atatürk ün tıp mühendislik ve mimarlık bilgisi

Geometride kullandığın terimlerin türkçesini bulan kişidir. Yalnız dur lan, bu amk trollüne niye cevap veriyoz ki. Siktir et.

Kara Harp Okulu Arşivi’ndeki, 13 No’lu Numara Defteri’ne (Not Kayıt Defteri) göre Atatürk’ün Selanik Askeri Rüştiyesi dördüncü sınıfında okuduğu dersleri, notları ve buradaki ders başarısı şu şekildedir:

Bu sınıfta “tam numarası” dokuzunun 45, ikisinin de 20 olan toplam onbir adet ders vardır. Derslerin toplam tam numarası ise 445’tir. Numara Defteri’nde “Ahmet Subaşı Semti” ile kayıtlı olduğu görülen “Mustafa Kemal Efendi”, onbir dersin onundan tam numara, birinden de tam numaradan iki numara eksik, toplam 443 numara almış ve dördüncü olmuştur. Okuduğu dersler ve aldığı notlar şu şekildedir: Mantık (45), Hesap (45), Usul-i Defteri (45), Hendese (45), Coğrafya (45), Tarih-i islam (43), Kavaid-i Osmaniyye (45), Fransızca (45), Yazım-yı Türki (45), Hatt-ı Fransevi (20.

Aynı sınıfın muvaffakiyet sıralamasında Ahmet Tevfik, Tarakçı (semt), 444 toplam notla birinci; Süleyman Adaletli, Şehabeddin, 444 toplam notla ikinci; Mehmet Şenizi, Ahmet Subaşı, 444 toplam notla üçüncüdür. ilk ona giren diğer talebeler ve toplam notları şöyledir: 4. Mustafa Kemal, Ahmet Subaşı (mahalle) (443), 5. Osman Nuri, Sinancık (443), 6. Mehmet Tevfik, Abdullah Kadı (438), 7. ismail Hakkı, iki Haysiyete (431), 8. Rafet Efendi, Hamidiye (426), 9. Mehmet Mukbil, iki Lüle (404), 10. Ali Efendi, Ahmet Subaşı (402).

Bu vaziyette Mustafa Kemal, 1895 senesi Aralık ayında, 14-15 yaşlarında, Askeri Rüştiye’nin son sınıfını dördüncü olarak bitirmiştir.

MANASTIR ASKERi iDADiSi

1896 senesi Mart ayının ortalarına kadar Selanik’te tatilini geçiren Mustafa Kemal tren ile Manastır’a gider ve 13 Mart 1896 tarihinde Manastır Askeri idadisi birinci sınıfına başlar.

Manastır Askeri idadisi’nde “Apolet Numarası” 7348 olan Mustafa Kemal’in ilk yıla ait talebelik hayatı ile ilgili resmi bir dokümana sahip değiliz. Lakin, onun ikinci sınıfta olduğu 1897-1898 eğitim-öğretim senesi ile üçüncü sınıfta bulunduğu 1898-1899 eğitim-öğretim senesi Numara (Not) Defterleri elimizdedir. Bu defterlere göre Mustafa Kemal’in idadi ikinci sınıf ve üçüncü sınıf dersleri ve başarı vaziyeti şöyledir:

Mustafa Kemal ikinci sınıfta, 52 arkadaşı arasından, toplam 283 not alarak ve üçüncü olarak üçüncü sınıfa geçmiştir. Asalında, muvaffakiyet sıralamasında ikinci olarak görülen Recep Fahri, Kayalar ile toplam notları aynıdır. Bu sene Numara Defteri’ne göre, “beher dersin tam numarası” toplam 285, “beher dersin üss-ü mizanları” toplamı 138’dir. Mustafa Kemal’in ikinci sınıfta okuduğu dersler ve aldığı notlar şu şekildedir: Müsellesat (45), Hendese (45), Tarih-i Umumi (45), Kitabet (44), Fransızca (44), Resim (20), Tarama (20), Jimnastik (20). Mustafa Kemal, bu sınıfın nihayetinde toplam 283 not alarak üçüncü olmuştur.

