ali ihsan sabis

Ali ihsan Sabis (Soyadı Kanunu öncesinde, Ali ihsan Paşa) (1882, istanbul - 1957, istanbul) Osmanlı Ordusu'nda I. Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cephesi ve Irak Cephesi, Kurtuluş Savaşı'nda Batı Cephesi komutanlarından Türk asker ve siyaset adamı. Sabis soyadını, Irak Cephesi'nde Sabis Mevkiinde ingiliz Ordusuna karşı savaşta gösterdiği başarılar nedeniyle almıştır. I. Dünya Savaşı sonrasında ingiliz'lerce tutuklanmasının ardından ilk Malta sürgünleri arasında yer almış, dönüşünde ve Büyük Taarruz öncesine kadar Batı Cephesi 1. Ordu komutanlığını yürütmüş Türk askeri ve siyaset adamı. 1930 ve 40'larda Alman yanlısı fikirleri savunmuş ve bundan dolayı mahkûm olmuştur. 1954'te ise Demokrat Parti'den 9. Dönem Afyonkarahisar milletvekili seçilmiştir.

ilk Dönemi
30 Ağustos 1882 tarihinde istanbul'da, Cihangir semtinde doğdu. ilk mektebi ve Beşiktaş Askeri Rüştiyesini bitirdikten sonra 1895 yılında Halıcıoğlu'ndaki Topçu okuluna girdi. 1901'de Harp Okuluna başladı ve 1904'te birinci olarak mezun oldu.

I. Dünya Savaşı
I. Dünya Savaşı'nda kolordu ve ordu komutanı olarak Kafkasya ve Irak cephelerinde bulundu. 1916'da Kut'ül Ammare Kuşatması sırasında Sabis mevkiinde karşı saldırıya geçen ingiliz ordusuna karşı zafer kazandı. 1914'de Tortum'da yerel başarılarla başlayan komutanlığına, Sarıkamış, Dilman ve Van'da devam etti. 9., 4. ve 13. Kolordu kumandanlıklarında bulundu. 1917'de Mirliva rütbesini aldı.

2 Nisan 1918'de Rusların harabe halinde getirip terkettiği Van'ı Ermeni komitacılardan geri aldı. Nuri Killigil Paşa komutasındaki Kafkas islam Ordusu'nun Azerbaycan seferinde görev aldı ve 8 Haziran 1918'de Tebriz'i ele geçirdi. 1918'de iran'daki Şehriban mevkiinde ingiliz kuvvetleri karşısında geri çekildi ve kolordusunu kurtarmayı başardı. Aynı yılın eylül ayında Halil (Kut) Paşa yerine 6. Ordu kumandanlığına getirildi.

30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi imzalandığında Musul ve çevresi henüz Ali ihsan Paşa komutasındaki Türk birliklerinin idaresindeydi. ingiliz General Marshall'ın, ateşkesten sonra Musul ve Zaho'daki sivil Hıristiyanların topluca öldürüldüğünü iddia etmesiyle ingilizler, Türk birliklerinin Musul'u terk etmesini istediler. Ali ihsan Paşa, bu isteği önce reddetti ancak Suriye cephesinde Mustafa Kemal Paşa komutasındaki Yıldırım Orduları grubunun Şam'dan sonra Halep'te de ingiliz ilerleyişi karşısında Adana'ya kadar çekilmesi neticesinde demiryolu ikmal hatlarının kesilmesi üzerine zor durumda kaldı.[kaynak belirtilmeli] istanbul Hükümeti'nden gelen talimat doğrultusunda Nusaybin'e çekilerek Musul'u ingiliz işgaline bıraktı.

Malta Sürgünü
Savaştan sonra ingiliz Yüksek Komiserliğinin talebi üzerine 23 Şubat 1919'da Konya'da tutuklanarak ilk Malta sürgünlerinden olmuştur. Kendisine yöneltilen suçlamalar Van, Musul ve Urmiye'de Hıristiyan katliamlarını bilfiil yönetmek ve Kut'ül Ammare Kuşatması sonrası ele geçirilen ingiliz savaş esirlerini öldürtmekti. ingilizler tarafından düzenlenen dosyasına göre Ali ihsan Paşa 1915 Nisanında Dilman Muharebesi ertesinde Van'daki Ermenilerin öldürülmesi, haziran ayında Urmiye'de Hakkâri'den kaçmış olan 3300 Nasturi ile 700 Ermeninin topluca katledilmesi, temmuzda Urmiye'de Fransız misyonuna sığınan 620 köylünün öldürülmesi, 18 Eylül'de aralarında Amerikalı gazeteci John Nooshy'nin bulunduğu 20 hasta ve yaralının hastaneden çıkarılarak öldürülmesi, aynı ay Musul'da 270 sivil Ermeni'nin öldürülmesi olaylarının faili idi. Ancak savaş suçluları mahkemesi gerçekleşmediği için bu suçlamalar kanıtlanmadı. Ali ihsan Paşa, Haziran 1921'de diğer Malta tutukluları ile birlikte salıverildi.

