islam da özgür irade var mıdır

Vardır.
Hatta dinde zorlama yoktur ama kurala uymazsan yanarsın, ama zorlama yok, sadece uymayınca yanıyorsun cayır cayır. Hahah.

özgür irade insanın vereceği son nihai kararı kendisinin vermiş olmasıdır lakin bu kararı vermeden önce karşılaştığı olaylar zaten kendisini bu son noktaya getiren şeylerdir. Yani bir çingen mahallesinde yetiştiysen senin özgür iradenle seçtiğin şeyler zaten senin çevrenden genetiğinden gelen bir takım özelliklerinin verecegi tepkiler olacağı için islama göre daha uygun olmayan şeyler olmaya daha yakın olacaktır. Özgür irade var demek insanların kararlarını kendi iradeleriyle vermesi demek ama tartışılması gereken o kendilik kısmı zaten o kendi dediginiz sey nedir. Kisinin genetiginden ve cevresinden bagimsiz bir sey midir. Cevre icin kisinin dogdugundan itibaren distan bagimsiz olmasi ve etkilenmeyecek yetilere sahip olmasi gerekmekte ama genetik icin dogmadan once genetigini belirlemesi demektir. Ya boyle olacak ya da tanri insanogluna ona kendisi vermis oldugu genetik ve cevre etkenlerini hesap ederek bir terazide tartacak demektir ama o zaman islamin keskin sinirlari birer kandirmaca olacaktir. Cünkü bir insan bir suc islediginde suc islemis ve gunaha girmistir. Tanri dur sen suc isledin ama suca daha yatkindin deyip gunahini silmeli baska da cikis yolu yok. Doğmadan önce genetigi belirlerim sonra da cevreden etkilenmem diyorsaniz buyurun islam orada duruyor.

Ekleme

zaman konusu acilir zaten her zaman ama ici bostur cunku seni cennete cehenneme koyacagini bilen varlik seni direk cehenneme koyup sen boyleydin diyemiyorsa su andaki bana da sen insansin zamani bildigin bir evrende yaratilip da zamanin olmadigi bir noktaya göre dusunmeni istedim diyemez. sen zaman icinde olmus bir varliksin su an. zamanin olmadigi bir evreni tahayyul etmek zaten seni ilgilendiremez ve senin zaman icinde zamanin olmadigini dusunmen zaten icinde bulundugun durumdan etkilenmis olacaktır ve zamanin olmamasına bakışın değişecektir. tipki sıfır noktasında yokluk ve varlığı daha net bilecek olmamız ve şu anda yokluğa ve sifir noktasina bakışımızın etkilenmiş olması gibi.

bu sorunun gelecegine adim gibi inaniyordum.zaman konusu acilir zaten her zaman ama ici bostur cunku seni cennete cehenneme koyacagini bilen varlik seni direk cehenneme koyup sen boyleydin diyemiyorsa su andaki bana da sen insansin zamani bildigin bir evrende yaratilip da zamanin olmadigi bir noktaya göre dusunmeni istedim diyemez. Sen zaman icinde olmus bir varliksin su an. Zamanin olmadigi bir evreni tahayyul etmek zaten seni ilgilendiremez ve senin zaman icinde zamanin olmadigini dusunmen zaten icinde bulundugun durumdan etkilenmis olacaktır ve zamanin olmamasına bakışın değişecektir. Tipki sıfır noktasında yokluk ve varlığı daha net bilecek olmamız ve şu anda yokluğa ve sifir noktasina bakışımızın etkilenmiş olması gibi.

"islamda özgür irade olmaz. insanda özgür irade olur" cevabıyla cevaplanabilecek soru cümlesi.

Zorunlu edit: eksileyen arkadaşlar eğer ayarı alan ergen bünye sivilce suratlar ise problem yok.

Yok hayır yazdığım entry yanlış anlaşılmış ise: islam kişi değil Allah'ın dinidir, kesin çizgileri vardır. Müslüman tabiki özgür irade sahibidir.

islam'da özgür irade vardır. konu hakkında güzel bir yazı: http://emre1974tr.blogspo...r-ve-ozgur-irade.html?m=1

özgür irade problemi aslında ateistleri ilgilendirmesi gereken bir problem. çünkü; bir ateist için özgür iradenin varlığından bahsetmek imkansız.