Bu sınıfta okutulan toplam 8 ders vardır ve 5 adet dersin tam numarası 45 diğer üç dersin tam numarası 20’dir. Bu vaziyete göre Mustafa Kemal, 6 dersten tam numara almıştır. Aynı sınıfın muvaffakiyet sıralamasında Ahmet Tevfik, Selanik 284 toplam notla birinci; Recep Fahri, Kayalar 283 toplam not ile ikincidir. ilk ona giren diğer talebeler ve toplam notları şöyledir: 3. M. Kemal, Selanik (283), 4. Abdülkadir, Yanya (280), 5. Hasan Avni, Köprülü (279), 6. Ali Şevket, Üsküp (279), 7. Abdülbaki, Üsküp (275), 8. ismail Hakkı, Köprülü (273), 9. Bekir Hıfzı, Ohri (271), 10. Abdurrahman, Selanik (266).

Mustafa Kemal’in üçüncü sınıfta okuduğu dersler ve aldığı notlar şu şekildedir: Makine (45), Kozmoğrafya (45), Tarih-i Umumi (45), Tarih-i Osmani (45), Kitabet (45), Mantık (45), Akaid (45), Fransızca (45), Resim (20), Tarama (20), Cimnastik (20).

Mustafa Kemal, 54 mevcudu olan üçüncü sınıfta toplam 420 tam not alarak, Manastır idadisi’ni, not toplamı kendisi ile aynı olan Ahmet Tevfik, Selanik’in hemen peşinden ikinci olarak bitirmiştir. Bu sene Numara Defterine göre, “beher dersin tam numarası” toplamı 420, “beher dersin üss-ü mizanları” toplamı da 198’dir. Bu sınıfta okutulan toplam 11 ders vardır ve bunların sekizinin tam numarası 45, üçünün tam numarası ise 20’dir. Bu vaziyete göre Mustafa Kemal bütün derslerden tam numara almış bulunmaktadır. ilk ona giren diğer talebelerin toplam notları ve başarı sıraları şu şekildedir: 3. Recep Fahri, Kayalar (419), 4. Ali Şevket, Üsküp (419), 4. Ömer Abdülkadir, Yanya (417), 6. Hasan Avni, Köprülü (417), 7. ismail Hakkı, Köprülü (413), 8. Abdülbaki, Üsküp (410), 9. Abdurrahman, Selanik (394), 10. Ömer Naci, Der-Aliyye (394).

Mustafa Kemal Askeri idadi’den Aralık 1898’de mezun olur.

HARP OKULU

1899 seneyin Mart ayının ilk yarısında Selanik’te tatilini geçiren Mustafa Kemal, Selanik’ten istanbul’a vapur ile gelir. Pangaltı’daki (Bugün Harbiye) Harbiye Mektebi’nde öğretimine başlar.

Mustafa Kemal’in Harp Okulu’na girişi (duhulü) 1 Mart 1315/13 Mart 1889 Pazartesi, Apolet Numarası 1283’tür. “Harbiyeli Mustafa Kemal”, buradaki “1315 Duhullülere Mahsus Künye Defteri” ne “Selanik’te Koca Kasım Paşa Mahalleli Gümrük Memurlarından müteveffa Ali Rıza Efendi’nin mahdumu uzun boylu, beyaz benizli Mustafa Kemal Efendi Selanik 96” olarak, 1282 Selanikli Ahmet Tevfik Efendi (96) ile 1284 Manastırlı Recep Fahri Efendi (95) arasına kaydedilecektir.

Mustafa Kemal, o yıl sınıf mevcudu kimi anılara göre 900’ü geçen, bazı kaynaklara göre de 736 olan Harp Okulu’nda altı bölüme ayrılan birinci sınıfların birinci bölümünde idi.

Mustafa Kemal’in birinci sınıfta bulunduğu 1899-1900 eğitim-öğretim seneninde Harbiye’de okutulan dersler şunlardı: “Akaid-i Diniyye, Topoğrafya, Hendese-i Resmiye, Hikmet-i Tabiye, Askeri Kimya, Askeri Kitabet, Alıştırma Nazariyatı, Terbiye-yi Askeri, Lisan (Fransızca, Almanca, Rusça), Harita Tersimi (Çizimi), Alıştırma Operasyonu (Uygulaması), Topoğrafya Operasyonu” Mehmet Esat’ın “Mirat-ı Mekteb-i Harbiye”sinde 1900 ve 1901 seneleri için verdiği okutulan dersler listesine göre de birinci sınıfta; “Akaid-i Diniyye, Topoğrafya Nazariyatı, Hendese-i Resmiye, Hikmet-i Tabiye, Kimya, Alıştırma Nazariyatı, Bilgi ve Terbiye-yi Askeriye, Harita Tersimi, Hendese-yi Resmiye Eşkali, Topoğrafya Operasyonu, Alıştırma Operasyonu, Alman veya Rus Lisanı, Kitabet” dersleri okutulmaktaydı.

