ikinci dünya savaşı rus istihbarat servisler

*
almanyanın rusyayı işgal etmesinden önce rus istihbarat servisleri çok aşamalı ve titiz bir araştırma içindeydi. avrupanın hemen hemen her ülkesinde tanımlanamayan ajanlar ve istihbarat elemanları bulunmakta ve bu elemanlar sayesinde nazi planları kusursuzluk derecesinde deşifre edilmekteydi. dönemin kızıl orkestra şefi leopold trepper ve rus istihbarat servisi adına çalışan macar bilim adamı sandor razda muhtemel bir alman işgalinin başlayacağını, tam tarihi ile rusyaya rapor etmişti. fakat stalin kendi planıyla uyuşmayan bütün bilgileri yalan yanlış ve provokasyon olarak nitelendirilip inanmayı reddetti. yönetimin anlaşılmaz kararlarına karşılık nkvdnın yeni patronu pavel fitin uyarı raporlarının doğruluğunu kontrol ettirmek istedi. devlet görevlisi unvanıyla, çok çekici ve deneyimli bir kadın casusu moskovadaki alman büyük elçiliğinde verilen bir resepsiyona yolladı. alınan bilgiler uyarı raporlarının doğruluğunu kanıtlıyordu. elçilik çalışanlarının huzursuzluğu ve duvar kağıdındaki izlerden daha önce asılmış olan tabloların kaldırılmış olduğu anlaşılıyordu. hatta yarı açık kapıdan odada hazır bekletilen bavulları bile görmüştü kadın casus.
o sıralarda moskova ve tokyodaki alman büyük elçiliklerinde müthiş bir faaliyet başlamıştı. richard sorge , tokyodakı alman büyükelçisi ile yaptığı görüşmeye istinaden almanyanın işgal harekatını haziranın 2. yarısında gerçekleştireceğini teyit etti. bir kaç gün sonra sorge ikinci bir telgraf gönderdi. mesaj çok kısaydı işgal 22 haziran 1941 de başlayacak. artık işgal raporları hakkında hiçbir kuşku yoktu. moskovadan şaşırtıcı bir cevap geldi.istihbarat kaynağınızdan kuşku duyuyoruz. sorge umutsuzluğa düştü, hatta ısrar etti. milyonların kaderi tehlikedeydi. staline bir telgraf daha çekti.çok önemli bilgiler vardır tekrar ediyorum 150 birlikten oluşan 9 ordu sovyetler sınırını 22 haziran 1941 de geçerek işgal edecektir. stalin bu çığlıkların hepsine sağır, önünde dosyalar halinde biriken raporlara da kör kalır.
22 haziran 1941 günü alman ordularının harekete geçmesiyle müthiş bir saldırı başladı. savaşın daha ilk gününde alman ordusu sovyetlerin sınıra yerleştirdiği topçu ve zırhlı birlikleri yok etmişti. rus uçaklarının büyük bir çoğunluğu kaçmaya bile fırsat bulamadı. sonraki 4 ay boyunca almanlar kızıl ordunun neredeyse tamamını katletti. 3,5 milyon asker oldu 1,5 milyon kadarıysa esir alındı. stalin, önde gelen casuslarının raporlarını bundan sonra dikkate almaya başladı ve sadece bir tek soru sordu. japonlar sibirya üzerinden herhangi bir saldırıda bulunacak mı? 1941 in ekim ayında hitlerin ordusu moskovaya yaklaşmıştı. stalin, sibiryaya bir japon saldırısı beklediği için savunması çok zayıftı. moskovayı savunmak için fena halde ihtiyaç duyulan ordu birlikleri muhtemel japon saldırısı nedeniyle uzakdoğuda bağlanıp kalmıştı. japonlarsa nereye saldıracaklarına karar verememişti. ya sibiryadan ruslara yada guneydoğu asyadan amerikalılara saldıracaklardı. japonyadaki en önemli sovyet casusu richard sorgenın japon hükümetine yakın birçok ajanı ve dostu vardı. japonları aylar boyunca soğuk sibiryadaki son derece zahmetli işgal yerine guneydoğu asyadaki çok değerli teneke, lastik ve petrol rezervlerini elde tutmanın çok daha akıllıca olduğuna ikna etmeye çalıştı. sorge bu sure içinde japonların sovyetler birliğine saldırı planlarını rafa kaldırdığını öğrendi. bu stalinin beklediği haberdi. alman işgali hakkındaki bilgileri doğru çıktığı için sorge artık moskovanın kulağı olmuştu. böylece stalin sibirya da konuşlandırdığı birliklerini batı cephesine çekebilecek ve son dakikada moskovayı dolayısıyla sovyetler birliğini kurtaracaktı.
diğer taraftan yüksek rütbeli bir alman subayı rus istihbarat ajanı olan bir kızla birlikteydi. subay, kıza yakında gideceğini ama ona hediye olarak bir iran halısı getireceğini söyler. kız bunu ciddiye almaz ama iyi yetişmiş bir ajan olduğu için konuşmayı üstlerine rapor eder ve böylece bilmecenin kayıp parçası da bulunmuş olur. sovyet istihbaratı bir ipucu bulmak umuduyla irana bir göz atar. vardıkları sonuç tahranda toplanacak ve avrupadaki ikinci bir cephenin açılması gibi hayatı bir meseleyi tartışacak olan stalin, roosevelt ve churchille olası bir suikast girişimidir. sovyetler bu girişimi engellemek için tahrana yedek birlikler ve anti-terörizm uzmanı nkvd gruplarını gönderir. başkan roosevelt tahrana vardığında stalin onu güvenlik gerekçesiyle sovyet elçiliğinde ağırlamak istediğini söyler. roosevelt bu davet kabul eder ve yüksek güvenlik önlemleri alınarak olası bir suikast girişimi engellenir.
stalin kendi istihbarat servisine bile güvenmediği için nkvdnın kendisinden intikam almasını korkuyla bekledi. savaşın sonunda nazi işgalini haber veren kızıl orkestranın şefi leopold trepper tutuklandı ve 10 yıl sovyet hapishanesinde yattı. hitlerin işgal gününü kesin olarak bildiren macar bilim adamı şandor razda da tutuklandı ve 8 yıl hapis yattı. alman işgalini haber veren ve yaptığı istihbarat çalışmalarıyla rus ordularını doğudan moskovaya sevk edilmesini sağlayan sorge ulusal bir kahraman olabilirdi. ancak stalin, onun moskovada tutuklu bir japon ajanıyla değiş tokuşunu reddetti. sorge japonlar tarafından kurşuna dizildi.
2. dünya savaşı öncesinde ve savaş sırasında sovyet istihbaratı dünyadaki en iyi istihbarat teşkilatıydı. kalabalıktı inançlıydı ve çok kaynağı vardı. ajanların itici gücü stalin korkusu değil idealizmdi. sovyet tarihinin en acı gerçeklerinden biri rus istihbarat ajanlarının hizmet ettikleri liderin o güne dek karşılarına çıkan en kotu yabancı düşmandan daha tehlikeli olduğunu öğrenmeleri olmuştur.

edit: emeğe saygı olarak ayanux teşekkürler.