Yukarıda verilen yazı benim söylediklerime cevap vermemektedir ve kolayca cevap verilecek bir şey yazmadığımı söylemeliyim.
Ayrıca islamı eleştiren herkes ateist değildir. Ve özgür irade vardır bilgisine ulaşmak mümkün değildir zaten. Sadece iki durumun olmasından bahsedebilebilir bu evren için ve o iki durumun islamla çelişmesi islamı tıkayabilir mi. Hayır ama cevap verilmesi zordur. Çünkü bu evrende var ya da yok gibi iki durumdan öte bir durumdan bahsetmeniz gerekir. Ki dediğim gibi varlık ve yokluğa bu evren için bakıyoruz. Ve şu an tartıştığımız zaman için geçerli bütün tartışmalarımız. Bilgi yoktur bizim için. Yukarıda anlattıklarım hakikat değil inançtır. Ama sizin inancınız benim inancımla çelişirse ve siz bana cevap veremiyorsanız kendi içinizde şu andaki zamanda yenilmiş olursunuz.

birincisi o yazı emre dorman'a ait değil; ikincisi o yazıyı okusaydın ya da anlasaydın söylediklerine cevap verdiğini görürdün.

öncelikle çevresel faktörlerin ve genetik yatkınlıkların insanın karakterine olan etkisi gelişim psikolojisinde zaten incelenen bilimsel konulardır. bir insanın suça daha yakın ya da yatkın olması o kişinin kesinlikle suç işlemesini gerektirmez. aynı mantık coğrafyanın tamamen kişinin dinini belirlediğini iddia eden argümanlarda da kullanılıyor. yeni bir şey söylemiyorsun.

örneğin; "sen türkiye'de doğdun ve bu yüzden müslümansın, norveç'teki adam sırf orada doğduğu için hristiyan ya da ateist ve bu yüzden cennete gidemeyek, where is adalet?" gibi sorularla sürekli karşılaşıyoruz. temelde senin iddianın da bu sorudan hiçbir farkı yok; sadece farklı örnek veriyorsun.

şöyle bir şey de var; benim türkiye'de yaşıyor olmam aynı zamanda bin çeşit tarikatın, Allah'a iftira edilen binlerce yalanın da içinde yaşadığım anlamına geliyor. evet, Allah'ın sözlerini çok sık işitip hatırlayacağım bir coğrafyadayım; ama aynı zamanda affedilmeyen teķ günah olan şirkin de toplumca özümsendiği bir coğrafya burası. yani demek istediğim, mutlak adalet sahibi olan Allah, atom ağırlınca bile haksızlık yapmaz. kişinin çevresel faktörleri ve genetik yatkınlıkları ilk bakışta fayda ya da handikap olarak görülebilir fakat konu evrendeki tüm parametrelerle birlikte ele alındığında ve ahiretin varlığı özümsendiğinde daha kolay anlaşılacaktır.

gelelim diğer iddiana. diyorsun ki;

"zaman konusu acilir zaten her zaman ama ici bostur cunku seni cennete cehenneme koyacagini bilen varlik seni direk cehenneme koyup sen boyleydin diyemiyorsa su andaki bana da sen insansin zamani bildigin bir evrende yaratilip da zamanin olmadigi bir noktaya göre dusunmeni istedim diyemez."

işte tam da bu sorunun cevabı o paylaştığım yazıda mevcuttu; okusaydın keşke... Allah cehhenemlik olduğunu bildiği birini direkt olarak cehennemde yaratsa, o kişi buna itiraz edebilir. fakat, Allah o kişiyi önce dünyada yaratır ve onu test ederse, o kişi kendi kötülüğüne kendisi de tanık olur ve cehennemdeki konumuna itiraz edemez. elbette bu olayda yine cehennemde olmayı kişinin kendisi seçiyor.