Mustafa Kemal’in ikinci ve üçüncü sınıf notlarını ihtiva eden defterler Harp Okulu Arşivi’ndedir. Birinci sınıf ders notları ile ilgili Tahsin Ünal, yaptığı araştırmada onun birinci sınıf notlarını nereden aldığını belirtmeksizin şu şekilde göstermektedir: “1899-1900 ders seneninde, birinci sınıfta bulunan 736 arkadaşı arasından, üssü mizan üzerinden ve bütün derslerden, 459 not almış ve 29 ncu olarak ikinci sınıfa geçmiştir…”

Mustafa Kemal ikinci sınıfta, 1900-1901 eğitim-öğretim seneninde 420 arkadaşı arasından, toplam 522 not alarak ve 11 nci olarak üçüncü sınıfa geçmiştir. Bu seneki numara defterine göre “beher dersin tam numarası yekun-ı umumisi 575” ve “beher dersin üssü mizanı yekun-ı umumisi 256.5”tir.

Mustafa Kemal’in ikinci sınıfta okuduğu dersler ve aldığı notlar şu şekildedir: “Akaid-i Diniyye (45), Hizmet-i Seferiye (38), Dahiliye Kanunname-i Hümayunu (45),Fenn-i Mimari (41), Fenn-i Furusiyyet Nazariyatı (45), Lisan-ı Fransevi (42), Alıştırma Nazariyatı (43), Bilgi-ı ve Terbiye-yi Askeriyye (31), ilm-i Ahlak (43), Kılıç Alıştırması (12), istikşafat-ı Askeriyye (14), Harita Tersimi (18), Alıştırma Operasyonu (20), Ceza Kanunname-yi Hümayunu (44), Alman veya Rus Lisanı (41).

Bu sınıfta okutulan toplam 15 ders vardır ve 4 adet dersin tam numarası 20, diğer 11 dersin tam numarası 45’tir. Bu vaziyete göre Mustafa Kemal, 4 dersten tam numara almıştır. Sınıfın birincisi, Manastır’ı da birincilikle bitiren Selanikli Ahmet Tevfik; ikincisi de Bursa’yı birincilikle bitiren Ispartalı Faik’tir. Ahmet Tevfik’in toplam notu 552, Faik’in toplam notu 551’dir.

Mustafa Kemal, üçüncü sınıfta, 1901-1902 eğitim-öğretim seneninde 459 arkadaşı arasından ve 17.5 not olan üssü mizan ve üç senelik notlarının toplamı üzerinden Harp Okulu’nu 8 nci olarak bitirmiştir. Numara defterine göre, “beher dersin tam numarası” itibariyle talebelerin “üç senede kazandıkları numaraların yekun-ı umumisi 1635” tir. Mustafa Kemal’in üç senelik not toplamı ise 1498’dir. “üç yıl sonunda umumda sıra numarası 8” dir. Bu sıra bu arada “sicil sırası”nı göstermektedir. Diploma numarası 5998’dir.

Mustafa Kemal’in üçüncü sınıfta okuduğu dersler ve aldığı notlar şu şekildedir: “Sınıf-ı Salise Tabiyesi (41), istihkamat-ı Hafife (40), Fenn-i Esliha (45), Hıfzı’s- Sıhha-yı Askeri (45), Coğrafya-yı Askeri (42), Devlet-i Aliyye Silahlı güç Örgütü (43), Alıştırma Nazariyatı (44), Bilgi ve Terbiye-yi Askeri (41), Lisan-ı Fransevi (43), istikşafat-ı Askeriyye (17), istihkam Eşkali (18), Alıştırma Operasyonu (19), Tabiye Tatbikatı (18), Alman veya Rus Lisanı (36).
Bu sınıfta okutulan toplam 14 ders vardır ve 4 adet dersin tam numarası 20, diğer 10 dersin tam numarası 45’tir. Bu vaziyete göre Mustafa Kemal, 2 dersten tam numara almıştır. Sınıfın birincisi yeniden Selanikli Ahmet Tevfik; ikincisi de yeniden Ispartalı Faik’tir. Ahmet Tevfik’in üç yıllık toplam notu 1571, Faik’in toplam notu 1570’tir.