Kurtuluş Savaşı'nda
Dönüşünde 27 Eylül 1921 tarihi itibarıyla Kurtuluş Savaşı'na katıldı ve Mirliva rütbesiyle Batı Cephesi 1. Ordu komutanlığına atandı. Moskova Antlaşması ile Batum ve Azerbaycan'ın Sovyetler Birliği'ne terkedilmesine karşı çıktığından ve Ali Fuat Paşa'nın yerine Batı Cephesi komutanlığı'na atanan Albay ismet Bey'i hem yetersiz hem de kendisinden kıdemsiz bulması üzerine ve görevlendirdiği erler vasıtasıyla "Memleketi ancak Ali ihsan Paşa kurtarabilir" şeklinde nifak çıkardığı iddia edildiğinden Büyük Taarruz'dan önce görevden alındı ve 1922'de emekliye sevkedildi.

Turancılık Ülküsü
II. Dünya Savaşı yıllarında, gazetelere askerlik konusunda yazılar yazıyor ve genellikle Nazi ordularının ilerleyişini alkışlıyordu. Türkiye savaşın sonuna doğru Almanya'nın karşısında yer alınca, tenkit yazılarıyla yetinmeyerek, başta Cumhurbaşkanı ismet inönü olmak üzere devlet ve hükümet erkanına, suçlayıcı imzasız mektuplar göndermeye başladı. Böylelikle 1922'de emekliye ayrılmasında önemli rolü oynayan, o zamanın Batı Cephesi komutanı inönü'den dolaylı intikam almış oluyordu. Olayın tespitinden sonra, 24 Şubat 1944'de tutuklandı ve 10 Şubat 1947'de de sıkıyönetim mahkemesince 15 ay ağır hapis cezasına çarptırıldı. 1950 yılında Demokrat Parti iktidara geldikten sonra çıkartılan af kanunu ile siyasi haklarına kavuştu. 1954'te DP listesinden Afyonkarahisar milletvekili seçilerek 9. Dönem TBMM üyesi oldu. Milletvekilliği bir dönem sürdü. 1957'de vefat etti.

Eserleri
Birinci Dünya Harbi Harp Hatıralarım Cilt 1
Birinci Dünya Harbi Harp Hatıralarım Cilt 2 ISBN 9755510672
Birinci Dünya Harbi Harp Hatıralarım Cilt 3
istiklal Harbi ve Gizli Cihetleri Harp Hatıralarım Cilt 5 ISBN 9755510842
Birinci Dünya Harbi Harp Hatıralarım Cilt 4
Harp Hatıralarım Birinci Cihan Harbi 2. Cilt ISBN 9755510672
Harp Hatıralarım Birinci Dünya Harbi 1. Cilt
Harp Hatıralarım Birinci Dünya Harbi 4. Cilt ISBN 9755510435
Harp Hatıralarım istiklâl Harbi ve Gizli Cihetleri 5. Cilt ISBN 9755510842
Harp Hatıralarım istiklâl Harbi ve Gizli Cihetleri 6. Cilt ISBN 9755510850
istiklal Harbi ve Gizli Cihetleri Harp Hatıralarım Cilt 6 ISBN 9755510850

kaynak : wikipedia.

genel imajı çok olumlu olmayan, ama belli askeri hizmetleri olmuş olan ve kurtuluş savaşı'na katılmış olan türk generalidir. 1. dünya savaşı konusunda fikir edinmek açısından anıları ilginç bir kaynak olabilir. savaşın başlarında genelkurmay karargahında görev yapmıştır.

maltada ingiliz esareti altındayken salıverilmiş ve istiklal savaşında görev yapmıştır.

Tanıyan, bilen var mı?

ricat emrine karşı gelmiş ve hakkız yere hain ilan edilmiş paşadır.

(bkz: ricat)

kiskanc pisligin tekidir. askeri nitelikleri yetersizdi.

imzali kitabını buldum simdi bit pazarinda...

I. Dünya Savaşı’nda Kafkasya Cephesi ve Irak Cephesi’nin, Kurtuluş Savaşı’nda Batı Cephesi’nin komutanlarından Türk asker ve siyaset adamıdır. (Ali ihsan Paşa; 1882, istanbul – 9 Aralık 1957, istanbul)

Bildiğim kadarıyla göben’in bize sığınması ile ilgili bir rolü yoktu. Çünkü enver almanlarla görüşmeye 27 temmuzda başlamış, gizli anlaşmanın son halini 2 ağustos’ta bağlamıştı. Göben ve breslau’nun boğazlarımıza girişi 10 ağustos’tur.