Çiçi kağan.
ziya gokalp
M.ö.60 yılında Hiung-nu'ların hükümdarlar kardeşleri arasında Çinlerin desteklediği iç karmaşalar yasanmış ve sonunda Hiung-nu hükümdarlığı 5'e bölünmüştür. Kardeşlerden birisi Hu-han-yeh (taht dönemi:m.ö.58-m.ö.35) Çinlerin kralına gidip Çinlerin egemenliğini kabul etmiş, ve böylece kendi kardeşlerine karşı destek bulmuşdur. Çi-çi adında diğer bir kardeşleri (Çiçi hunları) Çu nehrinin kıyısında Alanlara komşu olarak bir bölgeye yerleşmişlerdir. Ancak m.ö.35 yılında Çi-çi, Çinler tarafından öldürülmüşdür.

"http://tr.wikipedia.org/wiki/Hiung-nu - Hsiung-nu'ların bölünmesi"

HOHANYEH in Çiçi isminde bir kardeşi var (Çiçi isminin de ne mânâya geldiği belli değil, son zamanlarda bazı tarihçiler, Küçük Yabgu mânâsına geldiğini ileri sürüyorlar). O, bu fikre itiraz eder. Kurultay toplandığı zaman der ki istiklâl bizim karakterimizdir. Biz bundan kattiyen fedakârlık edemeyiz. Son ferdimiz ölene kadar istiklâlimizi muhafaza ve müdafaa etmek mecburiyetindeyiz.
Böylece bir ayrılık başlar. Hohanyeh kendi taraftarlarını alıp Çin e gider. Çiçi devletin başına geçerek fetihlerde bulunur ve devleti güçlü bir duruma getirir. Bir başkent inşa eder.
Fakat bu arada Çinliler bilinen o iki yüzlü eski siyasetlerini tatbik etmek suretiyle yeni müttefikler edinir ve Çiçi nin üzerine ordular gönderirler. O zamanki Çin nüfusu Türklere oranla çok kalabalıktır. Savaş olduğu zaman bir Türk süvarisine karşı 30-40 Çinli... Bu kadar büyük bir nispetsizlik var. Çin orduları ilerleyip Hun başkentini kuşatırlar. Büyük bir savaş yapılır. Orada sokak sokak, ev ev, çok şiddetli bir müdafaa, savunma savaşı verilir. Kalede bulunan 1518 kişi -rakamı Çin kaynakları vermektedir- son nefeslerine kadar kadınlar da dahil, şehri müdafaa eder ve hepsi öldürülürler.
Tabiî Hun devleti dağılmaz. Bir müddet daha devam eder. Ama burada bizim hâfızalarımızda kalması gereken, Çiçi nin (2050) sene önce verdiği mesajdır istiklâl, bugünkü tabiriyle bağımsızlık bizim karakterimizdir, bundan hiçbir şekilde taviz veremeyiz, fedakârlık yapamayız. Bu mesajın zannediyorum ki bugün için de çok büyük bir ehemmiyeti vardır ve Türkiye ye yönelmiş gizli açık ihanetler, tuzaklar, plânlar karşısında, bizim her sabah Çiçi yi ve bu sözünü hatırlamamız gerekiyor.

"http://www.orkun.com.tr/asp/yazi.asp?Makale_Nu=1352 - Altan Deliorman"