ilk ona giren diğer talebelerin sırası ve üç senelik toplam notları şu şekildedir: “3. Mehmet Müştak, Van (1555); 4. Hayri, Davutpaşa (1519), 5. Ali Şevket, Üsküp (1519), 6. Mehmed Cemil, Süleymaniye (1508), 7. Selim, Çerkes (1505), 8. Mustafa Kemal, Selanik (1498), 9. Ahmed Müfit, Kırşehir (1494), 10. Halil, Trabzon (1490).
5 Aralık 1901’de sınav neticeleri izah ediyor, 13 Ocak 1902 tarihine kadar bayram desturuna gidiliyor ve 25 Ocak 1902’de Diploma Merasimi yapılıyor.

HARP AKADEMiSi

Mustafa Kemal’in Harp Okulu’ndan “neşet” tarihi olan 28 Kanunusani 1317, başka bir deyişle 10 Şubat 1902 Pazartesi tarihi, Harp Akademisi’ne girdiği tarihtir. Kara Harp Okulu Arşivi’ndeki “1315 Duhullülere Mahsus Künye Defteri”nde Ahmet Tevfik, Mustafa Kemal, Recep Fahri ve Ali Şevket’in bulunduğu sayfanın başında, “Manastır Mekteb-i idadisi’nden vürud eden şakirdan” başlığının devamında “duhül” ve “neşet” tarihleri yazılıdır. Ayrı olarak Mustafa Kemal’in “çiçek künyesi”nin üzerinde “3. Silahlı güç Erkan-ı Harbiye Birinci Yıl Namzetliğine” yazılmıştır. Aynı ibareler, Ahmet Tevfik ve Ali Şevket’in künyelerinin üzerinde de bulunmaktadır.

Mustafa Kemal Yüksekokul’ye başladığı sene sınıf mevcudu, topçu ve atlı okullarından gelenler ve değişik sebepler dolayısıyla bir üst sınıftan kalanlar ile beraber 43 kişidir.

Kara Harp Okulu Arşivi’ndeki, elle yazılmış (matbuu olmayan) 16 No’lu Numara Defteri’ne göre Atatürk’ün Harp Akademisi birinci ve ikinci sınıfta okuduğu dersler, notları ve buradaki ders başarısı şu şekildedir:

Sınıf mevcudu kırk iki kişi olan Yüksekokul birinci sınıfta, toplam 580 olan ders notlarından Mustafa Kemal, toplam 479 not almıştır ve başarı sırası 8’dir. (Bu sınıfa ait Numara Defteri’nde isimleri görülen, Faik Efendi Isparta, Müştak Efendi Van, ibrahim Efendi Tunus ve Osman Efendi Sultanahmet çeşitli sebeplerle sınıfı bitirememişlerdir. Bu sebeple defterde notları gözükmemektedir. Bu vaziyette sınıfın gerçek mevcudu otuzsekizdir.) Okuduğu dersler ve aldığı notlar şu şekildedir: Coğrafya-yı Sevkü’l-Ceyş (32), Talimgah-ı Hafife Tatbikatı (41), Fenn-i Esliha Nazariyatı (38), Tarih-i Fenn-i Harp (35), Fransızca (36), Mübahis-i Riyaziye (43), Alıştırma Nazariyatı (45), Kitabet-i Askeriye (39), Tabiye Nazariyatı (33), Muharebat-ı Meşhure Münakaşası (32), Almanca veya Rusça (33), Mufassal Topografya (34), istikşafat-ı Askeriye (18), Alıştırma Operasyonu (20).

Aynı sınıfın muvaffakiyet sıralamasında Ahmet Tevfik, Selanik 522 toplam notla birinci; Ali ihsan, Cihangir (Sabis) 517 toplam notla ikinci; Süleyman, izmir 508 notla üçüncüdür. ilk ona giren diğer talebeler ve toplam notları şu şekildedir: 4. Hayri, Davutpaşa (493), 5. Mustafa Aziz, Kale-i Sultaniye (492), 6. Kemal, Ohri (489), 7. Selim, Çerkes (486), 8. Mustafa Kemal, Selanik (479), 9. Ali, Rumelikavağı (488), 10. Ahmed, Saraçhane (470).