öte taraftan ahiret evreninde zamanın olmamasi gibi bir iddia tamamiyle zanni bir iddia. delilin nerede? kur'an'da ahiret evreninde zaman olmadığıyla ilgili ayet getir. getiremiyorsan sus.

var ama kullanırsan cehennemde yanıyorsun. yok eğer yanmak istemiyorsan da özgür iradeyi kullanmıyorsun.

ne kadar alakalı bilemiyorum ama;

(bkz: faydası olmayan kilisenin papazını sikmek)

islamda özgür irade vardır.
ama günümüzün araplaştırılmış müslümanlığında özgür irade yoktur.
islam ile günümüz müslümanlığı arasındaki fark sadece bir isim benzerliğinden ibarettir...

Birçok dinde olduğu gibi, islamda da özgür iradeden bahsetmek olanaksızdır.
Özgür irade, Din ve tanrı kavramının tabiatına aykırı bir kavramdır.
Çünkü, o, karar verir, senin tüm yaşamını programlar, artıları ve eksileriyle sana bir hayat bahşeder, sen de o hayatı yaşarsın.
Tüm dinlerde, Tanrı' nın temel özelliği bu olarak anlatılır ve yansıtılır.
Lakin ben, Tanrı' nın bu tanımdan uzak, çok daha şevkatli ve özgürlükçü olduğuna inanıyorum.
Maneviyatı, kendi doğrularıyla anlatıp, zırva tanımlarla kirleten, hadsizce bu kutsal olguyla ilgili ahkâm kesen, korkutan, tedirgin eden, maneviyatımızla oynayan her unsur haddini bilmelidir.
Din, yürekte, sen ve o' nun arasındadır.
O kadar!

Akıl yürüttüm emreyi görünce ama okudum yazını ve ben yeni bir şeyler söylüyorum da demedim ki zaten. Söylediğin her şeyin de cevabi var bende ama ozgur iradeyi ve diger konulari iyi anlamamissin. Verdigin cevaplar tatmin edici değil. evrendeki tum parametreler falan filan insanlari suca ayni derecede yatkin hale getirir. Siz hep bunu yapiyorsunuz.
bir insan cok kotu bir cevrede cok kotu bir genetikle doguyor ama digerleriyle esit degerlendirilecek hale geliyor öyle mi. Bir olur iki olur. Hem de o kadar örnek varken yapiyorsunuz bunu. Belli sayidaki insanin cingenlerin icinden cikip da gunaha daha az yatkin olmasi digerlerini nasil ilgilendirebilir. Onun genetigini yok mu ettiniz siz. Genetigin cevreyle sekillenmesi farkli etkiler dogurabilir. Ama cingen mahallesindeki ortami göz ardi mi ediyorsunuz. Bir genetik bir cevreyle farkli sekillendi diye o cevrenin o insanlar uzerindeki kötü etkisi degisiyor mu yani. Bu kadar mi körsunuz. Hadi kotu ornegi gec milyonlarca insan milyonlarca yasam hepsi islama, gunaha esit uzaklikta öyle mi? Zaman konusunu ise hic anlamamissin yahu guzel kardesim ahirette zaman kavrami var mi diyorsun su anda sen ahireti nasil algilayabilirsin bir soyle bana yahu madem zaman denilen sey yok orada allahin benim icinde bulundugum durumda neden bana ahiretten bahsediyor. Ahiret kimin icin var. Oldukten sonra benim icin . kuran kimin icin var benim icin. Ama ahiret su anda benim icin degil. O zaman ahiret niye seni ilgilendiriyor. orada denmek istenen tanrinin zamanin olmadigini o anda bana söyleyememesiyle su anda beni zamanin ilgilendirmemis olmasi ayni seydir. Eğer ki ben o zaman zamanin olmadigina inanacak olsaydim su anda da zamanin olmayacak olduguna inanirdim. Tanrinin bizim hatalarimizi görmemiz icin olaylar dizisine almasi ve bunu mesru kilmasi su an senin icinde bulundugun zamanla baktigin bir sey ben hatalarimi bilirim ve icim rahat olur falan diyorsun ama ben zaman kavramimla hayatima baktigimda yanlis mi yapmis oluyorum. isimize geldiginde zaman kavramina bakip isimize geldiginde zaman kavramina bakmayacak miyiz yani. Biz tanri miyiz. Tanri bizi belki boyle dusunerek olaylar dizisine koymus olabilir ama senin zaman kavraminin mutlak yoklugunu dusunmeye calisman insanliktan cikmaya calisip tanriyi anlamak icin tanriliga soyunmandir. Eger ki kendi zaman kavraminla hayatina bakacaksan tanrinin zaman kavramiyla ilgilenmeyeceksin. tanri icin zamanin olmamasi ve olmasi konusunu zamanin icinde dusunerek tartisamazsin. Çünkü sen tanrinin baktigi gibi bakamazsin.

