gerçeklik

geçmiş nedir? şimdi nedir? gelecek nedr? rüya nedir? hayal nedir? bunların ne olduğunu nasıl biliyoruz? gerçekliği diyerlerinden nasıl ayırd ediyoruz? bu algılarımızın şiddetiyle ilgili. daha detaylı daha kuvvetli algıladığımız şeye gerçeklik ve şimdi diyoruz. daha flu ve belirsiz olan bulanıklık içeren ve belli belirsiz olanları ise diyer kategorilerden biri ile niteliyoruz. gerçeklik o kadar belirgin bir algıdır ki onun etkisi diyerleri (hayal kurarken geçmişi hatırlarken v. s.) varken dahi hissedilebilir. bizi biraz olsun gerçeklikten koparıp kendini gerçekmiş gibi algılatan tek şey varsa o da rüyadır. rüya oldukça gerçek görünen bir kuvvettedir. ancak burada duyu organlarının uykunun sebep olduğu kimyasalllar yüzünden işlevsizleşmesi de bir o kadar etkilidir. (aslında burada işlevsizleşmek yerine yanlızca deyişek demeli çünkü belkide uyanıkken işlevsizleşiyordur.)
peki bir şizofren nasıl olur da gerçekle hayali karıştırır. sanırım hayal gücü normal isnsanlara göre daha kuvvetlidir. yani onu şizofren yapan şey bir eksiklik değil bir fazlalaıktır. fazla kuvvetli bir hayalgücü var. ve bu anlamda kuvvetli bir beyni. tersi de doğru olabilir belkide gerçeklik algı seviyesi bizimkinden zayıftır.
o halde gerçeklik dediğimiz şey sonuçta, algıları hissetme bakımından sıraladığımızda en kuvvetli hissettiğimiz algıdır. bundan sonra anılar (gerçeğin gölgesi) hayaller ve rüyalar gelir.
gerçeğin diyer bir ayırdedici tarafı objektif görünmesidir. gerçeklik adete birlikte görülen bir rüya gibidir. belirli nöanslar dışında o gerçekliği paylaşanlar aynı şeyi anlatırlar. aynı olayı yaşayıp farklı anlatan bir gurup insan olasydı kendimizden eminliğimiz törpülenir ve bir süre sonra bundan şüphe duymaya başlarık. yine de bu kriter ikinci sıradadır. birinci sırada algının şiddeti yeralır. acaba uun bir rüyada bir olay yaşansa ve rüyadakilere sorulsa onlar şahit olunan olayı bizim gerçeklik dediğimiz durumdaki gibi nesel olğularda hemfikir olarak mı anlatırlar? böyle bir tecrübem olmadı.
ancak rüyaların mantıksal çelişkilerle dolu olduğunu da biliyorum. o halde gerçeği gerçek olmayandan ayırd eden diyer bir kriter de mantık denilen dizgeye uygunluğudur. akla uygunsa ger çektir diyer durumlarda şüphe uyandırır ve sorgulanır.
sonuç olarak gerçeklik mantık dizgesine uygun ilerleyen, birden fazla kişinin gördüğü kuvvetli algılar uyandıran bir rüyadır.