yüzde elli neyin nesi

bir oranda gizli sır.

bizim parlamenter sistemimizden değil ama seçmen sıfatı taşıyan bireyler bağlamında batıdan, rusyadan şaşırtıcı farklılıklar gösteren, dışa farklı iken kendi özünde sağlam gelenekleri yansıtan bir görüntü söz konusu.

kimi derin alt üst oluşlarda bakıyorsunuz birdenbire ortaya çıkmış partiler, siyasi hareketler kendine temsil imkanı bulabiliyorlar. batıda porno yıldızına varana kadar, rusyada şimdi ortalarda görünmeyen jirnovski hatta yeltsine kadar kazip şöhretleri görmek mümkün.

türkiyede darbeler oluyor, krizler yaşanıyor, dile kolay 30 yılı aşkın sıcak savaş günlerinden geçiyor; kimi iç ittifakların kısa süren ayrışmasının dışında iki ana geleneğin istifini bozmadan devam ettiğini görüyorsunuz.

bu şaşırtıcı ama bir o kadar iyi anlaşılması gereken bir husustur.

dağılımda yüzde elliyi aşan bir kesimin kendini daima muhafaza ettiğini biliyoruz. bu büyük çoğunluğun dışında kalan seçmenler, genelde üç partide, ve sayısı bir hayli çok partiler arasında dağılmış görünüyor.

kendilerini çoğunluğun reddiyesinde ortakmış gibi görseler de, sınav sonucunda yine irili ufaklı görüntü kendini tekrar ediyor.

tarihsel arka plan dediğimiz, biraz geçmiş biraz ülkenin öznelliği incelenirse; günümüze kadar taşınan iki ana gövde de, osmanlının çöküş-çözülüş sürecinde merkeziyetçi ve ademi merkeziyetçi bir sosyolojik muhtevayı, kendi içinde evrilerek, kendini bir şekilde çağa uydurarak, ama özünü yitirmeden hala gözlemek mümkün.

dp-ap örnekleri biraz ittihatçı geleneğin renklerini barındıran ama ceberrut aşırı merkezci hattan farklıdır. 1970 ler ülkede siyasetin yeniden biçimlendiği yıllardır. chp paşa dönemini sonlandırırken, ap hareketi bir daha eski gücünü kazanamayacak ölçüde dağılırken, geleneğe sahip iddiasında yeni bir siyasi akım zuhur eder. milli nizam partisi ve kadroları, önce aşırı merkeziyetçi ceberrut devlet siyasetiyle boğuşa boğuşa, ve kendini yenileyemeyen geleneğin çoğunluğunu temsil iddiasındaki siyasetlerle boğuşa boğuşa; yerel ve genel bağlamda ülkeyi kazanmışlardır.

kırılıp dökülerek, batarak çıkarak yaşanan süreç hafıza labirentlerinde nisyana gark olursa, bu akp de nereden çıktı, işte amerikanın orta doğu projesinin bir aktörü gibisinden; ülkenin dinamizmine kör, onu aşağılayan; siyasetten, siyaset sosyolojisinden uzak kendinden menkul düşüncelere, tereddütlere sapmak mümkündür.

rakamlar gerçeğe yakın ifadelerdir. bir takım modern matematik akıl oyunlarına dalmaz isek, 1 ikiden küçük 0 dan büyük değeri ifade eder. siyaset sosyolojisi matematikten bu formel bilgiyi alıp kullanırken, hayatı elbette cebirsel az bilinmeyenli, çok bilinmeyenli matematikleştirmez, ama 2 nin 1 den çok olduğu gerçeğini hep muhafaza eder, etmelidir.

sözü uzattım. müsaadenizle devletle görüşen gezi komitesinden bir muhterem; beldeyi ilgilendiren bu hadisenin öznesi planı referanduma götürme karşı talebine itiraz etmiş. hayat ironiyi eksik etmez.