islamiyeti bir kenara bırak, özgür irade denen kavram kainatın hiçbir noktasında yoktur. Örneğin Organizmalar, mevcut formlarındaki bedensel sistemlerinin kendi kendilerini ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirerek yönetmesi neticesiyle yaşamlarını sürdürürler. Doğa olayları ve cansız nesne (gezegen, hava vb.) hareketleri ise evren gibi toplam verisi sonsuza yakın büyük sistemlerin içerisindeki birbirleriyle bağlantılı alt döngülerdir ve sebep sonuç ilişkisine göre vuku bulurlar. Modern fiziğe göre gelişen her olayın içerisinde nedensizlik olgusu da dahil olmak üzere mutlak bir sebep sonuç ilişkisi vardır. Bu durumun varlığı fonksiyon mekaniği prensibini doğurur ki matematiksel düzleme indirgenen her konu bünyesinde barındırdığı bütün objelerle birlikte sayısal bir veri olarak netlik kazanır. Sonsuzluktaki bir olayın muğlaklığı ya da alternatifselliği dahi sebep sonuç zincirinde bir fonksiyon olarak kendisine yer bulur.

Varlık beraberinde seçimsizliği de doğurur.

Tıpkı senin "yaşamak istemeyi" seçememen gibi.

Özgür irade diye bir şey yok. Asla olmadı, olmayacak da.

soruya soruyla cevap veriyorum, özgür irade var mı? kontrolün sende olduğunu mu sanıyorsun. bir insan neden intihar eder biliyor musun? kontrolün kendinde olmadığını anlayan insan kontrolü ele geçirmek için intihar eder desem de intiharın da kontrol dışı yapıldığı iddaa edilebilir. irade ile ilgili kanıtlanmış hiçbir şey yok. ancak insanların rüzgarda yaprak gibi oradan oraya savrulduğu bir gerçektir. attığımız her adımın kendi bilincimiz ile atıldığını düşünürüz oysa ilgisi bile yok.

insan için en uygun yaşayış şekli demiştim islam başlığı altında.

özgür irade her zaman vardır. allah insana ruh verdiğinden itibaren özgür iradeyi de verir. özgür irade ilk defa bilinçli olduğu zaman yani olayları, hareketleri, durumları değerlendirme aşamasına geldiği çocukluktan çıkma merhalesi diyelim işte bu zamanlarda ortaya çıkar. özgür iradeyi islam hiçbir zaman kısıtlamaz. allah'ın kanuna ters bir ifadedir. kesinlikle çelişir. aksine bunu her zaman insanoğlu yapmıştır. menfaatinden-çıkarından dolayı başka bir insana-aileye-kabileye-ırka-millete hatta hatta hayvanlara ve yaratılmış olan başka bir mahlukata da yapmıştır. bu hep böyle olmuştur.
durum böyle olunca islama-allah'a dolaylı veyahut direkt olarak zavallıca laf götürmek ancak kişinin rabbine karşı olan alçaklığını, zavallılığını, hayasızlığını ortaya koyar. ki bu büyük bir hatadır. hata halen nefes alıyorken bu dünyada düzeltilirse ne ala, ahirete kalırsa geri dönüşü olmayan bir pişmanlıkla sonuçlanacağı aşikardır.
bir söz okumuştum "ayıpladığımız her şeyin başrolündeyiz" diye. işte tamda durum budur. allah bize akıl fikir versin.

