ayakta ölen ülkücü

1917'ye kadar süren Rusların doğu Anadolu işgali ve devam eden Ermeni hakimiyeti sırasında çeşitli tarihçi ve hatırat yazarlarının şahit oldukları acı sahneleri hatırlatmıştır.
Evlerini terkeden köylülerden bazıları şidddetli bastıran soğuk ve tipi sırasında birbirlerine sokulmuş durumda, ayakta donarak ölmüşlerdir. Kendilerine yaklaşanlar köylüleri karşılama için bekliyor zannetmişler, yanlarına gelince çocuk, kadın, erkek buz tutan cesetleri dehşet içinde farketmişlerdir. bu acı tablonun yaşandığı aydoğdu geçidinin bulunduğu erzincan'ın askeri birlik ve halk savaşı ile kurtuluşu ise 1918 yılı şubat ayında, osmanlı zamanındadır. çanakkale gibi, maraş, urfa, antep gibi...