bir haberin doğru olup olmadığı nasıl anlaşılır

Aşağıdaki maddeler dikkate alınarak anlaşılabilir

Not: her madde birbirinden bağımsızdır, devamı gibi düşünmeyin.

--- haberin kaynağına bakılır,
Kaynak yoksa haberin doğru olmama ve işkembeyi Kübradan ya da dedikoduyu suğradan uydurulmuş olma ihtimali yüksektir.

--- haberin öğelerini oluşturan "ne? ne zaman? nerede? nasıl? neden? kim?" Soruları yanıtsız kalıyorsa haberin yazarı haberci değil dedikoducu demektir.

--- haber "yerel kaynaklara göre", "sağlık kaynaklarına göre", "askeri kaynaklara göre", "güvenlik kaynaklarına göre" " adını vermek istemeyen bilmem kim" gibi kim olduğu kesin ve belli olmayan kaynaklara dayandırılıyorsa yanlı veya uydurma olma ihtimali çok yüksektir.

--- "falanca köydeki aktivistlerden filancı", şu kentteki insan hakları komitesi, merkezi Londra'da, Paris'te ve bilmem ne zıkkımda bulunan gözlem evi, insan hakları kurumu gibi "sadece ALLAH rızası icin çalışan"(!) ünlü kurum ve şahsiyetlerin kaynaklık ettiği bilgi, belge ve haberler stratejik algı yönetimi için kullanılırlar. Bunların yüzde 99'u Bir ülke veya gruba hizmet eder ve onun çıkarını gözetirler hakkı, hakikati değil.

--- sonradan bitme yazar, haberci ve yorumcuların söylediklerine güven olmaz çünkü bu kişiler çoğunlukla ağızları iyi laf yaptığı için kullanılmak üzere kendilerine Servis edilen bazı bilgilerle hızlı bir şekilde meşhur olurlar ve aslında hakikatten uzaktırlar ya da onu gizlerler.

--- resmi ajanslar ve medya organları devletin ideolojisini temsil eder dolayısıyla tarafsız değildir. Ama bunlar, özellikle nakillerde doğrudan uydurma yapamazlar en fazla kelimelerle oynayarak yuvarlama yapabilirler. onun için bu tür bir basın kuruluşunda filancı şöyle demiş diye yazılmışsa ve tırnak içinde verilmişse büyük ihtimalle doğrudur.

--- uluslararası camiada çok tanınan, saygın ve etkisi büyük ancak aslında 5 yıldızlı otellerde bolca vakit geçirip boş toplantılar yapan kurum ve şahsiyetlerin (islam işbirliği teşkilatı, Dünya Müslüman alimler birliği gibi yatakçılar) açıklamaları doğru haber ve bilgiyi temsil edemez çünkü en az sıradan halk kadar yaşanan gerçeklerden uzaktırlar ve iki fırlamanın getirdiği bilgiye göre hareket ederler.

--- ismi büyük ama bütün haberlerini 3-5 kişinin hazırladığı saçma sapan site ve uyduruk internet sayfalarının haberlerine güven olmaz. Çünkü bunlar her şeyden önce emek hırsızıdır, başkalarının ürettiklerini izinsiz ve hakkını vermeksizin kullanırlar.

--- bir Haberde öznenin ifadeleri tırnak içinde verilmemişse ekleme, yuvarlama, eksiltme, yamama vs. işlemlerinden geçmiş olması çok yüksek ihtimaldir.

--- bir haberde nakledilen ifadeler Yan yana yazılmasına rağmen tırnaklarla birbirinden ayrılıyorsa, öznenin sözleri bir araya toplanmış ve gerçek bağlamı bozulmuş demektir

--- bir haberin içinde ..... "ifade ediliyor", "belirtiliyor", "dile getiriliyor" gibi yüklemler verilen haberin veya bilginin dedikodu olduğunu gösterir.

--- bir haberin içinde iddia, ileri/öne sürme, savunma gibi ifadeler yer alıyorsa haber yanlı demektir

--- habercilikte görüntüsü veya fotosu olmayan bir haber yarımdır, olay-aktivite haberleri yarımsa inanma.

--- bir haber kullanılan fotonun muhabirinin imzası yani ismi yazılmamışsa görüntü veya fotoya güvenilmez çünkü çalıntı, eski, yakıştırma, montaj olabilir.

--- bir konuda doğru bilgi edinmek için konunun tarafı olmayan, ikisine de eşit mesafedeki habercilerin ve medya kurumlarının haberlerini ayrıca konunun taraflarının yazdığı karşıt haberleri okuyup çıkarım yapmak doğru sonuç ulaşmamıza yardımcı olur.

--- resmi açıklamalar çoğunlukla taraflı olsa bile mesnetsiz, temelsiz, değildir. Dolayısıyla bunları baz almak doğru bilgiye ulaşmak için kabul edilebilir bir yoldur.

--- bir haberde sizin için doğru olana yanlış deniliyorsa ve bu çok güçlü bir şekilde yapılıyorsa, karar vermeden önce vicdanınıza, sonra da başka kaynaklara bakarak haberi teyid edin. Karar vermek için acele etmeyin.

şimdilik aklıma gelen şeyler bunlar eklemek isteyen varsa buyursun...

çok genel bir konuda değilse, anlaşılmaz sabunludur.

Haberin içinde okuduğunuz başlığıyla ilgili hiçbirşey yazmıyorsa ki meşhur bir ulusal gazetemizin resmi sitesinin favori uygulamasıdır, haber yalandır.

aslında makale olarak başka bir yerde de yayımlayabileccekken sözlüğü sevdiğim için burada paylaştığım bilgi yumağı...

edit: tabii bu arada okunması ve faydalı olabilmesi için yorum yaptığımı itiraf ediyorum...