önce bireyler olarak işe başlanmalı kendi ayıplarımızı-hatalarımızı düzeltmeliyiz. bireyler kendilerine düzeltirlerse aileler düzelir aileler düzelirse kabileler düzelir kabileler düzelirse bir millet yükselir. daha bunu yapmadan-yapamadan (uymadığı, uymak istemediği)allah'ın kusursuz kanuna-nizamına-hukukuna sözüm ona laf yetiştirmek yorum yapmak allah karşısında büyük acizliktir.

ben zaten ahiret evreninde zaman yok demedim. bunu böyle kabul eden sensin ve ben de senden bu iddianı delillendirmeni istedim. böyle bir delil getirmediğin gibi üzerine bir de sanki ben ahiret evreninde zamanın olmadığını söylemişim gibi konuşuyorsun.

https://youtu.be/_n3EtupSwmw

Nasıl sıçacağından hangi elinle yemek yiyeceğine kadar her konuda bir "tavsiye" verildiğine göre tabi ki içerdiği özgürlük tartışılamaz.

ortadoguya bakiyorum.
yokmus.

özgürsünüz ancak benim söylediğim yere kadar.

Kuranda da geçtiği gibi evet hür irade vardır. Zaten hür irade olmasaydı günah veya sevap kavramları olmazdı. islamda iradeniz dışında gerçekleşen şeylerden sorumlu tutulmuyorsunuz yani hür irade olmasa muhtemelen herkes cennetlik olurdu.

Özgür iradeyi yaratan, seni hayvan olarak değil de bir insan formunda yarattıysa, üstelik peygamber ve din gönderip sana kendisini tanıttıysa ve senden beklentilerini bildirdiyse hemde seçimi sana bıraktıysa, seninde bir insan olarak yaradanına bir şükranı nimet ifadesi ve vefa borcu olarak o na iman etmen, yaradanı tanıman bilmen o na kulluk etmen üzerine bir borçtur.

Sen kimin malısın ki özgür iraden kimin olsun ? Haa sen o çok beğendiğin, toz kondurmadığın pek sevgili özgür iradenle dilediğini yap. ister inan ister inanma. Burada yaptığın gibi sorgula tenkit et eleştir hatta ve hatta istersen utanmadan da suçla. Kimi suçluyorsun ? Sahibini. Niye ? Herşey Senin keyfine göre olmadı diye. Ne vicdanlı ne insaflı ne hakkaniyetli özgür iraden varmış..! Sen ilahlığını ilan etmişsin haberin yok. Rabbulalemiynin mülkünde o nun verdiği nimetle yaşa. Ondan sonra da kalk ona isyan et. Sonra da buna özgür irade kılıfı giydir. Özgürsün işte daha ne istiyon ? Ama nereye kadar ?

Vardır ve nasıl kullanacağımız imtihanımızdır.

(ben zaten ahiret evreninde zaman yok demedim. bunu böyle kabul eden sensin ve ben de senden bu iddianı delillendirmeni istedim. böyle bir delil getirmediğin gibi üzerine bir de sanki ben ahiret evreninde zamanın olmadığını söylemişim gibi konuşuyorsun.)

Şimdi benim savunduğum şey ney. Senin zamanın olduğu bir evrende tanrı için zamanin olmadigi o esas zamansizlik noktasini dusunmenin etkilenmis olacagi. Artınin icindeki aciz bir kulsan 0 noktasina tanri gibi bakmanin mumkunati yoktur. Simdi buradan yola cikacak olursak da benim savundugum sey de kuranin senin su zaman icinde kavrayabilecegin gerceklikte gonderilmis olmamasinin sana orada bahsedilen seylerin sadece allah icin gerceklik barindirabilecek duzeyde bir bilgi olmasinin bu evrende senin icin bir anlam ifade etmeyecek olmasıdır. Yani su an varlik ve yokluk kavramin etkilendigi gibi zaman kavramin da tanrinin zaman kavramiyla bir olamayacagidir konu. O yüzden benim sundugum sav zaman tanri gibi bilinemez, dusunulemez, zaman disi konu insani ilgilendiremez ve zaman disi bir evreni tanrinin bu evrende insana müjdelemesinin bir anlami olamaz. Önemli olan ahiret dediginde tanrinin sana demek istedigi degil senin ahireti nasil anlayip anlamayacagindir. Burada sinavda olan sensin. Ve seni ilgilendiren ahiretin sana gore su anda nasil olabilecegi. Yani ahirette zamansizligi savunman tanriliga soyunabilecegimizi ve kendimize ona gore yon cizebilecegimizi savunmandir.
Ekleme: ve yukarıda en son yazıyı yazdığımda da uykusuzdum. Orada cevap olarak senin islami olarak özgür iradeyi değerlendirmen var, özgür irade ayrı bir şeydir günaha eşit uzaklikta olmalarinin da özgür iradeyle kapsayici bir alakası yoktur. Özgür irade ayrı bir konudur ve sadece günaha insanlari yakinlastirip yakinlastirmamalarina bakilip diger gerekliliklerine bakilmadan cikarim yapmak olmaz. Verdigim cevapta eksiklikler olmuştur. Son karari kendilerinin bagimsiz vermeleri ve esit olmalari onlarin o konuma gelmeden önceki kararlarinin bagimsiz olmasi gerekliligini degistirmez. Yani bireyi bebek, gelismis varlik diye ayiramazsin. Ergenlikten sonra bireyi cezalandirmanin özgür iradeyi baglar bir tarafi olamaz. Bebegin kararlarini cevreden bagimsiz vermis olmasi gerekir. Ve genetigini de bagimsiz secmis olmasi.

