sulu çor kağan

yine kazandırdın gugle amcaya hadi.

emevileri türkistan'da mağlup eden kahraman türk kağan'ı.

Emevi paçozlarını zikerten büyük türgiş kağanıdır.

Türkeşlerin Bağımsızlığını ilan Etmesi (717)

711 yılındaki ağır yenilgiden sonra Göktürk hakimiyetinde kalan Türkeşler, Çin’in desteği ve kışkırtmalarıyla zaman zaman ayaklansalar da Kapagan kağan yönetimindeki Göktürkler bu isyanları bastırarak Türkeşlerin Göktürk hakimiyeti altında kalmasını sağladı. Kapagan kağanın ölümü ve yerine Bilge-Kültigin kardeşlerin geçmesiyle tekrar ayaklanan Türkeşler, 717 yılında, Çin’in desteklediği Sulu Çor kağan liderliğinde bağımsızlıklarını ilan ettiler.

Sulu Çor Dönemi (717-738)

Sulu Çor, Çin’in desteğiyle bağımsızlığını ilan ederek Göktürk birliğinden ayrıldı ve Baka Tarkan ünvanı ile yönetimi eline aldı. Kapagan Kağan dönemindeki isyan bastırma hareketleri ve Kağanın sert tutumu nedeniyle Göktürk birliğinde kalmak istemeyen On-Ok boylarının önemli bir kısmı, Türkeşlerin bağımsızlığını ilan etmesiyle Göktürklerden ayrılıp Türkeşlerin hakimiyeti altına girdiler.

Göktürk hakimiyetinden çıkan Türkeşler, On-Ok’larında kendilerine bağlanmasıyla güçlenerek bulundukları bölgede hakimiyet kazanmaya başladı. Talas Irmağı kıyısındaki Balasagun şehrini başkent yaparak hakimiyet sahasını genişletmeye başladı.

724 yılına gelindiğinde Emeviler (Arap Orduları) asyanın içlerine doğru ilerlemeye başlamışlardı. Maveraünnehire kadar ilerleyen Emeviler, Türkeşler için tehdit oluşturmaktaydı. Sulu Çor’un komutanı olan Kül Çor, ordularını hazırlayarak ilk sınavını Emevilere karşı verdiler. ilerleyen Emevi ordusunu mağlup eden Türkeşler, Emevilerin Maveraünnehirden daha fazla ilerlemesini engelledi ve Araplar bu savaştan sonra geri çekilmek zorunda kaldılar. (Arap kaynaklarında bu savaşlarda Türkeşler yalnızca Türkler olarak geçmektedir.)

Emevilerin başında bulunan Halife Ömer (Hz. Ömer değildir) Maveraünnehire girmek için çaba sarfetse de başarılı olamamış ve geri çekilmişlerdir. Araplar için asya içlerindeki ilk hedef olan Maveraünnehir’de Arap karşıtı hareketler baş göstermeye başlamıştı. Emeviler için olumsuz bir durum teşkil ettiği için bu durumdan istifade eden komutan Kül Çor, ordularıyla Emevilerin üzerine yürüyerek Maveraünnehiri geçip Semerkanta ilerleyerek Emevi ordularını mağlup etti. Bu mağlubiyetten sonra Maveraünnehire tayin edilen Emevi valisi El Harişi, itaat etmeyen Maveraünnehir halkını öldürmeye başlayınca Araplara karşı düşmanlık oluşmuş ve halk kütleler halinde Türkeşlere sığınmaya başlamıştır.

724 yılında Halife Hişam, vali el Harişiyi azlederek yerine Müslim Bin Zait’i vali tayine etti. Bu dönemde Emevi ordusunun içerisinde iç karışıklıklar meydana gelmekteydi. Müslim Bin Zait, ordularıyla Ferganaya doğru ilerlemekteyken karşısına bu kez Kül Çor değil bizzat kağan Sulu Çor çıkmıştı. Müslim Bin Zait, savaşa girmeyerek geri çekildi ancak 11 gün süren yorucu geri çekilme yürüyüşü Emevi ordusunu zor durumda bıraktı. Öyle ki yüklerini yakmak zorunda kalan Emevi ordusu, kuraklık ve susuzluktan dolayıda ağır kayıplar verdi. Bu ağır yenilgiden sonra Araplar saldırı durumundan savunma durumuna geçtiler.

725 yılına gelindiğinde Araplar Maveraünnehir bölgesinde oldukça zor durumdaydılar. Sulu Çor, Emevilerin içinde bulunduğu zor durumdan istifade ederek Buharayı zaptetti. Emeviler Semerkand ve Debusiya bölgesinde iki küçük kalede sıkıştılar. Emevi valisi Sulemi, yerli halka pek çok haklar tanımasına rağmen önceki vali döneminde yaşanan kötü muamelelerden ötürü halk tarafından sevilmiyordu. Bu nedenle bölge halkı tarafından desteklenmeyen Emevi askerleri ciddi su sıkıntısı çekmekteydi. Zor durumda kalan Araplar, Türkeşler üzerlerine geldikçe geri çekiliyor ve mücadeleden kaçınıyorlardı.

Kendisinden sonra tahtına geçecek kül çor, çin'den destek alarak sulu kağan'ı öldürmüştür..

Mekanı uçmağ olsun..