Mustafa Kemal’in, Yüksekokul ikinci sınıfında kırk kişilik sınıf mevcudu içinde toplam 480 puan aldığı görülmektedir ve 6. sıradadır. Dersleri ve notları şu şekildedir: Topçuluk ve Topçu Tabyası (45), Muharebat-ı Meşhure Münakaşası (38), Coğrafya-yı Sevkü’l-Ceyş (45), istihkamat-ı Cesime (35), Tabiye Tatbikatı (36), Yabancı Silahlı güç Örgütü (43), Tabakatü’l-Arz(39), Fransızca (38), Alıştırma Nazariyatı (43), Mübahis-i Riyaziye (45), Almanca veya Rusça (42), istikşafat-ı Askeriye (16), Alıştırma Operasyonu (20).

Bu sınıfta ilk ona giren talebeler ve toplam notları şu şekildedir: 1. ihsan, Cihangir (511), 2. Ahmet Tevfik, Selanik (501), 3. Sedad, Üsküdar (501), 4. Asım, Kütahya (Gündüz) (494), 5. Mustafa izzet, Kale-i Sultaniye (487), 6. Mustafa Kemal, Selanik (480), 7. Ahmed Müfit, Kırşehir (Aynı) (478), 8. Ali Fuat, Salacak (Cebesoy) (478), 9. Süleyman, izmir (476), 10. Kemal, Ohri (476).

Mustafa Kemal Kurmay Yüzbaşı olarak yeminini 08 Teşrinievvel 1320 (Hicri: 11 Şaban 1322), Miladi 21 Ekim 1904 Cuma günü eder. Sabah Gazetesi, 21 Teşrinievvel 1320 (03 Kasım 1904) günkü nüshasında; Harbiye Okulundaki yemin töreninde numaraların da okunduğunu ve merasimde Askeri Okullar Nazırı Zeki Paşa, ikinci Nazır Ferik Rıza Paşa, Harbiye Okulu Müdürü Ferik Servet ve Ders Nazırı Esat Paşaların da hazır bulunduğunu ve Zeki Paşa’nın yeminleri teker teker yaptırdığını yazar. Bu gazeteye göre yemin edenler şunlardır: “Bu sene Mekteb-i Harbiye’den yüzbaşılıkla neşet eden Erkan-ı Harb ve namzed ve Veteriner efendilerle mülazım-ı evvellikte ikinci yıla terfi eden namzet ve Veteriner beşinci yıl ve Aşiret Mektebi efendileri.”

Mustafa Kemal 29 Kanunuevvel 1320, başka bir deyişle 11 Ocak 1905 Çarşamba günü “Erkan-ı Harbiye Yüzbaşılığı ile mektepten neşet ederek sunuf-u selasede bölük idare ve kumanda etmek üzere atik 5 nci Silahlı güç’ya memur emredilmiştir.”

57 nci Dönem Yüksekokul mezunu toplam 37 kişidir. Bunların 13’ü “Kurmay”, 27’si de “Mümtaz” olmuşlardır. Mevcut bilgi ve vesikalara göre Mustafa Kemal Kurmay olarak Akademiyi bitiren 13 kişi arasında 5 nci olmuştur. Dönemin birincisi Ali ihsan Sabis, ikincisi Asım Gündüz, üçüncüsü Ahmet Sedat Doğruer, dördüncüsü Ahmet Tevfik, altıncısı Mehmet Hayri Turhan, yedincisi Mustafa izzet Yavuzer, sekizincisi Ali Seydi Uğur, dokuzuncusu Ali Fuat Cebesoy’dur. Diğer üç kurmay da sırasıyla şunlardır: Süleyman Şevket Demirhan, Kemal Ohri, M. Şevki (kurmaylığı geri alınmıştır).

(Bu çalışmada KHO Arşiv kayıtlarından, Dr.Ali Güler ve Dr.Hayrullah Gök’ün çalışmalarından ve Dr.Tahsin Ünal’ın bulduğu ve kullandığı bir takım vesikalarından istifade edilmiştir)