"ekleme: ve yukarıda en son yazıyı yazdığımda da uykusuzdum. orada cevap olarak senin islami olarak özgür iradeyi değerlendirmen var, özgür irade ayrı bir şeydir günaha eşit uzaklikta olmalarinin da özgür iradeyle kapsayici bir alakası yoktur."

zaten bu yazdıklarımı özgür irade bağlamında yazmadım. senin iddiana cevap olarak yazdım. çünkü senin iddianın da özgür iradeyle bir alakası yoktu. Allah'ın yok sayıldığı bir evrende sadece atomlar vardır. atomların da bir özgür iradesi olmadığına göre bir özgür iradeden de söz edemeyiz.

sen islam'ın özgür irade iddiasının kendi içinde çeliştiğini göstermeye çalışıyorsun. ben de ortada bir çelişki olmadığını söylüyorum. herhangi bir adaletsizlikten söz edebilmen için evrendeki tüm parametreleri hesaplaman gerekiyor. bunu yapmadığın sürece istediğin kadar "bu kişi suça yakın, şu kişide genetik suça yatkınlık var" de. herhangi bir şey ifade etmez. bu sadece senin keyfi yorumundur.

"benim savundugum sey de kuranin senin su zaman icinde kavrayabilecegin gerceklikte gonderilmis olmamasinin sana orada bahsedilen seylerin sadece allah icin gerceklik barindirabilecek duzeyde bir bilgi olmasinin bu evrende senin icin bir anlam ifade etmeyecek olmasıdır."

saçma. Allah gerçek ve Allah'ın gücü her şeye yeter.

isra/99: Gökleri ve yeri yaratan ALLAH'ın onların bir benzerini tekrar yaratmaya gücü yeteceğini düşün müyorlar mı? Nitekim onlar için belli ve kesin bir süre koymuştur. Zalimler hala inkar ediyorlar.

yasin/81: Gökleri ve yeri yaratan onların benzerini yaratmaya güç yetiremez mi? Gerçekten O, Yaratandır, Bilendir.

Allah'ın bizleri tekrar diriltecek olması önemli bir bilgidir. Bu evreni Allah'ın yarattığını anlarsan Allah'ın ahiret vaadinin de gayet olası ve mümkün olduğunu anlarsın. şu an için ahiret gerçekliğini kavrayamıyor olmam, ahiretin bir anlam ifade etmediği anlamına gelemez.

"yani ahirette zamansizligi savunman tanriliga soyunabilecegimizi ve kendimize ona gore yon cizebilecegimizi savunmandir."

ahirette zamansızlığı savunmuyorum. bunu iddia eden sensin.

biz insanların kaderini kendi çabalarına bağlı kıldık derken apaçık bir özgür iradeden bahseder.

helal daire keyfe kafidir. helal opsiyonları tercih edin. iyi kötü ayrımını vicdana bırakın. zaten haramsa insanın içi bir kötü oluyor.