibi. savunduğu bilinebilirlik evrenin sırları ve bu sırlarla ona etki edilebileceği düşüncesidir.

gnostisizm akımı mensuplarına denir.

kilisenin dolaylı imanını reddederek mistik ve ezoterik bilgilere inanma.

tanrının sırrını bilgi temelinde arayan felsefik akım.